طرح بانکداری بدون ربا رونمایی می‌شود
قانون بانک یکی از قوانین مهم در حوزه اقتصاد تمام جوامع است و بانکداری دانشی اسـت کـه طی اعصار مختلف همگام با پیشرفت‌های روز در کشورها تحول پیدا می‌کند؛ اما متأسفانه در کشور ما دانش بانکداری نتوانسته است همگام با تحولات اقتصادی حرکت کند و این در حالی است که در قانون پولی و بانکی با یک پدیده متحول سروکار داریم، یعنی قوانین بانکی امروز باید با چند سال پیش کاملاً متفاوت باشد. هنر قانون‌گذاری امور بانکی در ایـن است کـه دائماً قوانین رصد شوند و هرزمان که این قوانین نتوانستند مأموریت خویش را دنبال کنند بازنگری شوند. بانکداری در کشورهای اسلامی یک تفاوت عمده با سایر کشورها دارد و آن پرهیز از رباست. در بانکداری اسلامی یک سری تقلیدات شرعی وجود دارد و مشتری و بانکدار باید مراقب باشند تا دچار ربا و رباخواری نشوند. در ابتدای مجلس نهم برای بانک داری بدون ربا و اسـلامی برنامه‌ریزی و صحبت‌هایی شد، طرح‌هایی ارائه شد و به تصویب رسید، اما به نتیجه نرسید.
مهناز احمدی - اصفهان امروز : قانون بانک یکی از قوانین مهم در حوزه اقتصاد تمام جوامع است و بانکداری دانشی اسـت کـه طی اعصار مختلف همگام با پیشرفت‌های روز در کشورها تحول پیدا می‌کند؛ اما متأسفانه در کشور ما دانش بانکداری نتوانسته است همگام با تحولات اقتصادی حرکت کند و این در حالی است که در قانون پولی و بانکی با یک پدیده متحول سروکار داریم، یعنی قوانین بانکی امروز باید با چند سال پیش کاملاً متفاوت باشد. هنر قانون‌گذاری امور بانکی در ایـن است کـه دائماً قوانین رصد شوند و هرزمان که این قوانین نتوانستند مأموریت خویش را دنبال کنند بازنگری شوند. بانکداری در کشورهای اسلامی یک تفاوت عمده با سایر کشورها دارد و آن پرهیز از رباست. در بانکداری اسلامی یک سری تقلیدات شرعی وجود دارد و مشتری و بانکدار باید مراقب باشند تا دچار ربا و رباخواری نشوند. در ابتدای مجلس نهم برای بانک داری بدون ربا و اسـلامی برنامه‌ریزی و صحبت‌هایی شد، طرح‌هایی ارائه شد و به تصویب رسید، اما به نتیجه نرسید.
اعطای تسهیلات در طرح بانکداری بدون ربا تغییر می‌یابد
بالاخره پس از سال‌ها بررسی و صحبت و تصمیم‌گیری در این باره در تاریخ 27 اردیبهشت سال جاری، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از تصویب قانون بانکداری بدون ربا در مجلس خبر داد و گفت: کلیات طرح بانکداری بدون ربا در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصویب‌شده و کمیسیون وارد جزئیات این طرح‌شده است. وی بابیان اینکه حدود ۲۰ جلسه تخصصی برای بررسی طرح بانکداری بدون ربا تشکیل‌شده و ۴۰ درصد بررسی‌ها صورت گرفته است، افزود: ظرف دو ماه آینده بررسی‌ها در کمیسیون اقتصادی اتمام می‌یابد و طرح بانکداری بدون ربا نهایی می‌شود و پایان نیمه نخست تابستان طرح بانکداری بدون ربا برای تقدیم به هیئت‌رئیسه و بررسی در صحن علنی آماده می‌شود. اکنون با قرارگیری در روزهای پایانی از نیمه نخست تابستان در انتظار نهایی شدن این طرح هستیم؛ چراکه نحوه جذب منابع در طرح بانکداری بدون ربا متفاوت می‌شود و انواع سپرده‌ها، انواع تسهیلات و نحوه تسهیلات در طرح بانکداری بدون ربا تغییرات عمده‌ای می‌یابد و رویکرد عقود اسلامی در این تغییرات کاملاً دیده‌شده است.
نقش پررنگ بانک‌ها در اقتصاد کشور
سیدناصرموسوی لارگانی، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: در قانون جدید بانکداری بدون ربا اصلاح سود و کسب سود روی سود و جریمه دیرکرد اصلاح‌شده و تدابیری اتخاذشده است. وی بابیان اینکه در طرح بانکداری بدون ربا شورای فقهی دیده‌شده است که بر عملکرد بانک‌ها نظارت می‌کند، تصریح کرد: حوزه فعالیت بانک‌ها در طرح بانکداری بدون ربا تعریف‌شده است و بانک‌ها دسته‌بندی‌های خاصی پیدا می‌کنند. این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه نقش بانک در اقتصاد کشور بسیار پررنگ است، اذعان داشت: وجوه خرد در بانک‌ها جمع‌آوری می‌شوند و به بخش‌های موردنیاز ارسال می‌شوند. موســوی لارگانی ادامه داد: در حال حاضر میزان نقدینگی در کشور زیاد است، اما رکـود گریبان بسـیاری از صنایع ما را گرفته است و مهم‌ترین دلیل این رخداد این است که نقدینگی آنجایی که باید باشد، نیست. وی عنوان کرد: ا گر این حجم نقدینگی به کارآفرینی اختصاص یابد، تولید و اشتغال جان تازه‌ای می‌گیرند و تورم کنترل می‌شود و اقتصاد مقاومتی با افزایش توان تولید داخلی به اجرای واقعی درمی‌آید. نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تورم رکودی کنونی بیانگر این است که نظام بانکی به وظایف خودش به‌درستی عمل‌نکرده است، بیان داشت: پس از اصلاح قوانین، بانک‌ها باید بر اساس قانون بانک مرکزی عمل کنند و نتوانند سرپیچی کنند که این امر مستلزم اقتدار بانک مرکزی است.
لزوم تحول در سیستم بانکی کشور
موسوی لارگانی تصریح کرد: باید سیسـتم بانکی هر چه سریع‌تر متحول شود تا شاهد خروجی عملیات بدون ربا باشیم. وی یادآور شد: منظور ما از اینکه می‌گوییم سیستم بانکی با مشکل مواجه است، این نیست که مدیران بانک‌ها مشکل‌دارند، بلکه بیشتر افراد بانکی افراد درستی هستند، اما سیستم غلط بانکی آنها را مجبور می‌کند که قوانین غلط را اجرا کنند. مراجع پیگیر اجرایی شدن قانون بانکداری بدون ربا هستند. وی با تا کید بر اینکه به اجرا درآمدن طرح بانکداری بدون ربا نیاز ضروری کشور اسـت، افزود: در حال حاضر بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی به دلیل مشکلات بانکی تعطیل‌شده‌اند و وقتی یک واحد اقتصادی ورشکسته می‌شود، تولید داخلی نابودشده و اشتغال در معرض خطر جدی قرار می‌گیرد، درنتیجه اقتصاد کشور با رکود و نابسامانی مواجه می‌شود، پس به‌وضوح نقش بانک‌ها بر اقتصاد کشور را می‌بینیم. سید رضا قاضی، دکترای نظام بانکی نیز درباره بانکداری بدون ربا اذعان داشت: برای اجرایی شدن قانون بانکداری بدون ربا باید ابتدا ساختار اقتصادی کشور تغییر پیدا کند، وگرنه زیاد نمی‌توان به آینده این طرح امیدوار بود.
در دنیای غرب نرخ سود بانکی جنبه رقابتی دارد
این استاد اقتصاد دانشگاه ادامه داد: فرهنگ اقتصادی در ایران به‌گونه‌ای است که برای به ثمر نشستن چنین طرحی زیرساخت‌های زیادی باید تغییر پیدا کنند و معضلات مختلفی رفع شوند که بدون برداشته شدن این موانع امکان اجرای کامل بانکداری بدون ربا در کشور وجود ندارد. وی در پاسخ به سؤال خبرنگار این رسانه مبنی بر اینکه چرا سود بانکی در کشورهایی کــه ادعای مذهب ندارند بسیار کمتر از کشور مسلمان ماست، عنوان کرد: دلیل این امر این است که در دنیای غرب نر خ سود بانکی جنبه رقابتی دارد و عرضه و تقاضای بازار نر خ سود را تعیین می‌کنند و اقتصاد این کشورهاکاملا آزاد است و دولت تنها بر قیمت‌ها نظارت می‌کند. این دکترای نظام بانکی بیان داشت: در جهان سوم نر خ سود بانکی دستوری است و دولت آن را تعیین می‌کند، اما در کشورهای پیشرفته نر خ بهره همگام با تغییر شرایط اقتصادی و رکود و تورم تغییر پیدا می‌کند و دولت هیچ دخالتی بر این امر ندارد. قاضی در خصوص وارد شدن بانک‌ها به بازار مسکن خاطرنشان کــرد: بانک‌ها اجــازه دارند معــادل 40 درصــد از سرمایه خود را در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند، زیرا بانک‌های بزرگ ساختار گسترده‌ای دارند و درآمدشان کفاف تأمین هزینه‌هایشان را نمی‌دهد و مجبور به سرمایه‌گذاری هستند.
بانک مرکزی اقتدار خود را حفظ کند
وی درواکنش به این سؤال که چرا بانک‌ها به کارمندان خود وام‌هایی با سود کم می‌دهند، گفت: بانک در صد کمی از منابع قرض‌الحسنه را به‌عنوان وام به کارمندان خودپرداخت می‌کند و آنگونه که مردم فکرمی کنند همه وام‌هایی که به کارمندان بانک داده می‌شود از سود کم برخوردار نیستند، ضمن اینکه وام‌هایی که به کارمندان بانک اعطا می‌شود از منابع مختلف بانکی هستند نه‌تنها از منبع قرض‌الحسنه. دکترای نظام بانکی درباره اقتدار بانک مرکزی در دولت کنونی، افزود: در حال حاضر بانک مرکزی بیشتر از دولت گذشته، توانسته است اقتدار خود را حفظ کند، اما در دولت پیشین دولت خود را مختار می‌دانست که هر زمان و هرطورکه بخواهد از منابع بانکی استفاده کند. این استاد اقتصاد دانشگاه در پایان اظهار امیدواری کرد که قانون بانکداری بدون ربا بتواند به‌صورت همه‌جانبه در ایران به اجرا درآید و زیرساخت‌های لازم برای این امر در کشور بسترسازی شود.