نصرآباد پرجمعیت‌ترین شهر عشایر نشین اصفهان
جشنواره عشایر نصرآباد فراتر از استان اصفهان برگزار شد
صفهان امروزـ عاطفه علیان: از آبشار سوم باید 70 کیلومتر به سمت جنوب شرقی اصفهان رفت تا به شهر نصرآباد، از توابع بخش جرقویه سفلی رسید. در طول راه سلسله قنات‌هایی دیده می‌شود که در دهه پنجاه برای سیاست مهاجرت روستاییان و عشایر به شهر خشک شدند. گردشگری عشایر، از شاخه‌های گردشگری است که می‌تواند علاوه بر درآمدزایی به تقویت مناسبات فرهنگی و اجتماعی عشایر که انتظام دهنده سرمایه‌های اجتماعی است منجر شود. اگرچه در یک سده اخیر با شتاب در تحولات عمومی که متأثر از فرایند نوسازی و مدرنیزاسیون بوده فرهنگ قبیله‌ای هم دستخوش تغییرات چشمگیر شده اما ماندگاری فرهنگ قبیله‌ای و عشایر از سرمایه‌هایی است که می‌توان با شناخت بیشتر و معرفی آن به جامعه نهادهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را توسعه بخشید. اینکه شهری در بیخ گوش اصفهان پرجمعیت‌ترین شهر عشایر نشین شهرستان اصفهان باشد و هنوز برای عده‌ای ناشناخته بماند باعث شد تا ایده گردشگری عشایر نصرآباد شکل بگیرد. بالاخره از چهار سال پیش با پیگیری و همکاری شورای شهر، شهرداری و مردم، خیمه‌های عشایر نصرآباد در ایام نوروز برپا شد و حالا می‌توان در جشنواره نوروزی در نصرآباد با نوع زندگی، لهجه، موسیقی، غذای محلی، پوشاک، صنایع‌دستی و محصولات لبنی عشایر نصرآباد بیش‌ازپیش آشنا شد. درباره اهمیت موضوع عشایر نصرآباد و جشنواره نوروزی، گفتگویی با رحمت اله عرب مختاری از اعضای شورای شهر نصرآباد و شورای شهرستان‌های اصفهان داشتیم که در ادامه می‌خوانید :
* نصرآباد پرجمعیت‌ترین شهر عشایر نشین شهرستان اصفهان است. تاریخچه‌ای از آن بگویید .
شهر نصرآباد حدود 6 هزار نفر جمعیت دارد، پرجمعیت‌ترین شهر در منطقه جرقویه سفلی و سومین شهر پرجمعیت در شرق اصفهان است که بیش از 70 درصد آنها عشایر هستند. علاوه بر عشایر که هم کوچ روند و هم ساکن، از ایام قدیم عده‌ای از جمعیت نصرآباد سکونت دائمی داشتند و به شغل کشاورزی مشغول بودند که در اصطلاح محلی به آنها تاجیک(تازیک) می‌گویند. در دهه پنجاه، پس از خشک شدن قنات روستا بسیاری از کشاورزان مجبور به مهاجرت به روستاها و شهرهای دیگر شدند. بعضی از عشایر ساکن شدند و در مناسب دولتی مشغول به کار شدند. برخی از عشایر نیم کوچ رو و برخی دیگر کوچ رو هستند. عشایر خودکفا و بیشترین خدمت را به اقتصاد کشور می‌کنند. در همین گرانی اخیر، عشایر دام‌هایشان را نگه داشتند، بااینکه اگر فروخته بودند برایشان مقرون‌به‌صرفه تر بود. عشایر مردمی قانع هستند و این محصولاتی که مشاهده می‌کنید اعم از روغن و کشک را با تورم فعلی بایستی سه برابر این قیمت ارائه می‌کردند. لباس‌هایشان به رنگ شاد است. چادرها از موی بز ساخته می‌شود که بیش از 20 سال در برابر آفتاب و باران مقاومت می‌کنند .
* در ورودی شهر با المان‌های خربزه و هندوانه مواجه شدیم و در تابلوی ورودی شهر نوشته« به دیار غیرت و قناعت خوش‌آمدید.» علت این انتخاب‌ها چیست؟
کشاورزان نصرآباد از دیرباز به پرورش و کشت هندوانه و خربزه مشغول بودند و تبحر درکشت این دو محصول زبانزد و شهره عام و خاصشان کرده است. لذا برای معرفی و تقدیر از مردم شهر از این المان‌ها بهره گرفتیم. علت نام‌گذاری شهر نصرآباد به دیار غیرت و قناعت به کشاورزان قناعت‌پیشه و عشایر غیور برمی‌گردد که همزیستی می‌کنند .
* عشایر نصرآباد به «عرب» مشهورند. این ریشه در چیست؟
اهالی روستاها و شهرهای اطراف در منطقه جرقویه سفلی به شهر نصرآباد «گیوان» می‌گویند که برگرفته از نام پهلوان ایرانی شاهنامه «گیو» است. عشایر نصرآباد به نام ایل «عرب نصرآباد» شناخته می‌شوند. نصرآباد دارای 8 طایفه است که اکثراً در نام خانوادگی‌شان پیشوند عرب دارند. عرب مختاری و عرب صالحی بیشترین فراوانی را در بین نام‌های خانوادگی دارد. اگرچه نام‌های صالحی، مختاری، جهانگرد، کوهگرد، راهنورد، جهانورد، رامیار، پالهنگ نیز در بین عشایر رایج است. پیشینه و ریشه عشایر نصرآباد به گفته برخی به عشایر استان فارس برمی‌گردد. اگرچه عشایر همواره پیوندهای دیرینه‌ای باهم داشته و دارند و علت عرب گفتن به آنها اشاره به کوچروبودن شان دارد که هنوز بسیاری از آنها علی‌رغم از دست دادن مراتع و چراگاه‌ها، برای ییلاق، استان‌های چهارمحال و بختیاری و فارس را انتخاب می‌کنند. متأسفانه به خاطر وضعیت زاینده‌رود دو سالی می‌شود که قشلاق عشایر با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده است .
* درباره مشکلات نصرآباد بیشتر برایمان بگویید .
با از دست رفتن مراتع حمایت قابل‌توجهی از عشایر نصرآباد نشد که اعطای وام‌هایی با نرخ بهره کم به عشایر می‌تواند یاری‌رسان باشد. با توجه به آنکه که طبق آمار رسمی شهر نصرآباد با دارا بودن 1550 عشایر ثبت‌شده بالاترین آمار و نزدیک‌ترین شهر عشایری به شهر اصفهان است انتظار می‌رود دفتر مستقل امور عشایر به عشایر جرقویه اختصاص داده شود. این در حالی است که امور عشایر جرقویه زیر نظر شهرضاست که آمار عشایر ثبت‌شده به خود را ندارد. از سوی دیگر بااینکه بیشترین مراودات عشایر نصرآباد با شهرضاست که 30 کیلومتر تا شهر فاصله دارد اما جاده نصرآباد به شهرضا بااینکه جاده ترانزیتی است اما دوبانده نیست. البته 3 کیلومتر آن در حال اقدام است اما برای 17 کیلومتری که دوبانده نیست بودجه‌ای تخصیص داده نشده است. مسئله دیگر بوروکراسی سنگین حاکم بر امور اداری در استان اصفهان است که امیدواریم با تسهیل گری در این امر موجبات رشد و توسعه گردشگری عشایر شتاب گیرد و بوم گردی‌ها تقویت شود .
* چه شد که به فکر برگزاری جشنواره نوروزی افتادید؟
با توجه به پتانسیل‌های شهر نصرآباد، چند سالی بود که به دنبال معرفی شایسته عشایر نصرآباد جرقویه و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها بودم. با حمایت مردم فهیم نصرآباد و شهرداری در سال 1394 با برپایی یک چادر سیاه برای نوروز 95 به معرفی زیست‌بوم، صنایع‌دستی و محصولات عشایر نصرآباد و رونق گردشگری پرداختیم که در همان سال تعداد چادرها به 4 عدد رسید. در سال‌های متمادی پس‌ازآن با استقبالی که صورت گرفته توانستیم جشنواره عشایر نصرآباد را به مناطق مختلف استان اصفهان ازجمله شهرهای اصفهان، شاهین‌شهر، بهارستان، مهیار، حسن‌آباد، شهرضا و حتی آباده و شیراز در استان فارس بسط و گسترش دهیم. وجود ظرفیت‌ها و جاذبه‌های فراوان همچون سیاه‌چادرها، محصولات لبنی_دامی باکیفیت از قبیل کشک، روغن، قاراترش، قارابشکن، ماست، دوغ، شیر و صنایع‌دستی زیبا و سنتی محلی از قبیل قالی، قالیچه، چنته، توبره، پشتی (متکای عربی)، بندخانه(بند آویزهای عشایری) و رسوم محلی به ویژه مراسم عروسی که با ساز و دهل همراه است را در این جشنواره نوروزی برگزار کردیم تا فرزندان آزاد طبیعت با معرفی شایسته خود شیوه زیست شان را به شهرنشینان بازگو کنند و موجبات گردشگری و بوم گردی
عشایر نصرآباد بیش‌ازپیش فراهم شود .