گنبد تاج ملک یک‌قدم  تا تخریب

گنبد تاج الملک یکی از زیباترین و منحصربه‌فردترین گنبدهای آجری جهان است که در جبهه شمالی مسجد جامع عتیق اصفهان قرار دارد. مردم آن را «گنبد خاکی» نیز می‌نامند. آجرها و تزیینات هندسی و نقوشی که در گنبد تاج‌الملک کار شده بسیار هنرمندانه است و همین امر باعث شده این گنبد دارای ارزش و اعتبار بسیاری باشد. این گنبد همانند گنبد نظام‌الملک از صورت مربعی به ۸ ضلعی و سپس به ۱۶ ضلعی رسیده و بر استوانه‌ای بنا گشته است. فضای داخل این گنبدخانه سرشار از تزیینات زیبای آجری و گچی است که آن را به گنجینه‌ای بی‌مانند در هنر تزیینات مساجد تبدیل نموده و به‌واسطه این تزیینات از زیبایی کم‌نظیری برخوردار است. اما رسانه‌ها، میراث دوستان و کارشناسان چند وقتی است که نسبت به رطوبت صعودی و عبور خط 2 مترو از حوالی این بنا تاریخی هشدار داده‌اند و نسبت به آن احساس نگرانی کرده‌اند. اگر گذر شما به حوالی مسجد جامع عتیق اصفهان خورده باشد بدون شک دیوارهای نم‌زده این بنا جلب‌توجه کرده این در حالی است که خانه مجاور این بنا نیز چندی پیش به دلیل نم زدگی فروریخته است که این موضوع بدون شک زنگ هشداری برای نجات این میراث جهانی به‌حساب می‌آید.

کارشناسان اعتقاد دارند گنبدخانه تاج‌الملک هم اکنون در مرحله‌ای قرار دارد که به ترک‌های مویی رسیده، آجر و ملات دیوارِ مجاورِ کوچه پوسیده شده و کم‌کم در حال نشست است. این روند در صورت بی‌توجهی برای منحصربه‌فردترین گنبدهای آجری جهان پایان خوشی را نمی‌توان متصور شد. بیماری مزمن رطوبت صعودی برای این بنا در کنار مرمت‌های غیراصولی و طرح‌های توسعه‌ای تبدیل به اوضاعی بغرنج شده است. در مجموع به نظر می‌رسد برنامه‌ای برای اصلاح وضعیت موجود وجود ندارد. میراث‌فرهنگی به‌عنوان متولی چندان واکنشی به این موضوع نشان نداده است و از سوی دیگر شهرداری اصفهان نیز برای مسیر خط 2 مترو مسیری جایگزین قرار نداده تا حداقل تاحدامکان سرعت تخریب این بنا به تعویق بیفتد.