شوک خبری در ساختمان میرداماد؛ جابهجایی در رأس نهاد سیاستگذار پولی
بازگشت همتی به بانک مرکزی؛ تصمیم سخت دولت برای مهار بحران ارزی
در پی نوسانات بیسابقه در بازار ارز و سکه و عبور دلار از مرزهای تاریخی، دولت تصمیم به تغییر در مدیریت بانک مرکزی گرفت. عبدالناصر همتی با حکم رئیسجمهور جایگزین محمدرضا فرزین میشود تا در میان بیم و امید کارشناسان، مأموریت دشوار تثبیت بازار و مدیریت شکاف نرخ ارز را آغاز کند.
تلاطمهای اخیر در بازار داراییهای سرمایهای و پیشروی بیسابقه نرخ ارز و طلا در بازارهای غیررسمی، سرانجام منجر به جراحی در بدنه اقتصادی دولت شد. سید مهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهور، با تایید خبر تغییر در سکانداری بانک مرکزی، از انتصاب مجدد عبدالناصر همتی خبر داد. این جابهجایی در حالی رخ میدهد که اقتصاد ایران تحت فشار شدید انتظارات تورمی قرار دارد و حال باید دید بازگشت مرد شماره یک اسبق میرداماد، میتواند شعلههای سرکش بازار ارز را فرونشاند یا خیر. جزییات این انتصاب و چالشهای پیش روی آن در ادامه بررسی شده است.
تحولات مدیریتی در میرداماد؛ عبور از فرزین به سوی همتی
طبق اعلام رسمی دفتر رئیسجمهور، عبدالناصر همتی که پیش از این نیز تجربه هدایت نهاد ناظر بر پولی و بانکی کشور را در کارنامه خود داشته، بار دیگر به عنوان رئیس کل بانک مرکزی منصوب خواهد شد. این تصمیم که پس از تایید نهایی در جلسه روز چهارشنبه هیأت وزیران رسمیت مییابد، در واکنش مستقیم به التهابات اخیر بازار ارز اتخاذ شده است. در روزهای گذشته، بازار آزاد شاهد جهشهای قیمتی نگرانکنندهای بود که طی آن دلار تا مرز ۱۴۵ هزار تومان و سکه تمام بهار آزادی تا آستانه ۱۷۰ میلیون تومان پیشروی کردند. این نوسانات شدید، انتقادات گستردهای را نسبت به عملکرد سیاستگذار پولی فعلی برانگیخت و دولت را مجاب کرد تا برای مدیریت وضعیت اضطراری، به گزینهای با تجربه اجرایی مشابه در دوران بحران روی آورد.
چالشهای همتی؛ از نقد کارشناسان تا مدیریت نرخ نیما
انتصاب دوباره همتی، واکنشهای متفاوتی را در میان محافل اقتصادی برانگیخته است. بخشی از اقتصاددانان با یادآوری دوران تصدی وی در وزارت اقتصاد، بر این باورند که بخش عمدهای از نوسانات کنونی ریشه در سیاستهای پیشین او، بهویژه اصرار بر افزایش نرخ ارز نیمایی و تلاش برای نزدیک کردن آن به بازار آزاد دارد. منتقدان هشدار میدهند که این رویکرد ممکن است به جای ثبات، به محرکی برای رشد مجدد قیمتها تبدیل شود. با این حال، در جبهه مقابل، عدهای از تحلیلگران معتقدند که اشراف همتی بر سازوکارهای بانکی و تجربه او در تعامل با بازار، میتواند فضای روانی متشنج فعلی را آرام کرده و ثبات را به معاملات ارزی بازگرداند.
الزامات قانونی و تشریفات انتصاب بر اساس مصوبه مجمع
بر اساس مصوبه مورخ ۲۴ آبان ۱۳۹۹ مجمع تشخیص مصلحت نظام، انتصاب رئیس کل بانک مرکزی فرآیندی ساختارمند و مبتنی بر تخصصگرایی است. دوره ریاست در این نهاد پنجساله تعیین شده و فرد منتخب باید با پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و پس از تایید در هیأت وزیران، حکم خود را از رئیسجمهور دریافت کند. همچنین، دارا بودن مدرک دکتری اقتصاد با گرایشهای پولی و بانکی، در کنار حداقل هفت سال سابقه مدیریت کلان در حوزههای مالی یا پنج سال سابقه تخصصی در بانک مرکزی، از فیلترهای قانونی احراز این سمت محسوب میشود که عبدالناصر همتی با توجه به سوابق گذشته، واجد این شرایط ارزیابی شده است.