14 گام تا احیای اقتصاد اصفهان
به نظر میرسد نیاز است اولویتهای اقتصادی استان بهطور دقیق دستهبندی شوند تا با دقت و ریزبینی بیشتری بتوان نسبت به بررسی و اجرایی کردن آنها بهطور دقیقتری حرکت کرد.
اصفهان، استانی چهارفصل، بزرگ، صنعتی و دارای مزیتهای مختلف اقتصادی است و هر گوشه آن دارای ظرفیتهای نهفته در بخش اقتصادی است. بهطورقطع استفاده حداکثری از تمام ظرفیتهای اقتصادی این استان نیاز به برنامهریزی منسجم و دقیقی دارد تا بتوان بهدرستی در این مسیر پیش رفت و به اهداف موردنظر دست یافت. به نظر میرسد نیاز است اولویتهای اقتصادی استان بهطور دقیق دستهبندی شوند تا با دقت و ریزبینی بیشتری بتوان نسبت به بررسی و اجرایی کردن آنها بهطور دقیقتری حرکت کرد؛ ازاینرو با توجه به اهمیت موضوع، به بررسی اولویتهای اصلی اقتصاد استان اصفهان در سال 1396 پرداختیم؛ البته باید توجه داشت ممکن است بررسی، اجرا و پیگیری کامل بعضی از این موارد نیاز به زمان بسیار بیشتر از یک سال داشته باشد ولی میتوان با آغاز روند اجرایی آنها در سال 1396 راه را برای تحقق کامل این اولویتهای اقتصادی در آینده بیشازپیش هموار ساخت.
* پیگیری احیای دائمی زایندهرود
به نظر میرسد اصلیترین اولویت اقتصادی استان اصفهان در سال 96 احیای رودخانه زایندهرود باشد. رودخانهای که نقش بیبدیلی در توسعه اقتصادی اصفهان ایفا میکند، نقش زندهرود در کشاورزی، صنایع، معادن، گردشگری، شرایط آب و هوایی و دیگر بخشهای اقتصادی انکارناپذیر است، لذا انتظار میرود مسئولان استان در سال 96 با جدیت و همدلی بیشتری نسبت به احیای دائمی این شریان حیاتی در استان قدم بردارند. چند سالی است زایندهرود تنها بهصورت مقطعی و در دورههایی کوتاه بازگشایی میشود. این موضوع اگرچه تا حدودی جلوی نابودی کامل کشاورزی در سطح استان را گرفته اما بازهم نتوانسته مانع نابودی پوششهای گیاهی، گونههای جانوری، گسترش بیکاری در قشر زحمتکش کشاورز و نابودی اکوسیستمهای طبیعی و کاهش گردشگران باشد. امروزه خواسته اصلی هر اصفهانی جریان دائمی زایندهرود پرآب و بانشاط است و امید است در سال 96 شاهد جریان یافتن دائمی این شاهرگ اساسی در استان باشیم. استفاده از نظرات کارشناسی و تخصصی، جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز، اصلاح سیستمهای فرسوده انتقال آب، تکمیل خطوط انتقال آب، افزایش بهرهوری در بخش کشاورزی و صنایع و جلوگیری از افزایش
بارگذاریها در بالادست رودخانه از اساسیترین اقدامهای در راستای احیای زندهرود به شمار میروند.
* جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی و تأمین امنیت سرمایهگذاری
وجود سرمایهگذاران داخلی و خارجی میتواند زمینه رشد و توسعه اقتصادی را فراهم آورد. هماکنون یکی از اصلیترین برنامههای اقتصادی هر کشور، هر استان و یا شهر جذب سرمایهگذارانی است که هزینههای مختلف مورد نیاز در فعالیتهای اقتصادی را تأمین کنند و اینگونه علاوه بر تأمین پیشنیازهای انجام یک فعالیت اقتصادی مطلوب، راه را برای گسترش اشتغال جوانان فراهم آورند و رشد مطلوبی در بخش اقتصادی ایجاد شود. در یک سال اخیر و پس از امضای برجام توسط دو طرف، تلاشهای گستردهای برای جذب حداکثری سرمایهگذاران برای مشارکت در فعالیتهای اقتصادی در سطح استان شکل گرفت، خوشبختانه نتایج خوبی نیز حاصل شد ولی هنوز با نقطه ایدهآل فاصله زیادی وجود دارد. شاید یکی از اصلیترین شرایط برای جذب سرمایهگذاران را بتوان تامین امنیت لازم و تسهیل امور سرمایهگذاری بیان کرد. در همین ارتباط فعالیتهایی همچون ایجاد پنجره واحد سرمایهگذاری در اصفهان شکل گرفت اما به نظر میرسد همچنان با نقاط موردنظر در این بخش نیز فاصلههای زیادی وجود دارد. حذف بروکراسیهای دست و پاگیر، تأمین امنیت سرمایهگذاری، اعطای تسهیلات متناسب، انجام حمایتهای حقوقی، حمایت بیشتر
از بخش خصوصی و افزایش رقابت میتواند به گسترش و جذب سرمایهگذاری در سطح استان کمک شایانی داشته باشد.
* توسعه زیرساختهای صنعت گردشگری
با توجه به ظرفیتهای استان اصفهان در بخش گردشگری و با توجه به اینکه گردشگری بهعنوان صنعتی پاک و سبز در دنیا شناخته میشود لذا نیاز است حداکثر استفاده از این بخش صورت بگیرد؛ چراکه صنعت گردشگری دارای آثار اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظهای است. ایجاد اشتغال و دستیابی به درآمد ارزی پایدار و مناسب و همچنین شناخت متقابل فرهنگی در راستای صلح و وفاق بینالمللی از آثار اجتماعی و اقتصادی این صنعت است. ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی برای کشور میزبان و بهبود تراز پرداختها، افزایش درآمدهای مالیاتی از محل فعالیتهای اقتصادی مرتبط با گردشگری، ایجاد تعادل منطقهای، تعدیل ثروت، دگرگون ساختن فعالیتهای اقتصادی و سوق دادن درآمد از مناطق شهری به روستاها و بالاخره جلوگیری از برون کوچی روستاییان از اثرات اقتصادی گردشگری محسوب میشود؛ بنابراین گردشگری منبعی قابلاتکا در بسیاری از کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه است که میتواند تأثیر فزایندهای بر روی افزایش درآمد چه در سطح ملی و نیز افزایش فرصتهای شغلی، افزایش دستمزدها و تحول و گسترش تولیدات و... داشته باشد. تأثیر مثبت دیگر گردشگری میتواند ایجاد فرصتهای شغلی جدید و نیز
افزایش اشتغال زنان و جوانان در فعالیتهای مرتبط با این صنعت باشد. اصولاً اشتغال در صنعت گردشگری دارای اشکال مختلفی است که عبارتاند از اشتغال مستقیم: همانند اشتغال در هتلها، رستورانها و...، اشتغال غیرمستقیم که در بخشهای عرضهکننده کالا همانند تولیدات کشاورزی، شیلات و صنایعدستی است و اشتغال القایی شامل کسانی است که از درآمد افرادی که بهطور مستقیم و غیرمستقیم در صنعت گردشگری فعالیت میکنند، پشتیبانی میشوند. تأثیر گردشگری از بعد درآمدزایی، تولید ناخالص ملی، تسریع جریان پول و تقویت بنیه اقتصادی بر هیچکس پوشیده نیست، این قسم از فعالیت، درآمد مردم محلی را از طریق حقوق و دستمزد افزایش میدهد بهعلاوه امکان حصول درآمدهای دیگر از طریق ارائه مشاغل در دیگر بخشها نظیر ساختمان، تعمیرات، تأمین مایحتاج، کرایه اتومبیل و... نیز وجود دارد. یکی از منابع درآمد صنعت گردشگری مالیات است که از محل مالیاتهای دریافتی فروش تأمین میشود. اصفهان با ظرفیتهای فراوان خود میتواند در بخشهایی همچون، گردشگری طبیعت، گردشگری تاریخی، گردشگری سلامت و سایر موارد فعالیتهای بسیار چشمگیری انجام دهد. دراینارتباط توسعه اماکن اقامتی
مناسب و مطابق با استاندارهای دنیا، توسعه راهها، فرهنگسازی، افزایش آموزشهای لازم به مردم و استفاده از نظرات کارشناسی ضروری به نظر میرسد.
* احیای واحدهای صنعتی و تولیدی سودده بزرگ و کوچک
متأسفانه در چند سال اخیر با به وجود آمدن رکود کمسابقه بر اقتصاد کشور و سایر مشکلات اقتصادی، شاهد بودیم که تعداد بسیار زیادی از واحدهای صنعتی و تولیدی بزرگ در سطح کشور و بهتبع آن در سطح استان با مشکلات بسیاری روبرو شدند و برخی از آنها تا آستانه تعطیلی پیش رفتند و بعضاً فعالیت آنها متوقف شد. تعطیلی این واحدها باعث شد تا عده زیادی از نیروی شاغل در سطح استان، با معضلی به نام بیکاری روبرو شوند و با معضلات جدی روبرو شوند. این مشکلات اقتصادی زمینه ایجاد مشکلات اجتماعی و فرهنگی را نیز ایجاد کرد و اعتراضاتی را در پی داشت؛ اما نکته قابلتوجه اینجاست که بسیاری از واحدهای تعطیل شده استان با اندک حمایتی میتوانند به چرخه تولید و اقتصاد بازگردند و همچنان توانایی سودآوری و توجیه اقتصادی دارند، تنها کافی است با برنامهریزی صحیح، اعطای تسهیلات مناسب، بخشودگی و یا عفو مالیاتی، اصلاح نظام مدیریتی برخی واحدها و مواردی از این دست راه را برای فعالیت مجدد اینگونه واحدها باز کرد تا هم نیروهای بیکار شده مجدداً مشغول فعالیت شوند و هم زمینه اشتغال جوانان بیشتری فراهم شود. نوسازی ماشینآلات، ایجاد شرایط رقابتی میان واحدهای صنعتی،
ارائه آموزشهای تخصصی مدیریت و ایجاد راههایی برای افزایش صادرات تولیدات داخلی میتواند زمینهساز تحول در این بخش باشد.
* افزایش آموزشهای کارآفرینی
امروزه با توجه به گسترش فارغالتحصیلان دانشگاهی نیاز به آموزش مباحث کارآفرینی در میان جامعه بهخوبی احساس میشود تا مشکل بیکاری نیز تا حدودی مهار و کنترل شود. باید توجه داشت که حجم جوانان جویای کار با توجه به هرم سنی کشور بسیار بالا است و این در شرایطی است که دولت نیز به دلیل بدنه سنگین خود، این توانایی را ندارد که اقدام به جذب همه جوانان در سیستم دولتی نماید، از طرفی واحدهای صنعتی و تولیدی نیز با مشکلات بسیاری روبرو هستند و توانایی جذب گسترده افراد را ندارد. در این شرایط به نظر میرسد لازم است آموزشهای تخصصی کارآفرینی به جوانان استان ارائه شود، آموزشهایی تخصصی که این توانایی را ایجاد سازد که فارغالتحصیلان دانشگاهی بهراحتی بتوانند با تکیهبر توانمندیهای خود اقدام به راهاندازی شغل نموده و زمینه اشتغال چند نفر دیگر را نیز فراهم سازند. در حقیقت یکی از اصلیترین راهبردهای اقتصادی استان در سال 96 میتواند ارائه چنین آموزشهایی با همکاری نهادها و سازمانهایی همچون اتاق بازرگانی، شهرداری، خانه صنعت و معدن، اداره کل ورزش و جوانان، فنی و حرفهای و سایر مجریان مرتبط با این حوزه باشد. فرهنگسازی و گسترش تفکر
کارآفرینی نیز از ضروریات و الزامات در این بخش محسوب میشوند. نقش این آموزشها در تغییرات اجتماعی، فرهنگی نیز به دلایلی همچون کاهش سطح بیکاری، میزان اعتبار بینالمللی مدارک فنی و حرفهای، کاهش معضلات اجتماعی، کمک در جلوگیری از مهاجرت بیرویه جوانان به شهرهای بزرگ، کاهش تبعات منفی بیکاری، بازسازی و نوسازی آموزشی، توانمندسازی افراد برای زندگی بهتر، افزایش سلامت و بهداشت روانی، افزایش امید به زندگی، توسعه عرصه زندگی، کار و حرفه، بهبود روابط اجتماعی و مناسبات انسانی، انتقال ارزشها و هنجارهای اجتماعی، جامعهپذیر کردن افراد و... قابل اهمیت است.
* مبارزه جدیتر با پدیده قاچاق
سال 96 با شعار «اقتصاد مقاومتی، تولید- اشتغال» مزین شده است، این نامگذاری بهخوبی اهمیت حمایت همهجانبه از تولیدکننده داخلی را نشان میدهد. بهطورکلی، قاچاق را بهعنوان اقتصاد پنهان، سیاه، مخفی، خاکستری و کبود، غیررسمی، نامرئی، نامنظم، غیرقانونی، موازی، ثانوی، سایهای، نهفته، زیرزمینی، غیرقابل ملاحظه و مشاهده نامشهود، گزارش نشده و ثبت نشده نیز مینامند. قاچاق، چهار نوع زیان برای کشور دارد که شامل زیانهای مردم، اصناف، تولیدکنندگان و حکومت میشود. ازاینرو، توصیه میشود که مسئولین مربوطه جهت جلوگیری از این زیانها، برنامههای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تدوین نموده و اقدامات ویژهای را با تعیین اولویت در دستور کار قرار دهند. باید اذعان داشت که پدیده قاچاق و قاچاقفروشی به هویت ملی کشور ضربه وارد نموده و تولید داخلی را تضعیف، اشتغال ناسالم را ترویج و اشتغال دائم را محدود مینماید؛ بنابراین هیچ بعدی از قاچاق کالا و ازجمله شیوهها و شگردهای قاچاقچیان روشن و منطقی نمیباشند. به نظر میرسد در گام نخست نیاز است مبادی ورودی استان به تجهیزات مناسب مجهز شوند تا شناسایی محمولههای قاچاق تسهیل گردد. تأمین نیروهای
متخصص و ماهر و بودجههای لازم در این بخش نیز ضروری است. از طرفی باید جدیت بیشتری در برخورد و معدومسازی کالاهای قاچاق صورت پذیرد و جریمههای بسیار سنگینی برای قاچاقچیان اعمال شود تا آنها را از انجام چنین عمل ناپسندی منصرف و پشیمان و از انجام اقدامات مشابه پیشگیری کند. فرهنگسازی استفاده از کالاهای تولید داخل و تحریم کالاهای قاچاق از دیگر مواردی است که نیاز به توجه جدی به آنها در این برهه احساس میشود.
* توسعه زیرساختهای صادراتی و گسترش شرکتهای مدیریت صادرات
در برنامههای توسعه اقتصادی کشور، صادرات بهعنوان یک عنصر مؤثر و کلیدی در توسعه اقتصادی محسوب شده و بر آمادگی زیرساختهای فرهنگی و اجتماعی جهت بهکارگیری استراتژیهای صادراتی تأکید گردیده است. توسعه صادرات و ورود صحیح به بازارهای جهانی، همچنین حفظ شرایط و ماندگاری در آن حاصل نمیشود مگر با ایجاد یک راهبرد مشخص و پایدار صادراتی که بهصورت قانونی غیرقابل تغییر درآمده و هرکدام از دستگاههای اجرایی مرتبط با امر صادرات و همچنین اتحادیهها و تشکلهای صادراتی و سازمانهای خدماترسانی تجاری از قبیل بانکها، بیمه، حملونقل و ... به وظایف خود بهخوبی عمل نمایند و در جامعه نیز آمادگی فرهنگی تولید بهترین کالا برای صادرات به وجود آید . استان اصفهان با دارا بودن فرصتهای فراوان صادراتی همچون معادن فراوان، صنایع بزرگ، کشاورزی مناسب و مواردی ازایندست میتواند حرفهای زیادی در این بخش داشته باشد، تنها نیاز به ایجاد زیرساختهای مناسب است تا راه برای گسترش صادرات باز شود. در همین ارتباط از نقش شرکتهای مدیریت صادرات نیز نباید بهسادگی گذشت، نکته مهم اینجاست که هنوز بسیاری از تولیدکنندگان ما از راههای جذب مشتریان خارجی و
سلیقه این قبیل مشتریان اطلاعات دقیقی ندارند و تولیدات آنها صادرات محور نیست، این در حالی است که انجام اقدامات کارشناسی در غالب شرکتهای مدیریت صادرات میتواند بسیاری از این مشکلات را برطرف کرد. به نظر میرسد با توجه به ظرفیتهای فراوان استان در بخش صادراتی، تعداد شرکتهای مدیریت صادرات استان بسیار اندک هستند و نیاز به توجه بیشتر به این مقوله احساس میشود. پس برای توسعه صادرات استان از طرفی نیاز به گسترش شرکتهای مدیریت صادرات و ازیکطرف نیاز به توسعه زیرساختهای صادراتی از قبیل راههای ارتباطی، پایانهها و مواردی از این قبیل است و نقش گمرک استان، اتاق بازرگانی و سازمان صنعت، معدن و تجارت و سایر نهادها و سازمانهای مرتبط در این بخش بسیار مهم است.
* جایگزینی کشاورزی مکانیزه با کشاورزی سنتی
مكانيزاسيون، استفاده از وسايل و ادوات مكانيكي و به عبارت كليتر استفاده از تكنولوژي روز در كشاورزي براي افزايش بهرهوري با رعايت تمام جوانب است. مكانيزاسيون استفاده از تكنولوژي روز در كشاورزي براي رسيدن به توسعه پايدار است . مکانیزاسیون را میتوان چنین تعبیر کرد که «مکانیزاسیون، استفاده از تکنولوژی روز در کشاورزی برای توسعۀ پایدار است.» اهداف مکانیزاسیون را میتوان شامل افزایش تولید، کاهش هزینهها، کاهش سختی کار کشاورزی و افزایش جذابیت آن، افزایش بهرهوری از نیروهای کارگری، افزایش کیفیت کار زراعی و امکان انجام آن در کمترین زمان و انجام به موقع عملیات کشاورزی برشمرد. از طرفی باید توجه داشت که کشاورزی در بخش اعظمی از استان اصفهان همچنان بهصورت سنتی انجام میشود، اینگونه فعالیت باعث هدر رفتن منابع، کاهش ذخایر آبی و راندمان میشود و صرفه اقتصادی کشاورزی را کاهش میدهد. از طرفی محصولات تولیدشده به دلیل عدم کیفیت مناسب و گاهی حتی آفتزدگی و آلودگی از امکان برای صادرات محروم هستند و این خود ضربهای بزرگ بر پیکره اقتصاد استان محسوب میشود. به نظر میرسد در صورتی که توجه ویژهای به کشاورزی مکانیزه در سطح استان
شود و تسهیلات مناسب در اختیار کشاورزان قرار گیرد علاوه بر استفاده از سیستمهای آبیاری نوین و کاشت و داشت که موجب افزایش عملکرد بخش میشود زمینه صادرات هر چه بیشتر محصولات و همچنین تأمین امنیت غذایی کشور فراهم خواهد شد و کمک بسیار زیادی به اقتصاد استان خواهد داشت.
* حمایت از شرکتهای دانشبنیان و تجاریسازی ایدهها
شرکتهای دانشبنیان، شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونیای است که بهمنظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در یک راستا (گسترش اختراع و نوآوری) و در نهایت تجاریسازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوریهای برتر و باارزش افزوده فراوان (بهویژه در تولید نرمافزارهای مربوط) تشکیل میشود. اهداف راهاندازی شرکت دانشبنیان شامل ایجاد زمینه برای به کار گیری بنیه علمی دانشگاه و واحدهای پژوهشی و اعضای هیئتعلمی دانشگاهها در سطح جامعه، تجاریسازی یافتههای علمی، ترغیب جامعه دانشگاهی و شخصیتهای علمی برای شرکت در فعالیت در جهت رفع نیاز جامعه و امکان ایجاد و افزایش درآمد برای شخصیتهای علمی و اعضای محترم هیئتعلمی دانشگاهها، تحول در دستیافتههای اجتماعی با حضور شخصیتهای علمی در این عرصه است. زمینه فعالیت شرکتهای دانشبنیان نیز شامل انجام پژوهشهای کاربردی و توسعهای، ارائه خدمت تخصصی و مشاورهای، تولید محصولات با فناوری نوین، انجام خدمات توسعه فنآوری، انجام خدمات ورود کارها به بازار بینالملل و خدمات جهانی کردن آنها است. این شرکتها عمدتاً با
حضور فارغالتحصیلان دانشگاهی که دارای ایدههای محوری هستند و قصد توسعه محصولی را دارند شکل میگیرد لذا گامی بزرگ برای فارغالتحصیلان دانشگاهی برداشته میشود و افرادی که فکر دارند اما سرمایهای ندارند میتوانند هم به آینده خود امیدوار باشند و هم امیدهای آینده کشور را تحقق بخشند. با توجه به اهمیت شرکتهای دانشبنیان اقدامات خوبی در این زمینه در سطح استان شکل گرفته و ایجاد شهرک علمی و تحقیقاتی در همین راستا شکل گرفته است، اما به نظر میرسد همچنان جوانان بسیاری با ایدههای اقتصادی وجود دارند که نیاز به حمایت دارند و مسئولان میتوانند با ارائه تسهیلات مناسب و رفع قوانین مزاحم راه را برای ارائه چنین ایدههایی بیشازپیش فراهم سازند.
* ایجاد زیرساختهای تجارت الکترونیک
در عصر حاضر رقابت شدیدی بین تولیدکنندگان و عرضهکنندگان محصولات وجود دارد. از طرفی مشتریان خواهان دریافت خدمات و کالاهایی با بهترین کیفیت و نازلترین قیمت میباشند و تجارت الکترونیک این امکان را فراهم میسازد که تولیدکننده و عرضهکننده و یا مشتری بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافیایی در دامنه وسیعتری بتوانند یکدیگر را بیابند. این بدین معنا است که تولیدکنندگان و یا عرضهکنندگان خدمات و محصولات میتوانند با استفاده از تجارت الکترونیک و با صرف حداقل هزینه در هر نقطه از کره زمین برای کالای خود مشتری مناسب داشته باشند. از طرف دیگر مشتریان نیز دقیقاً مطابق باسلیقه و بودجه خود بهراحتی و در کوتاهترین زمان ممکن میتوانند به خدمات موردنظر دستیابی پیدا کنند.
از مزایای تجارت الکترونیکی میتوان به مواردی زیر اشاره کرد:
ـ خریدوفروش به سهولت انجام میگیرد
ـ مشتری قدرت انتخاب بالائی دارد و وقت و هزینه مشتری با گشتوگذار در بازار هدر نمیرود
ـ در صورت همگانی شدن این نوع تجارت، مشکلات بزرگ و لاینحل شهرهای بزرگی مثل اصفهان حل میشود
اما نهادینه شدن فرهنگ تجارت الکترونیک چه دستاوردی به همراه دارد:
- کمک به حل معضل بیکاری
- جلوگیری از به هدر رفتن سرمایههای ملی نظیر بنزین
- جلوگیری از آلودگی هوا
- ارائه مناسب خدمات قبل و پس از فروش
- تسهیل در جهت تأسیس محل کسبوکار برای جوانان بدون نیاز به سرمایه هنگفت و ...
حال با توجه به مزایای فراوان تجارت الکترونیک آنهم در شهری همچون اصفهان و با توجه به اینکه بیش از 9 هزار واحد صنعتی و تولیدی در اصفهان مستقر هستند لذا توسعه تجارت الکترونیک میتواند بسترساز فروش تمامی تولیدات استان به نقاط مختلف کشور و حتی دنیا باشد و همین امر میتواند علاوه بر رفع مواردی همچون رکود، راه را برای گسترش اشتغال در سطح استان فراهم آورد.
* توسعه فرودگاه اصفهان
امروزه فرودگاهها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. بسیاری از مسافران و گردشگران با مشاهده وضعیت فرودگاه یک شهر و یا یک کشور بهعنوان مبدأ ورود، وضعیت را برای خود ترسیم میکنند، از طرفی نقش فرودگاهها در جذب گردشگران و توسعه صادرات بر کسی پوشیده نیست. امروز یکی از مهمترین راههای مبادلات اقتصادی از طریق راههای هوایی است و لذا توجه به ایجاد و توسعه فرودگاهها در سراسر دنیا مدنظر مسئولان مربوطه است. استان اصفهان بهعنوان قطب صنعت کشور همچنان با ضعفهای زیادی در بخش حملونقل هوایی خود روبرو است و این موضوع میتواند ضربات زیادی به اقتصاد این استان وارد سازد. فرسودگی تجهیزات، تعداد کم فرودگاهها، عدم آراستگی و عدم برخورداری از برخی امکانات باعث شده تا اصفهان همچنان با معیارها و ملاکهای موردنظر در این بخش فاصله زیادی داشته باشد. بهطورقطع در نخستین قدم نیاز است فرودگاه بین المللی اصفهان موردتوجه قرار گیرد، خوشبختانه اقدامات خوبی در یکی دو سال برای توسعه این فرودگاه انجام شده ولی به دلیل مشکلاتی که مهمترین آن را میتوان تملک اراضی برشمرد اجرای این طرح همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد؛ هرچند خبرهای خوبی
از موافقتها برای پیگیری طرح به گوش میرسد. درهرصورت اصفهان نیاز به فرودگاههای بزرگی دارد که هم در زمینه مسافربری و هم در زمینه صادرات و واردات فعالیت چشمگیری داشته و از امکانات مناسبی برخوردار باشند.
* توسعه و نوسازی ناوگان ریلی استان
باوجود اهمیت توسعه ناوگان ریلی به جهت مصرف سوخت و امنیت در جابجایی بار و مسافر، گسترش این حوزه از حملونقل در کشور با رشد مناسبی برخوردار نبوده و سهم حملونقل ریلی در حمل بار بنادر در سال 94 تنها 11 درصد بوده است. حملونقل ریلی از جمله شیوههای مرسوم حملونقل زمینی باصرفه اقتصادی بالا در دو عرصه مصرف انرژی و ایمنی است. نسبت مصرف سوخت در بین وسایط نقلیه جادهای و ریلی در بخش حمل بار با توجه به نوع وسیله نقلیه (کامیون و تریلی) از یکبهشش تا یک به 9 متفاوت است. در بخش مسافر نیز، نسبت مصرف گرچه بسیار نزدیکتر است اما راهآهن همچنان کمتر سوخت مصرف میکند و بنا به علل فراوان (نظیر عوامل ایمنی، انرژی، محیطزیست و مقایسه هزینههای ساخت راهآهن و جاده) تأثیر فراوانی در رشد اقتصادی کشور دارد. بررسی احکام، قوانین و مصوبات مرتبط با صنعت حملونقل ریلی نیز نشان میدهد که در سیاستهای کلی نظام در بخش حملونقل ، اصل چهل و چهارم قانون اساسی ، برنامههای سوم، چهارم و پنجم توسعه و سایر قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی شامل قانون توسعه حملونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت،
قانون حمایت از سامانههای حملونقل ریلی شهری و حومه و آییننامههای اجرایی مرتبط همواره بر گسترش حملونقل ریلی تأکید شده است. همچنین در بندهای ۲۴ و ۲۵ سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری برای توسعه و تقویت حملونقل ریلی تأکید ویژه شده است. علاوه بر این به دستور رئیسجمهور و سازمان مدیریت برنامه، سه حکم حمایتی از راهآهن در برنامه ششم توسعه آمده است. با این تفاسیر به نظر میرسد توجه به تولید ریل ملی، نوسازی ناوگان
و افزایش ظرفیتهای ناوگان ریلی استان در کنار بهرهبرداری از قطار سریعالسیر اصفهان- تهران میتواند به بهبود فضای اقتصادی استان و افزایش اشتغال کمک شایانی داشته باشد.
*تجهیز و نوسازی معادن استان
بخش معدن و صنایع معدنی پیشران اقتصاد است و با متحولشدن این بخش، سایر بخشهای صنعتی و اقتصادی کشور فعال میشود. نکته دیگری که نباید از آن غفلت کرد، تأثیر معدن بر صنعت است. اگر صنعت فولاد، سیمان، صنعت سنگ، کارخانههای سرب و روی، گچ و نظایر آن در ایران سودآور هستند، به دلیل فعالیت معادن متعدد در کشور است. چراکه در غیر این صورت صنایع معدنی در ایران پا نمیگرفت و به دنبال آن اگر صنایع معدنی قدرتمند نبود، بسیاری از ارزشافزودههای بخش معدن ایجاد نمیشد؛ اما باوجود پتانسيلهاي بالقوه فراوان، شاهد سرمايهگذاري مناسب در اين حوزه نبودهايم. استان اصفهان یکی از غنیترین استانهای کشور ازلحاظ معادن است و لزوم توجه به این بخش در استان بهخوبی احساس میشود. متأسفانه معادن استان به دلیل فرسودگی ماشینآلات، عدم سرمایهگذاری، سختگیریهای زیاد در صدور مجوزها و نبود تکنولوژیهای لازم، مورد غفلت هستند و بازدهی لازم را ندارند و محصولاتشان بهصورت خام به فروش میرسند و این در حالی است که فرآوری محصولات معدنی و سپس فروش آنها میتواند زمینه ارزآوری زیادی را برای کشور فراهم سازد. مشکلات مالیاتی و بانکی نیز تا حدودی مانع فعالیت
معادن فعال در سطح استان شده است، نیاز است نهادها و سازمانهای مرتبط همچون سازمان صنعت، معدن و تجارت، سازمان نظاممهندسی معدن استان و سایر مجریان مرتبط اقدامات حمایتی خود را افزایش دهند و درصدد رفع مشکلات واحدهای معدنی در سال 96 برآیند.
* تکمیل طرحهای عمرانی بزرگ اصفهان
در نهایت به نظر میرسد تکمیل طرحهای مهمی همچون پروژه بزرگ شرکت نمایشگاههای بینالمللی اصفهان، قطار شهری، سالن اجلاس سران، «کارگو ترمینال» و بندر خشک و پیگیری طرحهایی چون شهرک پوشاک و شهرک طلا میتواند تا حدود بسیار زیادی به بهبود فضای اقتصادی استان کمک کند. این طرحها میتوانند زمینه گسترش مبادلات اقتصادی، جذب گردشگر و سرمایهگذار و گسترش زیرساختهای صادراتی را فراهم آورند و به بهبود جایگاه اصفهان در اقتصاد کشور بینجامند. از میان این چند طرح بزرگ، پروژه شرکت نمایشگاهها و قطار شهری قرار است در نیمه دوم سال با افتتاح چند فاز مورد بهرهبرداری قرار گیرند و در مورد بقیه طرحها همچنان حرفوحدیث زیاد است و تاریخ پایان و یا تکمیل فازهای آنها بهدرستی مشخص نیست و یا اعلام نشده است. البته اولویتهای اقتصادی که در این گزارش به آنها اشاره شد تنها بخشی از اولویتهای اقتصادی استان در بخش کلان است و بهطورقطع اقتصاد استان نیاز به توجه و پیگیری در بخشهای مختلف و زیادی دارد که مجالی برای بررسی همه آنها نیست. امید است شاهد اقتصادی شکوفا و پررونق برای اصفهان در سال 96 باشیم.