مدیریِ تکراری اما محبوب

اصفهان زیبا: «دورهمی» با نزدیک به 160 قسمت تولید، به پایان راه رسید. برنامه ای که یک استندآپ نبود و دنباله ای بود بر دیگر کارهای مهمان محور مدیری با این تفاوت که در این برنامه، حضار به صورت زنده، تماشاگر گفت و گوها و نمایش بودند و مهمانان برنامه نیز به مانند آنچه مدیری در «ببخشید شما» (1378) کار کرد، از طیف های مختلف هنری، ورزشی، سیاسی و . . . بودند.

در روزگاری که «خندوانه» تحت یک عنوان جدید به نام «استندآپ» قد علم کرد و با همکاری خیل عظیمی از کمدین های مملکت، تا توانست دست به حرکات و آیتم های جدید در طول تاریخ تلویزیون زد، مدیری ترجیح داد با برنامه اش، به سیاق دو دهه پیش رفتار کند و جالب آنکه، برنامه اش حتی در مقامی بالاتر از دیگر برنامه های محبوب تلویزیون قرار می گیرد؛ اما این میزان محبوبیت از کجا نشأت می گیرد و آیا در آسیب شناسی ساختاری برنامه، می توان به تفکری جدید که به این محبوبیت دامن بزند، برسیم؟

ساختار فرتوت با لوکیشن جدید
زمانی که نخستین قسمت های برنامه با آن ابهت، به روی آنتن رفت، خیلی ها از دکوپار لوکیشن و اصلا ساختار ترکیبی این برنامه، اظهار رضایت داشتند و زبان به تحسین آن گشودند. به هر حال شکل جدیدی از برنامه تلویزیونی بود که تا آن زمان در تاریخ این رسانه، سابقه نداشت. خیلی زود هم مشخص شد کلیت برنامه و حتی لوکیشن آن، یک تقلید مو به مو از تاکشوی هندی است که با ریزترین جزئیات، حالا در «دورهمی» پیاده شده است. از همین دلزدگی ابتدایی بود که دیگر آیتم های برنامه نیز رنگ و روی خود را از دست داد. ترکیبی از نمایش های آیتمی که مدیری در طول دو دهه فعالیت خود در عرصه کمدی، بیشتر از 10 برنامه، تجربه کرده است و این بار نیز بدون کوچکترین خلاقیتی، به دورهمی آورده بود. بار اصلی برنامه، به دو قسمت تقسیم می شد؛ یکی گفته های مدیری بود که این شکل گفت و گوی رخ به رخ او نیز بارها و بارها در برنامه هایش دیده شده بود و دوم، بخش مهمان بود که آن هم نیز از سال 78 در برنامه های مدیری، به کرات دیده شده است. بنابراین ساختار این برنامه سه راس کاملا کلیشه ای داشت که پیش از دورهمی، در ده ها برنامه دیگر اجرا شده بود؛ اما چون مجری آن برنامه ها، مهران مدیری نبود و طبیعتا اسپانسر و مسئولان شبکه هم برای آن برنامه ها، سنگ تمام نگذاشتند، آن ده ها برنامه نتوانستند نمودی داشته باشند.

مدیری کهنه اما محبوب
اما چرا کارهای مدیری، بیش از کیفیت، ساختار و آیتم هایش، معطوف به حضور این کمدین درونگرا می شوند؟ مدیری، خوب زمانی طلوع کرد؛ در سال هایی که تلویزیون عملا برنامه مفرحی نداشت و توانست با گروهی از هم دانشگاهیان خود یک تیم جدید را با همین رویکردی که امروز می بینیم، به تلویزیون بیاورد. او در طول این دو دهه، تا توانست، به همان شیوه قدیمی برنامه ساخت؛ اما چون نخستین تابوشکن تلویزیونی در حوزه کمدی بود توانست از همان زمان، در ذهن مردم جا بگیرد. ساده بودن کارهایش و دوری از مفاهیم عمیق و پیچیده، سبب همه گیر شدن آن کارها شد. ضمن اینکه مدیری به عنوان اسطوره کمدی تلویزیونی که از قضا برخلاف تمام رقبایش، در اجرا و بازیگری چندان به در و دیوار نمی زند و ترجیح می دهد همان حالت خسته و آهسته خود را داشته باشد، این شانس را داشت که از همکاری نخبه های این حوزه بهره مند باشد. به هر حال تا سال ها، میدان کمدی تلویزیون، در اختیار مدیری بود و طبیعتا چهره های خلاق در حوزه فیلمنامه نویسی، بازیگری و . . . تنها مسیر فعالیت در رسانه ملی را در کارهای مدیری می دیدند کما اینکه همین الان هم خیلی ها، برگ برنده توفیق برخی کارهای مدیری را حضور پیمان قاسم خانی در کارهای او می دانند که پس از جدایی این دو، مدیری دیگر هیچ گاه نتوانست موفقیت کارهای قبلی خود را تکرار کند. قطعا مدیری با این شکل فعالیت، خیلی راحت تر از دیگر رقبای مهم خود چون عطاران و جوان توانست خود را به مردم بشناساند و به چهره فوق محبوب میان مردم تبدیل شود.

به همین دلیل است که همواره نام مدیری، بزرگ تر و برجسته تر از کارهایش است و او که دو دهه با همین قالب قدیمی به اجرای برنامه پرداخته و برنامه هایش هم به طرز وحشتناکی بیننده دارد، در ادامه نیز مطمئن باشید که به همین طریق دست به برنامه سازی می زند. البته در کنار عدم برخورداری مدیری از اکت های فیزیکی که کلا اندام او، این را نمی پذیرد، وی فن بیانی به شدت قوی دارد. به راحتی می تواند با همان حالت خسته و آهسته خود، مخاطب را تا بی نهایت سرکیف بیاورد و جمع را از انجماد خلاصی دهد. به شدت همه چیز را خوب تعریف می کند و زبان گرمی دارد. اگر دقت کنید می بینید که از مدیری «جنگ 77» تا مدیری «دورهمی»، تماما با بازی های زبانی توانسته شخصیت کمدی کارهایش را شکل دهد و هیچگاه اکت های فیزیکی نظیر دویدن، دعوا و کارهای پرتحرک از این دست، در بازی وی مشاهده نمی شود. البته این عدم پذیرش بازی بدن توسط مدیری، احتمالا ریشه فطری دارد.

او کلا آدم به روز و مدرنی نیست. این را نه از شکل برنامه سازی به سیاق دو دهه پیش بلکه از اظهارات مستقیم او می توان متوجه شد.عضو شبکه های اجتماعی نیست و به شدت به انواع و اقسام آن بد و بیراه می گوید و ... به هر حال، او را نمی توان انسان شادی دانست؛ کما اینکه خود او نیز این مورد را تایید کرده است بنابراین، این شکل برنامه سازی که هم اکنون دو دهه در حال انجام است، ناشی از ریشه های فطری مدیری دارد که به وی اجازه نمی دهد خارج از همین دایره کار کند.دورهمی اثر متفاوتی نبود؛ دقیقا در همان مسیر همیشگی مدیری ساخته شد هم چنان که اثر بعدی مدیری در هر مدیومی که باشد، باز هم دنباله ای است بر همان کارهای قبلی اما به خاطر وجود مدیری مطمئن باشید که آن می گیرد.