حقوق عابر پیاده چیست؟

ساختن یک شهر رؤیایی که به دور از آلودگی و ترافیک باشد، به‌تنهایی نه کار شهرداری است و نه کار راهنمایی و رانندگی. نه فقط به مردم مربوط می‌شود و نه فقط به دولت. یکجوری همه باید دست به‌دست هم دهیم تا حرکت جمعی‌ای صورت بگیرد و در کوتاه‌ترین زمان تهران را به قانونمند‌ترین شهر تبدیل کنیم؛ شهری که از راه‌رفتن در معابر و رانندگی در خیابان‌هایش لذت ببریم، از رعایت قانون و احترام به حقوق همدیگر احساس رضایت کنیم و این فرهنگ صحیح را نسل به نسل به آیندگان منتقل کنیم.
اگر شهرداری ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی را افزایش می‌دهد، نتیجه‌اش این می‌شود که روزبه‌روز بر تعداد مسافران مترو افزوده می‌شود. اما آیا می‌توان با تبلیغ شعار «احترام به عابرپیاده» از سطح ترافیک در معابر شهری کاست؟ کارشناسان می‌گویند جواب بله است. اما همان کارشناسان می‌گویند قبل از هر عمل و اقدامی، آگاهی اهمیت دارد؛ آگاهی به حقوق و قوانینی که مربوط به عبور و مرور است و رعایت آن امنیت و آرامش را به‌دنبال دارد. قوانینی که می‌بینید و می‌خوانید بخشی از مهم‌ترین حقوق عابران پیاده است که خودروها، دوچرخه‌سواران، موتور‌سواران و راکبان هر وسیله نقلیه‌ای باید آن را رعایت کنند و به این ترتیب به عابران پیاده احترام بگذارند.
1- پیاده‌رو محل عبور عابر پیاده است، وقتی موتورسیکلت برای رهایی از ترافیک وارد آن می‌شود یعنی تجاوز به حریم شهروندان. موتورسواران زیادی هم هستند که به این کار اصرار دارند. با بوق زدن و گاز دادن اعلام حضور می‌کنند و از عابران می‌خواهند راه را برایشان باز کنند. حالا عابران‌پیاده‌ای که در دو جهت مخالف در حال رفت‌وآمد در پیاده‌رو هستند باید اضطراب عبور موتورسوارها را هم داشته باشند.
به جای اینکه با خیال راحت و در آرامش قدم بزنند، باید بترسند که ناگهان موتوری با سرعت به آنها نزدیک نشود و حتی تصادف نکند. طبق قانون، ورود هر خودرو و موتور به داخل پیاده‌رو تخلف محسوب می‌شود و جریمه 65هزار تومانی دارد. بیش از 40درصد موتورسواران برای اینکه زودتر به مقصد برسند وارد معابر می‌شوند که این آمار بسیار بالا و بدی است.
2- ردشدن از خط عابر اما در تقاطع‌های بزرگ و چهارراه‌های اصلی قانون دیگری دارد. اینجا چراغ‌های راهنمایی و رانندگی است که تعیین می‌کند سواره و پیاده چه زمانی حق عبور دارند و چه زمانی باید توقف کنند. در چنین تقاطع‌هایی با زردشدن چراغ راهنمایی مخصوص خودروها، وسایل نقلیه باید از سرعت خود کم کرده و پشت خط‌کشی قبل از خط‌عابر توقف کامل کنند. در این حالت چراغ برای عابران پیاده سبز است و به تندی در حال گذشتن از عرض چهارراه هستند. توقف روی خط عابرپیاده، ردکردن چراغ قرمز، بی‌توجهی به چراغ زرد و بالابردن سرعت برای رد کردن آن و... همگی از تخلفات رانندگی هستند که از جریمه‌های 200هزارتومانی تا توقیف خودرو و امتیاز منفی را به‌دنبال دارند.
3- خودروهایی که می‌خواهند از پارکینگ خارج شوند باید ابتدا وارد پیاده‌رو و بعد وارد خیابان شوند. یک راننده قانونمند باید بداند که موقع خروج از پارکینگ باید سرعت خیلی کمی داشته باشد، قبل از واردشدن به پیاده‌رو باید صبر کند تا اگر عابری در حال عبور است به‌طور کامل رد شود و بعد به آرامی وارد خیابان شود؛ نکته‌ای که در کوچه‌ها و خیابان‌های تهران کمتر می‌بینیم و در بیشتر مواقع این عابران هستند که در جای خود می‌ایستند تا یک ماشین از پارکینگ خارج شود.
4- علاوه بر خودرو، اتوبوس و موتورسیکلت، دوچرخه‌سواران هم ملزم به رعایت حقوق عابران پیاده هستند. در معابری که محل مخصوص برای عبور آنها وجود دارد باید فقط در همان محل رکاب زده و وارد حریم عابر پیاده نشوند. در پیاده‌‌رو‌هایی هم که خط ویژه برایشان وجود ندارد باید مسیر خود را طوری انتخاب کنند که برای عبور و مرور عابران پیاده مزاحمت به‌وجود نیاید.
5- پیاده‌رو یک محل امن برای گذر عابرپیاده است و حق تقدم در آن مخصوص عابر است؛ پس نباید هیچ سد معبری در آن وجود داشته باشد. بسیاری از راننده‌ها را می‌بینیم که خودرویشان را در پیاده‌رو و روی پل جلوی خانه پارک می‌کنند. در این حالت اگر عابری بخواهد مسیر مستقیم پیاده‌رو را طی کند با یک خودروی پارک‌شده روبه‌رو می‌شود که باید آن را دور زده و دوباره وارد پیاده‌رو شود.
6- روی خط عابر پیاده حق تقدم به‌طور کامل با عابر است، پس تمام خودروها باید سرعت خود را کم کنند تا افراد پیاده به‌طور کامل عرض خیابان را رد کنند. برخی از راننده‌ها این تصور را دارند که اگر برای عبور یک فرد پیاده کمی توقف کنند، به او لطف کرده‌اند. درصورتی که اینطور نیست و این حق عابر است که حتی بدون نگاه‌کردن به ماشین‌ها و با چشمان بسته از خط‌عابر رد شود.
7- در خیابان‌ها و راه‌هایی که سرعت مجاز با تابلو مشخص نشده است، رانندگان موظفند در شهر با سرعت حداکثر 50کیلومتر و در کوچه‌ها، میدان‌ها و پیچ‌ها با سرعت 20کیلومتر رانندگی کنند. تأثیر رعایت سرعت مجاز بر عبور عابران دقیقا آنجایی است که اگر عابر پیاده بداند همه راننده‌ها این سرعت را رعایت می‌کنند و در خیابان‌های فرعی به حق تقدم عابر احترام می‌گذارند، با خیال راحت و بدون ترس از تصادف، عرض خیابان را طی می‌کند. حالا راننده‌ای را تصور کنید که با سرعت بالا به داخل یک کوچه فرعی می‌پیچد و همزمان عابری در حال رفتن از این سمت کوچه به سمت دیگر است، اگر خدای نکرده تصادفی رخ دهد مقصر صددرصد راننده خودرو است.
8- در خیابان‌های فرعی، کوچه‌ها و معابری که بدون چراغ راهنمایی باشند، حق تقدم کامل با عابر پیاده است و این خودروها هستند که برای عبور عابر‌ها باید صبر کنند. قانون در این موارد می‌گوید که اگر تصادفی رخ دهد، راننده خودرو مقصر کامل است اما این در بدترین حالت است. حالت عادی و روزمره زمانی است که یک عابر می‌خواهد در خیابان‌های مختلف قدم بزند و از یک سمت به سمت دیگر برود، اما مدام باید بایستد و به ماشین‌‌ها یا موتورها راه دهد، درصورتی که حق تقدم با اوست.
از طرفی در همه خیابان‌ها و معابر فرعی پلیس وجود ندارد تا تخلف رانندگان را ثبت کند یا به آنها تذکر دهد. اینجاست که اگر راننده‌ای عضو کمپین احترام به عابر پیاده باشد، به‌صورت خودجوش و بدون هیچ نظارتی، باعث آسان‌شدن رفت‌وآمد عابران پیاده می‌شود.
9- در بعضی خیابان‌ها پیاده‌رو وجود ندارد. در این موارد عابر پیاده می‌تواند وارد حریم خیابان شده و البته از فاصله بین خط‌کشی طولی سفید در کنار خیابان که در منتهی‌الیه سمت راست و سمت چپ هر خیابان کشیده شده است، حرکت کند. در این موارد اگر عابری در این محدوده باشد حق تقدم با اوست و هیچ موتوری نباید برای دورزدن ترافیک وارد این حریم شود.
همینطور خودروهایی هستند که هنگام ترافیک به جای حرکت بین خطوط وارد حریم‌های حاشیه‌ای می‌شوند و فکر می‌کنند که با ایجاد لاین‌جدید می‌توانند از بار ترافیک کم کنند، درصورتی که هم وارد حریم عابر شده‌اند و هم گره ترافیک را سخت‌تر و پیچیده‌تر کرده‌اند.
منبع: روزنامه همشهری - آوا فوشریان