حاشیه های بی پایان در حاشیه سینما !

طی روزهای اخیر دو فیلم «مادر قلب اتمی» و «اکسیدان»، حواشی جدیدی را در سینمای ایران تجربه می کنند؛ حاشیه هایی که تحت عنوان عدم احترام به مسیحیت عنوان شده است؛ حال آن که این دو فیلم، بر مبنای فیلمنامه ای که از وزارت ارشاد، مصوبه دریافت کرده، ساخته شده و در حال نمایش است. بنابراین باید این اختلافات و بهانه ها را مسیر جدیدی برای ورود حاشیه های غیرسینمایی به مبانی سینمای ایران عنوان کرد. این قبیل ایرادات از سال 91 در سینمای ایران آغاز شد که طی آن، گروه هایی از بیرون بدنه سینما نسبت به آنچه ناخوشایندی از دو فیلم روی پرده (زندگی خصوصی و گشت ارشاد) می خواندند، با تجمعات خود، زمینه های پایین کشیدن فیلم هایی قانونی را فراهم آورده و از آن پس جریان اکران، همواره دستخوش این جریانات فرعی بیرون از سینما بود.

وضع سینما خیلی خوب بود که این فشارهای بیرون از ارشاد نیز، تکلیف آن را یک سره کرد.البته باید توجه داشت که این شکل فشارها همواره در طول چهار دهه گذشته وجود داشته که عموما برای مواردی خاص به کار می رفته، اما از سال 91 این اتفاق، در سینمای ایران باب شد و گاها چندین بار در طول سال تکرار می شد.

قربانی های جدید
اتفاق از چند روز پیش شروع شد؛ جایی که خیلی اتفاقی دو فیلم که کاراکترهای آن مسیحی بودند، به صورت هم زمان روی پرده رفتند و اتفاقات آن مورد اعتراض تنی چند از هنرمندان مسیحی کشور قرار گرفت. احساس نمی شد این اعتراضات به اندازه ای باشد که حتی پای نمایندگان مجلس را به غائله باز کند، اما در کمال تعجب، نامه ای با امضای تنی چند از نمایندگان مجلس منتشر شد که طی آن از وزیر ارشاد خواسته بودند که از ادامه اکران این دو فیلم جلوگیری به عمل آید ! شدت ماجرا وقتی بیشتر شد که کمتر از 24 ساعت پس از انتشار این نامه، برخی دیگر از اعضای مجلس از امضاکنندگان این نامه خواستند تا قبل از امضا، لااقل به سینما رفته و این فیلم ها را تماشا کنند ! با رسانه ای شدن این انتقادات باز هم مشخص شد که جریاناتی بیرون از سینما، قصد بر هم زدن آرامش نسبی اکران این ماه های سینمای ایران را دارند. به ظاهر که موفق شدند چرا که «مادر قلب اتمی» که باید تا چهارشنبه هفته آینده روی پرده می ماند، از اکران برخی سینماها پایین آمده و فیلم هایی دیگر جایگزین آن شدند. بنابراین آن انتقاداتی که در زمان وزارت حسینی و مدیریت شمقدری مبنی بر سهل انگاری در قبال فشارهای خارج از سینما مطرح می شد، نمی توانست درست باشد چرا که موارد مشابه متعدد این اتفاقات در زمان وزارت جنتی و مدیریت ایوبی و اکنون در زمان وزارت صالحی امیری و مدیریت حیدریان در حال تکرار است و گویا نه ربطی به دولت ها و مرزبندی های سیاسی دارد و نه به وزیر و آدم های خانه سینما و سازمان سینمایی. این اتفاق که افرادی در خارج از سینما بدون هیچ گونه عقبه و سواد سینمایی، نسخه اکران را بپیچند، به شدت آزاردهنده و مخالف با منافع فرهنگی مردم است.

تحریم های حوزه هنری
حوزه هنری تا پیش از افتتاح پردیس هایی چون کوروش و چارسو، تنها پردیس بزرگ سینمای ایران را در اختیار داشت. پردیس سینمایی آزادی که با پنج سالن، 35 درصد از کل فروش یک فیلم در سراسر کشور را تامین می کرد.این نهاد، از ابتدای دهه 90، طبق آنچه صلاح دید، از اکران برخی فیلم ها در سینماهای تحت امر خود جلوگیری به عمل می آورد.این در حالی است که علاوه بر پردیس آزادی، بیش از نیمی از سالن های سینمایی شهرستان های کشور نیز در انحصار حوزه هنری است. تحریم یک فیلم می تواند در جهت شکست آن اثر باشد که حوزه هنری، این سیاست را چندین سال در سینمای ایران باب کرد و عملا تیشه به ریشه اکران سینمایی کشور به خصوص سینمای مستقل زد. دوگانگی های موجود در این زمینه تا جایی است که بارها شده این نهاد فیلمی را در اکران، تحریم کرده اما از آن طرف، رایت ویدئویی همان اثر تحریمی را خریده و وارد بازار کرده تا از قافله سودآوری عقب نیفتد. این قبیل رفتارها، مدت هاست باعث اعتراض عده ای از سینما گران شده است.این روزها، حوزه هنری فیلمی را بایکوت کرده که تهیه کننده اش، از بدنه اصلی خود آنهاست.منوچهر محمدی که این روزها، «اکسیدان» را به روی پرده دارد، سال ها از تحریم های یک جانبه حوزه هنری استقبال کرده و آن را مفید می دانست، اما امروز که فیلمش، قربانی این سیاست شده، زبان به اعتراض گشوده و انتقاداتی را راجع به این شیوه تحریمی بیان کرده است.حوزه در شرایطی اکسیدن را تحریم کرده که در ابتدا، مستقیما این لفظ را به کار نبرد و در پاسخ به چرایی عدم اکران این فیلم، نداشتن سالن خالی را بهانه قرار داد تا کم کم و پس از چند روز، موضوع تحریم را بیان کند. درزی بارها به صورت مستقیم و غیرمستقیم، سبب تحریم نمایش فیلم ها در سینماهای حوزه شده بود و حال که فیلم خود، قربانی این سیاست غیرمنطقی و غیر سینمایی شده، شدیدا این اقدام را مورد نکوهش قرار داده است.در شرایط کنونی که نمایش فیلم ها با اقبال قابل توجهی توسط مردم مواجه شده و سینما از آن رخوت چندین ساله رخت بربسته، اقداماتی از این دست، سبب انزوای سینما و دور شدن مردم از آن می شود. کما اینکه رشد استقبال مردم از آثار سینمایی در قیاس با سال گذشته، افت حدودا 20 درصدی را نشان می دهد که تمام این افت را نمی توان به پای کیفیت آثار و یا گرانی قیمت بلیت گذاشت. وقتی یک فیلم در اکثر شهرستان های کشور نمایش داده نمی شود، طبیعتا طراز استقبال کلی مردم، رو به سرازیری می گذارد و این امر منجر به کاهش میزان فروش سالیانه سینمای ایران می شود به همین دلیل است که در طول چند سال گذشته، این اقدام، سلیقه ای و بدون پشتوانه اهالی سینما خطاب می شده و جمعی از سینماگران این قبیل اقدامات را مورد شماتت قرار داده اند چرا که علاوه بر ضربات جبران ناپذیری که به بدنه سینما و اقتصاد آن وارد می آورد، جریان غیرسینمایی را نیز جسور می کند تا در برابر این سینما بایستد و دست به اقداماتی جبری زده و ناهماهنگی هایی را در سینما به وجود آورند. گفتنی است حوزه هنری طی یک سال گذشته روند آشتی کنان خوبی با محصولات سینمایی برقرار کرده بود اما به ناگهان و با تحریم این دو فیلم دوباره به سیاق گذشته خود بازگشت که امیدواریم هر چه زودتر به مانند همیشه به کارهای پرثمر در حوزه سیما بازگشته و منبع خدمات فراوان در این عرصه باشد.