احتمال استفاده ایران از گذرنامه کومور برای دور زدن تحریم‌ها

دارندگان گذرنامه های مجمع الجزایر کومور می توانند بدون دریافت روادید به برخی از کشورهای خاورمیانه و خاور دور سفر کنند. آنها همچنین می توانند در بانک های خارجی حساب باز کنند و شرکت های خود را به ثبت برسانند.

بیش از ۱۰۰ نفر از افرادی که مجمع الجزایر کومور اخیرا گذرنامه آنها را باطل کرده است ایرانی هستند.

به گزارش عصر ایران خبرگزاری رویترز ضمن تحقیق در مورد ابطال اخیر شماری از گذرنامه‌های اتباع مجمع الجزایر کومور گزارش کرده است که گروهی از صاحبان این گذرنامه‌ها مدیران ارشد شرکت های فعال در بخش های تحریم شده اقتصاد ایران بودند.

بنا به این گزارش مدیران ارشد شرکت‌های فعال در بخش حمل و نقل، نفت و گاز، مبادلات ارزی و فلزات ارزشمند ایران در میان افرادی هستند که مجمع الجزایر کومور گذرنامه آنها را باطل کرده است.

بنا به این گزارش برخی از این افراد بیش از یک گذرنامه کومور را خریداری کرده بودند. این مجمع الجزایر ماه ژانویه سال جاری میلادی گذرنامه ۱۵۵ نفر را باطل کرد.

منابع امنیتی و دیپلماتیک در کومور و کشورهای غربی گفته اند که آنها نگران استفاده ایرانیان از گذرنامه‌های کومور برای حفظ منافع خود در برابر تحریم های اقتصادی بوده اند.

هر چند نام هیچ کدام از افرادی که گذرنامه کومور داشتند در فهرست تحریم ها علیه ایران قرار ندارد اما به نظر می رسد استفاده از گذرنامه یک کشور دیگر برای شرکت های ایرانی و مدیران آنها در راستای مقابله با ترحیم ها راهگشا بوده است.

دارندگان گذرنامه های مجمع الجزایر کومور می توانند بدون دریافت روادید به برخی از کشورهای خاورمیانه و خاور دور سفر کنند. آنها همچنین می توانند در بانک های خارجی حساب باز کنند و شرکت های خود را به ثبت برسانند.

رویترز به نقل از یک منبع ایرانی گزارش کرده است که وزارت اطلاعات ایران به شماری از مدیران و تجار اجازه داده بود با کسب گذرنامه کومور فعالیت های خود را تسهیل کنند.

وزارت خزانه داری آمریکا از اظهارنظر درباره استفاده ایرانیان از گذرنامه کومور خودداری کرده است. این وزارتخانه اعلام کرده است در مورد تحقیقات جاری سخنی نخواهد گفت.

داده های اداره گذرنامه کومور نشان می دهد که بیش از هزار شهروند ایران در فاصله بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ گذرنامه کومور را خریداری کردند. اکثریت این گذرنامه‌ها بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ و همزمان با تحریم بخش های نفتی و بانکی ایران خریداری شد.

در میان خریداران پاسپورت کومور نام شهروندان سوری، افغان، عراقی، چینی و شماری از کشورهای غربی دیده می شود.

کشور کومور که تنها ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد برنامه خود برای فروش گذرنامه هایش را در سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز کرد. این کشور با دولت‌های امارات متحده عربی و کویت به توافق رسید تا به آن دسته از ساکنان این دو کشور که ابوظبی و کویت مایل به اعطای شهروندی به آنها نبودند، تابعیت کوموری دهد.

در مقابل دولت کومور صدها میلیون دلار کمک مالی از امارات متحده عربی و کویت دریافت کرد.

مجمع الجزایر کومور بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ روابط حسنه ای با ایران داشت. احمد عبدالله محمد سامبی، رئیس جمهوری سابق این کشور در شهر قم ایران تحصیل کرده بود.

تعدادی از محافظان وی نیز ایرانی بودند. او در سال ۲۰۰۸ به ایران نیز سفر کرد و محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری وقت ایران نیز سال بعد به کومور سفر کرد.

بیش از ۳۰۰ گذرنامه کومور در زمان ریاست جمهوری احمد عبدالله محمد سامبی به ایرانیان فروخته شد. فروش گذرنامه های کومور در زمان ریاست جمهوری اکیلیلو دونین، جانشین احمد عبدالله محمد سامبی نیز ادامه یافت.

او بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ رئیس جمهوری کومور بود.

به گزارش رویترز شماری از مدیران ایرانی که پاسپورت کومری خریداری کرده بودند عبارتند از:

- مجتبی عرب محقی که در سال ۲۰۱۰ میلادی به سمت مدیر بازرگانی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران منصوب شد در سال ۲۰۱۴ گذرنامه کومور را کسب کرد.

- محمد صادق کاوه، مدیر عامل شرکت خدمات بندری و دریایی کاوه در سال ۲۰۱۵ میلادی گذرنامه کومور را دریافت کرد. سخنگوی شرکت کاوه تابعیت کوموری محمد صادق کاوه را تکذیب کرده است.

- حسین مختاری زنجانی، وکیل و فعال بانفوذ بخش انرژی ایران در سال ۲۰۱۳ گذرنامه کومور را کسب کرد.

محمد ضراب، تاجر طلا و برادر رضا ضراب یکی دیگر از افرادی است که دارای گذرنامه کومور است. رضا ضراب، شاهد اصلی پرونده رسیدگی به نقض تحریم های واشنگتن علیه تهران در آمریکا بود. محمد ضراب در سال ۲۰۱۶ میلادی در آمریکا متهم به استفاده از نظام مالی این کشور برای جا به جایی صدها میلیون دلار از طرف دولت ایران شد. محل سکونت فعلی محمد ضراب مشخص نیست.

تغییر سیاست خارجی کومور از سال ۲۰۱۶ میلادی

سیاست خارجی دولت کومور از اوایل سال ۲۰۱۶ میلادی تغییر کرد. روابط این کشور با ایران به سردی گرائید. در مقابل کومور روابط حسنه‌ای با عربستان و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس برقرار کرد.

غزالی عثمانی، در ماه مه سال ۲۰۱۶ به سمت ریاست جمهوری کومور انتخاب شد و سیاست خارجی جدید کشورش را پی گرفت. یک کمیسیون پارلمان این کشور در سال ۲۰۱۷ مامور تحقیق در مورد اعطای تابعیت کومور به ساکنان امارات متحده عربی و کویت شد. اتهاماتی مبنی بر فساد مالی مجریان این برنامه مطرح شد. بنا به ادعاهای مطرح شده پاسپورت های کومور خارج از هدف اصلی که اعطای تابعیت به گروهی از ساکنان امارات متحده عربی و کویت بود به فروش رسیدند.

در جریان تحقیق کمیسیون پارلمان کومور مشخص شد که امارات متحده عربی در سال ۲۰۱۳ مقامات کومور را از فروش صدها گذرنامه این کشور به اتباع خارجی مطلع کرده است. مقامات امارات متحده عربی دریافته بودند که افرادی با گذرنامه کوموری به این کشور رفت و آمد می کنند. این در حالی است که این افراد نه اهل کومور بودند و نه از آن دسته ساکنان امارات متحده عربی بودند که قرار بود تابعیت کومور را کسب کنند. بنا به این گزارش بسیاری از این افراد ایرانی بودند.

ایالات متحده آمریکا اکنون به طور سختگیرانه تری مسافران از مبداء و به مقصد کومور را کنترل می کنند. مقامات فرانسوی نیز به دلیل سکونت هزاران تبعه کومور در فرانسه نگران تبعات برنامه فروش گذرنامه های کومور هستند.