رهایی قنات‌های جهانی اصفهان از انزوا با حرکت در مسیر توسعه گردشگری
قنات‌ها همانند سالیان قبل یکه‌تازی خود را ندارند و در انزوا به سر می‌برند اما در این میان قنات‌هایی هستند که به ثبت جهانی رسیده و با برنامه‌ریزی علاوه بر حفاظت می‌توانند ظرفیت مناسبی در جذب گردشگر داخلی و خارجی بوده و از انزوا رهایی یابند.
به گزارش تسنیم، از به ثبت رسیدن 3 قنات اصفهان در یونسکو چند سالی می‌گذرد، قنات «مزد آباد» میمه با قدمت 2500 سال با 2 رشته آب سرد و گرم و 3 سد ذخیره آب زیر زمینی، قنات «مون» اردستان با قدمت 800 سال تنها قنات 2 طبقه جهان به گونه‌ای که آب هیچ یک از طبقات به دیگری نفوذ نمی‌کند و قنات «وزوان» با قدمت 2500 سال که همه اینها به دلیل دارا بودن ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد در فهرست آثار جهانی قرار گرفته‌اند.
اینها قنات‌هایی هستند که ثبت جهانی آنها سبب شد به حیات خود ادامه دهند در غیر این صورت ممکن بود به دلیل بی توجهی همانند آثار دیگر به ورطه فراموشی سپرده شوند. هانری گوبلو کارشناس فرانسوی آب که در سال 1319 به ایران آمد و 20 سال در این کشور فناوری قنات را مطالعه کرد، گفته است امپراتوری بزرگ هخامنشیان مدیون دانش آب‌شناسی بود، او می‌گوید اگر قنات نبود، شهرهای بزرگی مثل ری، نیشابور، طوس، مشهد، یزد و کاشان به وجود نمی‌آمد.
توجه به این قنات‌ها سبب می‌شود که از این شاهکار تمدن تاریخ بشر در تأمین آب محافظت و نگهداری شود، با وجود اینکه قنات‌ها در زندگی مدرنیته ما جایگاه کمتری دارند و حتی به انزوا رفته‌اند شاید با این اقدام سایر قنات‌هایی که هنوز آب، این جریان هستی در آنها جریان دارند نیز محافظت شوند.
رهایی قنات‌ها از انزوا با توسعه گردشگری
اما این شاهکار معماری ایرانی نه تنها در حیات کشت و کشاورزی نقش مهمی دارد بلکه در توسعه و رونق گردشگری نیز می‌تواند به عنوان یک ظرفیت مورد استفاده قرار گیرد.
سهیل محمدی کارشناس گردشگری درباره نقش قنات در توسعه گردشگری می‌گوید: قنات‌ها کارکردهای متفاوتی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی از گذشته داشته‌اند، با برنامه‌ریزی می‌توان از این پدیده‌های جالب جدای از ویژگی‌های خاص خود در معماری و قدمت، استفاده کرد، بنابراین به واسطه همراه بودن با آداب و رسوم ویژه می‌توان در زمینه جذب گردشگران خاص از اینگونه قنات‌ها استفاده کرد.
وی افزود: با ایجاد محیطی جذاب برای جذب گردشگر داخلی و خارجی در مسیر قنات می‌توان توجه تورهای خارجی را جلب کرد و در آن مباحثی مانند آشنایی با علم گذشتگان برای انتقال و استفاده از آب و نیز تأسیسات جانبی قنات را برای گردشگران معرفی کرد.
این کارشناس گردشگری بیان کرد: تقویت قنات‌ها و در ادامه آن توسعه گردشگری، فرصتی برای درآمدزایی و سرمایه‌گذاری جدید ایجاد می‌کند و این اتفاق خوب با ارائه مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی اصولی می‌تواند این مکان‌ها را به جاذبه فرهنگی برای جذب هر چه بیشتر گردشگر داخلی و خارجی تبدیل کند.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه به قنات‌ها از بُعد گردشگری توجه لازم نمی‌شود، این در حالی است که کشور ما ظرفیت‌های زیادی دارد که می‌توان از آنها در جذب گردشگر استفاده و درآمدزایی کرد اما هیچ گاه برنامه‌ای برای این ظرفیت‌های پنهان در نظر گرفته نمی‌شود.
از مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در مورد وضعیت قنات‌هایی که به ثبت یونسکو رسیده و اقداماتی که برای حفظ و نگهداری این قنات‌ها انجام شده پرسیدیم که وی به تسنیم گفت: در کشور 11 قنات به ثبت جهانی رسیده است، پایگاه پژوهشی قنات‌ها در تهران مستقر است که رصد و پایش می‌کند، با توجه به اینکه از این تعداد 3 قنات مربوط به استان اصفهان است مسئولیتی برای پایگاه قنات‌های جهانی اصفهان قرار دادیم.
طرح جامع گردشگری برای قنات‌ها
فریدون اللهیاری افزود: نظارت، کنترل و پایش قنات‌ها توسط این دفتر صورت می‌گیرد دفاتر در وزوان، میمه و اردستان فعالیت و اسناد، مستندات، تصاویر و نقشه‌ها را برای گردشگران فراهم می‌کنند، پژوشگران قنات می‌توانند به این دفاتر مراجعه و اطلاعات کسب کنند.
وی بیان کرد: فعالیت‌هایی که پایگاه قنات‌ها انجام داده در قالب پروژه‌های عمرانی و مرمتی بوده لازم است در این مناطق بهسازی عرصه قنات و دسترسی به آن انجام بگیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با بیان اینکه اگر زیرساخت‌های گردشگری استقرار پیدا کند گردشگران نیز بیشتر مراجعه می‌کنند، خاطرنشان کرد: برای قنات وزوان طرح مطالعات و پژوهش و طرح جامع گردشگری در دست تهیه است، کار پایگاه قنات این است که مطالعات را رصد و زیرساخت‌های لازم را برای حضور گردشگران ایجاد کند.
وی با اشاره به نقش قنات‌هایی ثبت شده جهانی در توسعه گردشگری منطقه، گفت: این قنات‌ها در سطح ملی و بین‌المللی شناخته شده هستند و پس از اینکه به ثبت رسیدند گردشگران زیادی از آن بازدید کرده‌اند، برای جذب گردشگر در این مسیر باید زیرساخت‌های آن فراهم شود تا گردشگران بیشتری حضور یابند.
به گزارش تسنیم قنات شاهکار ایرانیان در طول تاریخ است که نبوغ مردم این سرزمین را در ذخیره منابع آبی کشور نشان می‌دهد، مردمانی که با علم و آگاهی و با این ابتکار از هدر رفت آب جلوگیری کردند و آن را به چرخه زندگی بازگرداندند، اگر چه اکنون تعداد زیادی از قنات‌ها از بین رفته اما تعدادی نیز جهانی شده، قنات‌هایی که با برنامه‌ریزی و مدیریت آن علاوه بر حفاظت می‌تواند ظرفیت مناسبی در جذب گردشگر داخلی و خارجی باشد.