وداع اصفهان با استاد فرشچیان؛ قلمی که روح ایرانی را به پرواز برد

اصفهان امروز_شهرزاد فلاح: اصفهان امروز صحنه بدرقه‌ای کم‌نظیر بود؛ فرشچیان به کنار صائب سپرده شد تا یادشان هم‌نفس تاریخ شود.

وداع با استادی که قلمش معراج روح ایرانی بود

دوشنبه ۲۷ مرداد ماه اصفهان میزبان وداعی باشکوه با استاد محمود فرشچیان، نگارگر نامدار ایران، بود؛ هنرمندی که با قلم و رنگ خود، روح هنر و فرهنگ ایرانی  اسلامی را بر پرده‌ها جاودانه ساخت. مراسم تشییع از مقابل هنرستان هنرهای زیبا آغاز شد، جایی که خاطرات شاگردان و اهالی هنر با نام و آثار او گره‌خورده است. جمعیت حاضر، از مردم عادی تا هنرمندان و مسئولان، درحالی‌که اشک در چشمانشان حلقه‌زده بود، پیکر استاد را تا آرامگاه صائب تبریزی همراهی کردند. مراسم با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئولان کشوری و استانی، استادان و شاگردان برگزار شد. آیاتی از قرآن کریم تلاوت شد و مرثیه‌خوانی و پیام‌های تسلیت شخصیت‌های فرهنگی و هنری کشور، فضای مراسم را معنوی و باشکوه ساخت.

سخنان در آیین وداع

جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان در این مراسم گفت: امروز یکی از فرزندان اصیل ایران را بدرقه می‌کنیم؛ هنرمندی که چهره‌ای بی‌بدیل در هنر ایران و جهان بود. استاد فرشچیان هنر سنتی را وارد مرحله‌ای تازه کرد، باورهای دینی را باهنر آمیخت و ظرفیت‌های تازه‌ای آفرید. او افزود: فرشچیان ظرفیت هنر ایرانی را که با فطرت انسانی هماهنگ است  آشکار ساخت. او از دوستان امیرهوشنگ جزی‌زاده و نماینده مکتب اصفهان بود؛ مکتبی که روزگاری رضا عباسی و بهزاد را در دل خود داشت. بزرگان نمی‌میرند، آن‌ها به اسطوره بدل می‌شوند. انسان‌ها نه به‌اندازه طول عمرشان، بلکه به‌قدر ماندگاری آثارشان زنده‌اند. حسام‌الدین سراج، خواننده سرشناس در این مراسم با یاد بزرگان موسیقی اصفهان گفت: اصفهان شهر تاج، شهناز و کسایی است. ما استادان بسیاری را از دست داده‌ایم و امروز هم فرشچیان را بدرقه می‌کنیم. نگرانی من این است که مبادا نسل جوان از ریشه‌های اصیل ما دور شود.  در ادامه سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: فرشچیان فخر روزگار ما بود؛ او انسانی هنرمند بود و این مرتبه، نصیب هر کسی نمی‌شود. استاد فرشچیان رنگ و طعم خاص خود را داشت؛ چیزی که او را از دیگران متمایز می‌کرد. او حکیم هنرمند بود؛ همان‌گونه که فردوسی، سنایی و مولوی با شعر و اندیشه حقیقت را جست‌وجو کردند، فرشچیان نیز باهنر خود چنین کرد. صالحی ادامه داد: نبوغ فرشچیان انکارناپذیر است. در هجده‌سالگی در همین هنرستان آثار مهمی آفرید و در ۲۵ سالگی لقب نابغه جوانان مینیاتور گرفت. استاد جلال‌الدین همایی نیز آینده‌ای درخشان برایش پیش‌بینی کرده بود. او هنرمندی مردمی بود و آثارش به خانه‌های مردم راه یافت؛ از فرش تا کارت‌پستال و پوستر. فرشچیان یک هنرمند بینافرهنگی بود که میان هنر ایرانی، اسلامی، شرقی و جهانی پیوند زد. او همچنین هنرمندی قدسی بود و آثارش بازتاب ارتباطش با ملکوت هستی است. رهبر انقلاب درباره او فرمودند: هر بار به تابلو عصر عاشورا نگاه کردم، گریستم. این بهترین گواه بر عظمت اوست. سید جلال‌الدین حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی، نیز در سخنان خود فرشچیان را «خادم اهل‌بیت» خواند و گفت: طراحی ضریح امام رضا (ع) کار هرکسی نیست. فرشچیان مفاهیم آسمانی را به زمین آورد و در آثارش متجلی کرد. او ۱۷ اثر ارزشمند به آستان قدس اهدا کرده است. جالب این‌که ذیل همه آثارش تنها نام محمود فرشچیان آمده، اما در تابلوی ماندگار عصر عاشورا نوشت: رحمت‌الله علیه. او با قرائت پیام تولیت آستان قدس رضوی آیت الله احمد مروی ادامه داد: فرشچیان نگارگر بی‌بدیل بود، خود را روضه‌خوان عاشورا می‌دانست و در خدمت هنر آیینی زیست. نگاهی فراتر از ماده داشت و ایمان و حقیقت را در آثارش بازتاب داد. میراث گران‌قدر او در حرم امام رضا (ع) برای همیشه ماندگار است. علی‌اصغر شاهزیدی، خواننده نیز باوجود شرایط جسمی نامناسب در مراسم حضور یافت و گفت: پنج ماه پایم در گچ بود و امروز هم کمرم درد می‌کرد، اما آمدم تا ارادتم را به استاد نشان دهم. فرشچیان هنرمندی بود که در هر فرصتی می‌دیدم و از او می‌آموختم.

پایان وداع

در پایان، در فضای معنوی و در میان خادمان حرم رضوی، مسئولان کشوری و استانی و انبوه مردم، پیکر استاد محمود فرشچیان بر روی دستان دوستدارانش و همراه با مارش نظامی تشییع شد. نماز میت به امامت آیت‌الله روضاتی اقامه گردید و نگارگر بزرگ ایران در جوار آرامگاه صائب تبریزی به خاک سپرده شد؛ جایی که ازاین‌پس مأمنی برای عاشقان هنر و فرهنگ خواهد بود. این بدرقه باشکوه بار دیگر جایگاه بی‌بدیل استاد فرشچیان در هنر ایران و دل‌های مردم هنردوست اصفهان را به نمایش گذاشت و یاد او را در تاریخ هنر ایران ماندگار ساخت.