زنگ خطر برای کویرهای ایران به صدا درآمد

به‌تازگی اظهارنظر از  رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان دانشگاه تهران منتشر شده که احتمال خارج‌شدن کویر لوت از لیست یونسکو به دلیل افزایش آفرودها را گوشزد می‌کند. کویر لوت از ارزشمندترین بیابان‌های جهان و ایران است که در کنار «دشت کویر» دو میراث ارزشمند طبیعی ایران محسوب می‌شوند اما چند سالی است که هجوم آفرودها و افزایش علاقه‌مندان این فعالیت موجب شده است تا نگرانی‌ها در خصوص تهدید کلوت‌ها و نکاهای کویر در میان دلسوزان و فعالان محیط زیست و پژوهشگران بیشتر شود. باز شدن پای آفرودها به کویر برخلاف نگاه عمومی، توسعه گردشگری نیست و خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به اکوسیستم کویر وارد می‌کند. ایجاد سروصدا در محیط بیابانی به‌ویژه در دوران زایش پستانداران و یا تخم‌گذاری پرندگان و ایجاد استرس در میان حیوانات، تلف‌شدن حیوانات و حشرات زیر چرخ آفرودها، برهم‌خوردن تعادل فیزیکی سطح خاک و تخریب زمین و پوشش گیاهی، فشردگی خاک و برهم‌خوردن پوشش سطحی خاک بخشی از خساراتی است که ورود آفرودها به کویرها و بیابان‌های ایران وارد می‌کند. اصفهان نیز از جمله استان‌هایی است که مجموعه بی‌نظیر از کویرها و بیابان‌ها را در خود جای‌داده اما مانند دیگر استان‌ها هیچ‌گونه نظارت و توجهی درباره ورود تورهای کویرگردی و آفرودها به کویرها وجود ندارد و همین موضوع سبب شده تا خسارت‌های جبران‌ناپذیری به اکوسیستم کویری وارد شود. نکته اینجاست که ظرفیت پذیرش و فعالیت گردشگری در مناطق بیابانی کشور با استاندارهای علمی محاسبه نمی‌شود و هیچ نظارتی نسبت به ورود و خروج آفرودها و تورهای کویرگردی به کویرها و بیابان‌های ایران وجود ندارد. آنچه مشخص است فقدان یک سیستم نظارتی قوی و هم چنین اقدامات فرهنگی است . تصور عموم مردم این است که تورهای طبیعت‌گردی و کویرگردی کمترین آسیب را به طبیعت وارد می‌کنند این در حالی است که ورود آفرودها حتی به یک وجب از مناطق بکر، زمینه‌ساز آسیب‌های جبران‌ناپذیر است. آنچه کشورهای دیگر به‌ویژه مهد آفرود سواری (ایالت متحده آمریکا) در نظارت بر آفرودها و آفرود سواران انجام می‌دهند محدودکردن مسیرهایی است که این خودروهای سنگین مجاز به رفت‌وآمد در آنها هستند هم چنین نظارت بر تورها و ایجاد کمپ‌های ویژه با نظارت و استانداردهای علمی اکوتوریسم برای کویرگردان و علاقه‌مندان به سفر در طبیعت می‌تواند راه‌حل مناسبی برای مقابله با تخریب اکوسیستم بیابانی ایران باشد.