توانایی داخلی برای عبور از تحریمهای خارجی
شرکتهای دانشبنیان که پس از تصویب قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان در سال ۸۹ نام آنها بیشازپیش بر سر زبانها افتاد،
شرکتهای دانشبنیان که پس از تصویب قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان در سال ۸۹ نام آنها بیشازپیش بر سر زبانها افتاد، به واسطه اتکا بر دانش و فناوری پیشرفته بومی از مزیتهای متعددی در مقایسه با بنگاههای صنعتی متعارف برخوردارند که از جمله میتوان به پویایی و چالاکی در توسعه محصولات و خدمات جدید اشاره کرد.
بنگاههای بزرگ، سالهاست که بار توسعه و تولید محصولات جدید و نوآوری را یکتنه بر دوش نمیکشند. برای مثال، بوئینگ بهعنوان یکی از بازیگران کلیدی صنعت هوایی جهان، یکی از سه شایستگی محوری خود را «یکپارچهسازی سامانههای بزرگ» میداند و این بدان معناست که روی زنجیره تأمین یا همان شبکه همکاران خود که عمدتاً از شرکتهای کوچک و متوسط تشکیل میشود، حساب زیادی باز کرده است. در سایر حوزهها نیز وضعیت مشابهی برقرار است. بخش قابلتوجهی از درآمدهای شرکت اپل بهعنوان یکی از غولهای حوزه فناوری اطلاعات نیز برآمده از اپاستور آن است که هزاران تأمینکننده خلاق و نوآور در گوشه و کنار جهان آن را تغذیه میکنند.
بهبیاندیگر، گرچه در نگاه اول این بنگاههای بزرگاند که لکوموتیو تولید ملی محسوب میشوند، اما آنها «نوک کوه یخ» هستند که از آب بیرون آمده و دیده میشوند.
پشت هریک از این بنگاههای غولپیکر، دهها و بلکه صدها شرکت کوچک و متوسط و حتی بزرگ دیگر قرار دارند که با تکیه بر فناوری و نوآوری، سوخت حرکت آنها را تأمین میکنند و آنها را پیش میرانند. با این نگاه دیگر نمیتوان شرکتهای کوچک و متوسط دانشبنیان را حاشیهای بر اقتصاد ملی دانست. در ماههای اخیر، نوسانات ارزی و تشدید تحریمهای بینالمللی موجب آسیبهای جدی به زنجیره تأمین بسیاری از شرکتهای بزرگ و تولیدکنندگان عمده در صنایع مختلف کشور شد. حالا بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ که دستکم بخشی از قطعات، تجهیزات یا مواد اولیه موردنیاز خود را از آن سوی مرزها تأمین میکردند، به واسطه تحریمها دیگر نمیتوانند روال سابق را ادامه دهند و حتی اگر بتوانند تحریمها را دور بزنند، قیمت بالای ارز آنها را به چالش میکشد و تولیدشان را از صرفه میاندازد. شاید از همین روست که هر روز بر تعداد تولیدکنندگان بزرگی که برای تأمین ملزومات خود به سراغ شرکتهای دانشبنیان داخلی میآیند افزوده میشود.
تولید دانشبنیان، توأم با کارآفرینی و اشتغالزایی، رمز شکوفایی صنعت داخلی و توسعه صنعتی است. توجه به تولید دانشبنیان با هدف افزایش بهرهوری و توسعه اشتغال پایدار بسیار حائز اهمیت است.
تحقق تولید دانشبنیان تنها با تولید نوآورانه و باکیفیت ممکن است. با این روش شرکتهای تولیدی از بازگشت سرمایه مطمئن خواهند بود و سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینهها و نرخ سهام از رشد قابلتوجهی برخوردار خواهد شد. به این لحاظ در شرایط کنونی برای تحقق تولید دانشبنیان، باید با بهرهگیری از ظرفیت نخبگان جوان، ایجاد نوآوری و تمرکز تولید بر ظرفیتها و توان داخلی و افزایش بهرهوری در تمامی بخشهای تولیدی موجود در کشور و توجه به جهش در کیفیت و کمیت تولیدات صادرات محور، شرایط و فضای مناسبی برای ارائه محصول تولیدی به بازارهای داخلی و خارجی فراهم شود. در این راستا باید به ظرفیتهای صنعت کشور توجه بیشتری داشت و بهطور همزمان برای ایجاد اقتصاد دانشبنیان نیز برنامهریزی شود تا با تمرکز بر تولید نوآورانه به سمت ارتقای تولید داخلی حرکت کنیم. اقتصاد دانشبنیان استفاده از دانش برای ایجاد کالاها و خدمات و یکی از الزامات اساسی در تحقق تولید دانشبنیان و تقویت برند کالاهای باکیفیت داخلی است. همچنین ازآنجاکه اقتصاد دانشبنیان بر پایه تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات تشکیل شده، اصلاح فضای کسبوکار برای تحقق اقتصاد دانشبنیان اهمیت زیادی دارد.
یکی از مهمترین محورهایی که در سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی به آن توجه خاصی شده، پیشتازی اقتصاد دانشبنیان است. در همین راستا، مقام معظم رهبری ارتقای جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانشبنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانشبنیان در منطقه را بهعنوان یکی از اهداف اقتصاد مقاومتی دانستند. یکی از اموری که میتواند کمک کند که کشور به میزان تولید دانشبنیان و بهتبع آن به تحقق اقتصاد مقاومتی دست پیدا کند، درک ضرورت تولید دانشبنیان در جامعه است. از طرفی شرکتها و مؤسسات دانشبنیان نقش مهمی در رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال فارغالتحصیلان دانشگاهی در هر کشوری ایفا میکنند؛ بهگونهای که از آنها بهعنوان موتور محرکه اقتصاد در هر کشوری یاد میشود به همین دلیل تلاشهای زیادی صورت گرفته است تا میزان موفقیت این شرکتها افزایش و پویایی و قوام آنها تداوم یابد.
اقتصاد کشور ما در سختترین شرایط طی چند سال گذشته به سر میبرد و یکی از اصلیترین راهها برای خروج از این شرایط، تکیه بر اقتصاد دانشبنیان و حرکت به سمت تولید دانشبنیان است، امید است که تدابیر ویژهای برای حمایت از این بخش توسط دولت اتخاذ شود.