شهرداری به بازنگری در سیستمها و روش های خود نیاز دارد

کارشناس مهندسی کشاورزی و کارشناس ارشد مدیریت را از دانشگاه تهران اخذ کرده است. شش سال نخست فعالیت کاریش را در سپاه گذراند که فرمانده سپاه استان یزد و رییس ستاد منطقه2 سپاه (استان های اصفهان، یزد و چهارمحال بختیاری) بود. بازنشسته وزارت کشور است. 9 سال معاونت سیاسی و امنیتی استانداری اصفهان را برعهده داشته و بیش از هشت سال استاندار هرمزگان و خوزستان بوده است. عضو شورای سوم، رییس کمیسیون اقتصاد شورای چهارم و جایگاه دوم لیست امید در شورای پنجم به او تعلق دارد. فتح الله معین، ملغمه ای دلچسب از مسئولیت های کلیدی است که هر چند آرام صحبت می کند، ولی کلماتش قدرت نفوذ فوق العاده ای دارد. رییس موقت شورای پنجم به اصفهان زیبا از تغییراتی گفت كه نخستین جرقه اش را وزارت كشور زده است.

برای اولین بار پس از حضور شوراها در اصفهان، اعضای یک لیست به طور کامل رای آورد. این13نفر اصفهان را تاسال1400همراهی می کنند. دورنمایی از این همراهی ترسیم کنید تا مردم شهر بدانند اصفهان1400چگونه شهری خواهد بود؟
در نحوه اداره شهر اصفهان ضرورت وجود شورایی یک دست برای انجام برخی از اصلاحات در سازمان شهرداری و نحوه اداره شهر ضروری به نظر می رسید و مردم هم این ضرورت را احساس کرده بودند. در حال حاضر شهرداری نه تنها در اصفهان که در اکثر کلانشهرها به بازنگری در سیستمها و روشهای خود نیاز دارد. جای خالی انجام برخی اصلاحات برای ایجاد یک سازمان چابک، خدمتگزار و تخصصی در تشکیلات شهرداری خالی بود و انجام این اصلاحات به یکپارچگی و یک دستی در مجموعه شورا و مدیریت شهری نیاز دارد. وزارت کشور هم این مطلب را احساس و در سازمان جدیدی که برای شهرداریها تعریف کرده این تغییر را شروع کرده است. در شهرداری مباحث بودجه ریزی عملیاتی، تعیین اعتبار پروژه ها به اندازه پیشرفت آن، تمرکز وجوه برای انجام حسابداری و حسابرسی متمرکز، تخصیص اعتبار بر اساس اولویت بندی پروژه ها و ... باید مورد توجه قرار می گرفت و البته کارهای دیگری هم در سازمان شهرداری آرام آرام در دست انجام است. به نظرم می رسد که امروز با یکدستی شورا فرصت مناسبی برای انجام این کارها ایجاد شده و البته در مقابلش چالشهای زیادی هم وجود دارد.

چه چالشی؟
امکان عدم تحقق درآمد شهرداریها که در بودجه سالیانه پیش بینی شده، به طور جدی وجود دارد و این بزرگترین چالش است.تحقق بسیاری از بودجه ها متکی بر ساخت و ساز و انبوه سازی است که رونق سابق را ندارد؛ به علاوه اینکه بخشهای زیادی از پروژه در حال اجرا مانند قطار شهری باید با اوراق مشارکت، تسهیلات بانکی و وام به سرانجام برسد. در اکثر مناطق، به خاطر اینکه مردم گرفتار مشکلات ترافیک و تردد نشوند و مسیر های آزاد سازی زودتر به انجام برسد، به همین شیوه عمل کردیم. اکثر وامها و اعتباراتی که شهرداری قبلا اخذ کرده، به خصوص اوراق مشارکت به تدریج تا سال1400 سررسید می شود. سود تضمین شده اوراق مشارکت هم مزید بر علت است و شهرداری را با چالش های مالی جدی مواجه می کند. امیدواریم با رونق اقتصادی در کل کشور و با تمهید و فکر، بتوان این مشکل را رفع کرد.در کل امیدواریم که در افق 1400شهری داشته باشیم برخوردار از مشارکت بیشتر شهروندان، حضور شهروندان در تصمیم گیری ها، شفافیت بیشتر در امور اجرایی و مالی شهرداری و تلاش برای صرفه جویی و رعایت اولویت های شهری.

آقای معین، از وضعیت مالی شهر صحبت کردید. بدهی حال حاضر شهرداری در حوزه بانکی و اوراق مشارکت چقدر است؟
من رقم دقیق را ندارم، ولی سررسید بسیاری از اوراق مشارکت در همین سال ها از راه می رسد و سود آنها را باید به صورت تضمین شده، سه ماه یک بار بپردازیم.

پرداخت همه سود بر عهده شهرداری است؟
نصف سود بر عهده شهرداری است ونصف دیگر بر عهده دولت.

از تغییرات صحبت کردیدو گفتید که وزارت کشور هم آن را احساس کرده، این تغییرات در راستای چارت جدید شهرداری است یا مقوله دیگری؟
تغییر درحوزه های نحوه بودجه ریزی، نحوه اعمال حسابداریها، حسابرسی شهرداری و تشکیلات سازمانی را وزارت کشور شروع کرده و یک سری اصلاحات در آن انجام داده است. در نحوه بهکار گیری نیروها، متمرکز کردن بحث گزینش و جذب نیرو نیز کارهایی انجام شده که یکی از این تغییرات چارت سازمانی شهرداری است. فکر می کنم شروعش کار خوبی است. البته شورای چهارم در این مبحث وارد شده بود و در شورای پنجم هم علاقهمندی برای انجام این کار و بهبود سیستمها و روش وجود دارد.

نظرتان درباره تغییر چارت شهرداریها و ادغام تعدادی از سازمانهای زیرمجموعه این نهاد چیست؟
درباره نحوه اجرا که چه تصمیمی درباره آن گرفته شده، چون چارت را ندیده ام، اطلاعی ندارم، ولی قطعا در زمان اجرا درباره موضوعاتی که نگرانی ایجاد کرده، تمهیداتی اندیشیده و مشکلات حل می شود.

تغییرات به اقتصاد شهر هم می رسد؟
شهر اصفهان از قبل دارای توانمندیهای اقتصادی بوده و به خاطر صنوفی که کار تولیدی میکردند مثل صنایع دستی، در زمره شهرهای خلاق قرار داشته و وجود زیرساختهای لازم در صنعت توریسم و امکان جذب توریست، شهر اصفهان را به صورت یک شهر پویا و خلاق نشان می داده است. طی سالهای گذشته، گردش مالی و رشد اقتصادی را دوباره شاهد بودیم، مثل سرمایه گذاری هایی که برای جذب گردشگران شده از قبیل ایجاد مراکز پذیرایی و اقامتی انجام شده، برای بهبود این وضعیت در کمیسیون اقتصادی، ایجاد تسهیلات و امکانات برای ساخت واحدهای اقامتی و هتلها را برای سه سال دیگر تمدید کردیم که برای تصویب نهایی به صحن علنی می آید.در شورای پنجم، ایجاد شرایط بهتر برای کسب و کارهای شهری با توجه به دانش و تکنولوژی روز، ایجاد اکوسیستمهای مناسب برای جوانان تحصیل کرده و کمکهایی که شهرداری و شورای شهر در این زمینه می توانند انجام دهند و شیوه همکاری سایر دستگاههای ذی ربط، بررسی شده تا زمینه رشد بهتر برای اقتصاد شهری را در افق1400 داشته باشیم.

چقدر می توانیم از این پتانسیل برای اداره شهر و درآمد پایدار استفاده کنیم؟
اگر شهر رونق اقتصادی داشته باشد، به طور طبیعی شهرداری سهم خودش را می برد. با رونق ساخت و ساز و بازار، عوارض ساخت و عوارض واحدهای صنفی به موقع وصول می شود. شهرداریها بر اساس قانون، سهمی از مالیات بر ارزش افزوده دارند که می تواند مشکلات شهر را حل کند.

غیر از بخش های ساختمان و عوارض، روی کدام حوزه به عنوان درآمد پایدار می توان حساب کرد؟
مالیات برارزش افزوده که بخشی از آن به شهرداری تعلق می گیرد، عوارض واحدهای صنفی، ساخت و ساز و خرید و فروش مسکن هم می تواند رونق مناسبی به درآمدهای شهر بدهد.

شما به یک صدایی شورا اشاره کردید. این یک صدایی و همسویی با دولت چه سودی برای اصفهان دارد؟ می تواند پایتخت را با اصفهان آشتی دهد؟
خیلی این مطلب را قبول ندارم. شاید بتوان گفت که مسوولان اصفهانی اعم از نمایندگان و مدیران تلاش مناسب را برای تبیین نیازهای شهر اصفهان نداشتند. هر چقدر این تلاش بیشتر باشد و نیازهاو مشکلات شهر بیشتر تبیین شود، به تبع اعتبار و کمک بیشتری نصیب اصفهان می شود. ما در دو سه سال گذشته، نتایج خوبی را از همکاری دستگاه های اجرایی و شهرداری با دولت دیدیم؛ از جمله پرداخت تعدادی از تعهدات قبلی که دولت در قبال شهرداری داشت مثل سالن اجلاس، مترو، تلاش برای افزایش اعتبارات بهره برداری از خطوط مترو و بعضی از قسمت هایی که نیازمند ورود کالا از خارج بودیم، توسط وزارتخانه های مسئول، حل شد. مسائل شهری متنوع و پیچیده است و برای حل آن نیازمند تعامل و هماهنگی دستگاههای مختلف هستیم و این همسویی می تواند کمک کند. من این را هم بگویم که قبلا تلاشهایی در این راستا وجود داشته، ولی اینکه چقدر موفق بوده، ارزیابی اش را به شما واگذار می کنم.

از این اتفاق خوبی که افتاده چقدر می توان برای احیای زاینده رود استفاده کرد؟ هر چند در حیطه اختیارات شورا نیست!
بحثی که رییس جمهور در سفر انتخاباتی خود داشتند، خوشبختانه جدی شده است. زاینده رود و حیاتی بودن آن برای دولتمران و مسوولان روشن شده و به نظر میرسد که پیگیریهای مستمر آن می تواند زمینه ساز انجام این کار بشود. اگر در کوتاه مدت بتوان اتمام سد تونل سوم یا تکمیل لاینینگ، پوشش داخل تونل سوم را به سرانجام رساند با افزایش میزان انتقال آب، بخشی از مشکلات قابل حل است.

امروز مترو اولویت اول شهراست. این اولویت در شورای پنجم هم حفظ می شود؟
در اصفهان یکی از بزرگ ترین مشکلات، آلودگی هوا و محیط زیست است. برای آنکه در این حوزه گام موثری برداریم، هر اقدام موثری را در اولویت قرار می دهیم که در راس آن احیای زاینده رود و مترو است.

شما در جلسه علنی اعلام کردید که دولت بخشی از بدهی خود را پرداخته است.
بله، پرداخت شده است.

خط 2 هم فاینانس شده و فکرنکنم مترو با مشکل تامین اعتبار مواجه باشد.
خط2 را یک شرکت خارجی اعلام آمادگی کرده برای فاینانس ولی هنوز نهایی نشده است. در واقع این شرکت سعی دارد ضمانت بانک مرکزی ایران را بگیرد. بانک مرکزی هم فاینانس هیچ پروژه ای را ضمانت نمی کند. بانک های مجاز بر حسب نوع تخصص باید اقدام کنند. این شرکت به نوعی به سیستمهای اقتصادی و پولی ایران، اعلام بی اعتمادی کرده و بانک مرکزی هم ضمانت فاینانس را برای هیچ وزارتخانه ای نپذیرفته است.

برای فاینانس به دنبال شرکت جدیدی هستید؟
برای تامین مالی خط2 قرار دادی با شرکت شهر آتیه بستیم به مبلغ هزار و500میلیارد تومان.

این بودجه کافی است؟
این فقط برای بخش ساختمان مترو است. تملکها و مهمترین بخش که حدود نصف نیاز مالی پروژه را تشکیل می دهد، خرید واگن و تجهیزات است.

به نظرم بخشی از بودجه را دولت باید تقبل کند و این اتفاق در تهران افتاده است.
قبلا نصف هزینه های احداث مترو را دولت تقبل می کرد. امروز این سهم را مشخص و اعلام کرده شهرداریها پول ساخت مترو را بدهند و هزینه خرید واگن، ریل، تجهیزات و تهویه و ... را دولت می دهد که نیمی از هزینه ها را تشکیل می دهد.

به این وعده می توان اعتماد کرد؟
دولت بر اساس میزان درآمد و امکانات خود بودجه پرداخت می کند. اگر درآمدهایش وصول شد تعهداتش را می پردازد.

دو ماه قبل خبری منتشر شد مبنی بر اینکه قیمت بنزین در کلانشهرهای دارای مترو گرانتر شود و ما به التفاوت آن برای ساخت مترو هزینه شود. این خبر عملیاتی شد؟
چنین بحثی بود، ولی در حد طرح و مذاکره. دولت از سالهای قبل این بحث را کرده بود که درصد عوارض سوختی که به کلانشهرها می دهند برای بهبود حمل و نقل عمومی استفاده شود که رقم مناسبی است.

اگر اجازه دهید درباره چهارباغ صحبت کنیم. این خیابان از زمان ایجادش شاهرگ اقتصادی شهر بوده، اما به نظر می رسد که امروز این اقتصاد از دست رفته است. شورای پنجم برای بازگشت حیات این خیابان چه تمهیداتی در نظر دارد؟
دو تا موضوع باید به نتیجه برسد و فکر می کنم بتواند کمک کند. اول اینکه رفت و آمد و دسترسی به چهارباغ باید تسهیل شود که با افتتاح خط اول مترو و دو ایستگاه واقع در چهارباغ، این امر محقق می شود. پیاده راه شدن این خیابان هم به رونق آن کمک می کند. جاهایی که این وضعیت عملی شده، رونق کسب و کار را به همراه داشته است. خیابان های باغ گلدسته و شمس آبادی هم برای پوشش چهارباغ در نظرگرفته شده است.ایستگاه سی و سه پل هم می تواند به عبور و مرور این خیابان کمک کرده و چهارباغ را به منطقه گردشگری و اقتصادی تبدیل کند. من برای چهارباغ آینده خوبی پیش بینی می کنم.

در حال حاضر مغازه ها و پاساژهای قدیمی این خیابان در طرح قرار دارد و مالکان آنها که اکثرا سالمند هستند از اداره آن عاجز شده اند ولی نمی توانند مغازه های خود را بفروشند، اجاره بدهند یا تبدیل به احسن کنند.برای حل این مشكل برنامه ای دارید؟
بخشی از پاساژهای قدیمی مثل محمودیه را شهرداری خریده، اما برای حل کلی مشکل باید فکر کرد. شاید در صورت توافق بتوان این مشکلات را حل کرد.

آقای معین، شایع شده است که خط دوم مترو همچنان از زیر میدان امام عبور می کند. استناد این خبر هم اکتشافات میراث فرهنگی و کشف تونل های جدید در زیر این میدان است. شما این شایعه را تایید می کنید؟
خط دوم مترو در پی ابلاغ شخص رییس جمهور از میدان امام عبور نکرد. ایشان این میدان را به عنوان میراث و حیثیت برای جمهوری اسلامی تلقی و عنوان کردند همه دنیا باید بدانند که ایران برای میراث فرهنگی خودش جایگاه ویژه قائل است.آقای رییس جمهور دستور دادند که خط دوم از میدان عبور نکند. در حال حاضر مسیر جایگزین، تعیین و کارهای فنی و مهندسی آن انجام شده است. مشاور، مسیر را از نظر ریل گذاری طراحی کرده، مسیر تونل هم طراحی شده و حتی مکان تقاطع با خط یک نیز مشخص شده است. میراث فرهنگی قبلا هم برای اکتشافات میراثی ابراز علاقه کرده بود و امروز اگر حفاری هم انجام شده مربوط به همین علاقه مندی است.

سوال آخر،چالش های شهر از منظر شورای پنجم چیست؟
یک بخشی را خدمت شماعرض کردم و شماهم اشاره کردید. رسیدن به یک برنامه اقتصادی مناسب برای اداره شهر، تثبیت درآمد پایدار و مشخص کردن سهم استفاده کنندگان از خدمات مختلف در شهر، بخشی از دغدغه های شورای پنجم است. در واقع باید تلاش کنیم که نحوه اداره شهر علمی و کم خرج باشد.