پناه بر آلودگی هوا

مینا عباسپور| در هفته جاری برای سومین روز متوالی مدارس استان اصفهان تعطیلی شد و برخلاف دو روز قبلی که کمیته اضطرار آلودگی هوا این خبر را عصر و شب اعلام می‌کرد اما برای امروز خیلی زودتر این تصمیم گرفته و اعلام شد. اینکه چه کسانی و بر اساس چه آماری و طبق چه استانداردی در این مورد تصمیم می‌گیرند را در ادامه به آن پرداخته‌ایم اما هرچه بود از خروجی آن اعلام آمار منتسب به مرگ‌ومیر بر اثر آلودگی هوا در سال جاری را دربر نداشت و هیچ نهادی در حال حاضر آن را به گردن نمی‌گیرد درصورتی‌که طبق یک گزارش که 21 دی‌ماه 1401 منتشر شد، مدیر گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت استان اصفهان اعلام کرد: مطالعات اخیر نشان می‌دهد مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا در کلان‌شهر اصفهان از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته و ۲ برابر شده است؛ اما اکنون در گفت‌وگویی که با سخنگوی علوم پزشکی اصفهان داشتیم، پژمان عقدک در مکالمه‌ای چالشی نهایتا آماری حتی از بیماران علامت‌دار مربوط به مشکلات قلبی تنفسی را در سال جاری اعلام نکرد و موضع این نهاد را نسبت به تصمیماتی که در کمیته اضطرار گرفته می‌شود نیز مشخص نکرد.
او در گفت‌وگو با اصفهان امروز بیان داشت: برای اعلام آمار دقیق که مشخص کند مرگی بر اثر آلودگی هوا رخ داده، باید تحقیقات دقیق و آماری زیادی روی مؤلفه‌های مختلف صورت بگیرد تا خطاهایی همچون تأثیر متغیری مانند کرونا روی بیماری‌های قلبی تنفسی تأثیر نگذارد.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه داد: این مجموعه دو وظیفه پیشگیری و درمان را بر عهده دارد که در مورد پیشگیری خود او روزانه 3-4 دقیقه در رادیو به این منظور صحبت‌های آموزشی دارد و در زمینه درمان نیز اقداماتی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی روی بیماران علامت دارد انجام می‌شود.
حال اینکه تا چه اندازه اقدامات پیشگیرانه در قالب صحبت‌های رادیویی عضوی از چنین نهاد بزرگی در آموزش مردم کفایت می‌کند و چرا در مورد اعلام آمار بیماران علامت‌دار قلبی تنفسی تا این حد محافظه‌کارانه رفتار می‌شود را نمی‌دانیم. این در حالی است که هدف رسانه روشنگری و یافتن راهکاری است که به نفع همه باشد. گرچه صحبت‌های تخصصی عقدک در مورد مشخص کردن صحیح آمار مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا کاملا صحیح بوده و اینکه معتقد است افزایش آلودگی هوا منجر به افزایش بیماری‌های تنفسی یا کوتاه شدن عمر بیماران مبتلا به آن می‌شود، جزو بدیهیات حساب می‌شود، نیز پر بیراه نیست؛ اما آنچه نیاز است در مورد این تصمیم‌گیری‌های و مشخص کردن اینکه کمیته اضطرار و اعضای آن گره کور آلودگی هوا را چگونه باز کرده و منشأ اصلی را چگونه یافت که بتوان یقه‌اش را گرفت و ریشه‌اش را سوزاند، هنوز نامعلوم است. چرا که همه نهادهای متولی با کم و کاستی‌های موردی‌شان نظرات متفاوتی دارند که خود را از این امر مستثنی می‌کند، حال اینکه کسی به دنبال مقصر نیست بلکه این مشکل باید حل شود نه مجازات.
در کمیته اضطرار چه می‌گذرد؟
البته که نام کمیته اضطرار آلودگی هوا و اعضای آن برای مردم اصفهان که مدت‌هاست درگیر تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا شده‌اند، آشناست اما برای روشن شدن برخی مسائل کوچک اما پراهمیت از برخی اعضای تشکیل‌دهنده این کمیته مواردی در زمینه این تعطیلات نفس‌گیر را نیز جویا شدیم.
مدیرکل بحران استانداری اصفهان در پاسخ به اصفهان امروز بیان داشت: این کمیته در طول سال و هرماه برگزار شده و مطالعات جامعی در مورد آلودگی هوا دارد اما در شرایط خاص و اضطراری با درخواست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی درخواست برگزاری آن اعلام می‌شود.
منصور شیشه‌فروش ادامه داد: بهداشت، هواشناسی و محیط‌زیست سه عضو اصلی این کمیته هستند و در ادامه از سازمان‌هایی همچون آموزش‌وپرورش، شهرداری، اداره کل ورزش و جوانان، صنعت، معدن و تجارت و ... نیز دعوت می‌شود تا در آن حضور یابند.
او افزود: در این کمیته بر اساس داده‌های هواشناسی و محیط‌زیست از پیش‌بینی وضع هوا تا میزان آلودگی بر اساس داده ایستگاه‌های سطح شهر تصمیم گرفته می‌شود که برای روز بعد چه اقدامی انجام دهیم.
مدیرکل بحران استان اصفهان در مورد اینکه چرا کمیته اضطرار اصفهان نسبت به تهران دیرتر تصمیم‌گیری می‌کند گفت: وضعیت جغرافیایی هر منطقه متفاوت بوده و جابجایی یا سکون جوی نیز در اصفهان نسبت به دیگر شهرها متفاوت است به همین دلیل داده‌ها در دو نوبت صبح و عصر اندازه‌گیری شده و بر اساس استانداردها و قوانین قانون پاک، تعطیلی یا عدم نیاز به آن اعلام می‌شود.
او در مورد اینکه تا چه اندازه می‌توان به داده‌های هواشناسی استناد کرد درحالی‌که اخیرا چندین بار پیش‌بینی‌های بارندگی آن به وقوع نپیوسته است، گفت: این مسئله محدود به اصفهان نیست و در کل کشور شاهد عدم وقوع پیش‌بینی‌های هواشناسی بودیم و به‌طورکلی شاهد پایداری جو بوده‌ایم به همین منظور است که برای نزدیک شدن تصمیمات به واقعیت داده‌ها را دقیق و چند بار موردبررسی قرار می‌دهیم.
نظر به اینکه مدارس از چهارشنبه گذشته تا امروز تشکیل نشده‌اند، از مدیرکل بحران استان اصفهان جویا شدیم که در این کمیته عمده دلیل آلودگی هوا را چه چیز تشخیص داده شده است و شیشه‌فروش در این مورد پاسخ داد: مطالعات نشان داده است که 76 درصد آلودگی اصفهان مربوط به آلایندگی خودروهاست که در پی سوخت ناوگان حمل‌ونقل فرسوده و عدم معاینه فنی آن است. در ادامه نیز به ترتیب آلایندگی‌های کارگاهی، صنایع، گاز خانگی، کوره‌های اطراف شهر و ... هستند که برای هرکدام از این منشأها محدودیت‌های اعمال شده است.
او مثال زد: طبق بررسی‌ها ایستگاه ناژوان عدد بالایی از آلایندگی را نشان می‌داد که مشخص شد به دلیل آتش زدن برگ و چوب توسط شهروندان صورت می‌گیرد به همین دلیل خدمت‌رسانی مجموعه ناژوان را فعلا متوقف شد. همچنین بیش از 40 کوره آجرپزی غیرمجاز اعمال قانون شده و طرح زوج و فرد نیز از هسته مرکزی شهر و درب منازل برقرار شد.

چه بپذیریم چه پنهان کنیم، با افزایش آلودگی هوا اتفاق ناگوار و بزرگی برای جان مردم در حال رخ دادن است که بدیهی بودن ارتباط این دو باهم دلیل موجهی برای عدم پیگیری لازم نسبت به آن نیست. در 11 آذرماه 1402 رئیس اورژانس پیش بیمارستانی اصفهان اعلام کرد: در چهار روز گذشته میزان امدادخواهی بیماران قلبی در این شهرستان ۱۵ درصد و بیماران تنفسی هم ۱۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه پارسال افزایش یافته است؛ که این تنها گوشه‌ای از اثرات آلودگی هوا بر جان مردم است. حال اینکه ماجرا از مازوت سوزی نشئت می‌گیرد که استاندار تصمیم‌گیری در مورد آن را ملی عنوان کند، یا آلایندگی خودروهای شخصی و ناوگان حمل‌ونقل عمومی، منشأ اصلی آلودگی هوا و دلیل تعطیلی مدارس و ادارات شود، تفاوتی در اصل موضوع ایجاد نمی‌کند که نخست، مردم حق دارند بدانند متهم اصلی کیست و دو، برای نجات خود چه مطالبه و اقدامی باید داشته باشند.

اصفهان امروز پرونده آلودگی هوا و تعطیلی‌های مدارس را همچنان دنبال می‌کند.