خداحافظی با کار، شروع دنیای کودکی
دیدن فیلم قهرمانان کوچک باهدف کمک به تجهیز و توسعه بیمارستان سیدالشهدا فرصت خوبی بود تا موسسه طلوع مهر و دوستی در فضایی غیررسمی و درست در روز جهانی کودک به سراغ رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان برود.
سمیه مسرور - اصفهان امروز : دیدن فیلم قهرمانان کوچک باهدف کمک به تجهیز و توسعه بیمارستان سیدالشهدا فرصت خوبی بود تا موسسه طلوع مهر و دوستی در فضایی غیررسمی و درست در روز جهانی کودک به سراغ رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان برود. فریده روشن که به مناسبت روز جهانی کودک برای تماشای فیلم قهرمانان کوچک به پردیس سینمایی چهارباغ رفته بود بعد از اتمام فیلم در ملاقاتی گرم و صمیمی پای صحبت‌های مدیرعامل و اعضای داوطلب و فعال موسسه طلوع مهر و دوستی نشست تا باهمکاری هم در راستای کمک به کودکان کار گام بردارند.
آمار مربوط به کودکان کار
مدیرعامل موسسه طلوع مهر و دوستی در این دیدار با اشاره به تحقیقات میدانی صورت گرفته از سوی این موسسه در مناطق 15 گانه شهرداری اصفهان گفت: 350 کودک کار را شناسایی کردیم که در سطح شهر دستفروشی می‌کنند و برآورد می‌کنیم این تعداد به 700 نفر نیز برسد که در کارگاه‌ها و فضاهای سرپوشیده مشغول به کار هستند. 90 درصد این کودکان افغانی هستند که تنها 4 درصدشان در افغانستان متولدشده‌اند و بقیه متولد اصفهان بوده و ازنظر چهره و لهجه بسیار با افغانی‌ها متفاوت‌اند. 10 درصد این کودکان بی‌هویت‌اند و 10 درصدشان ایرانی. شغل پدران 80 درصد از این بچه‌ها کارگری است و تنها 5 درصد از این کودکان کار دارای پدر و مادر باسواد هستند. والدین 30 درصد از کودکان کار در اصفهان معتاد و میانگین جمعیت هر خانواده آنها پنج نفر است. از سوی دیگر 70 درصد کودکان کار دستفروش در اصفهان پسر هستند. نوید مسائلی ادامه داد: 60 درصد از کودکان کار از کار کردن راضی‌اند، زیرا متنوع، با درآمد بالا و تأمین‌کننده مخارج زندگی‌شان است. تنها 40 درصد آنها از کارشان ناراضی‌اند. نکته قابل‌تأمل این است که فقط 30 درصد از این بچه‌ها، نیازمند واقعی هستند و باید برای تأمین مخارج زندگی خود و خانواده‌شان کار کنند. بقیه برای داشتن درآمد بالا، نماندن در خانه و دلایل اینچنینی رو به کار کردن آورده‌اند.
جلوگیری از بروز فاجعه
وی تصریح کرد: در سال‌های اخیر شاهد رشد صددرصدی کودکان کار بودیم و اگر به این موضوع توجه نکنیم در آینده شاهد اتفاق‌های ناخوشایندی درزمینه کودکان کار در شهر توریستی اصفهان خواهیم بود. مدیرعامل موسسه طلوع مهر و دوستی خاطرنشان کرد: باید جلوی رشد گرایش کودکان به کار گرفته شود، چراکه در اصفهان 110 کودک کار واقعی داریم و اگر بی‌تفاوت باشیم مانند تهران این آمار افزایش پیدا خواهد کرد به‌گونه‌ای که به‌راحتی نمی‌توان با آن مقابله کرد. در حال حاضر در تهران 10 هزار کودک کارداریم که واقعاً مشخص نیست که چند درصد آنها نیازمند واقعی هستند. مسائلی بابیان اینکه موسسه طلوع مهر و دوستی 100 کودک کار واقعی را تحت حمایت دارد گفت: بعد از شناسی کودکان کار به‌صورت میدانی، وارد خانواده آنها شدیم و بر اساس بررسی‌های صورت گرفته و برحسب اولویت خدماتی نظیر خدمات آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و تفریحی، مسائل حقوقی و اشتغال‌زایی به آنها ارائه می‌کنیم.
عواقب بی‌توجهی به کودکان کار
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان در دیدار با مدیرعامل موسسه طلوع مهر و دوستی که به‌صورت تخصصی درزمینه کودکان کار فعالیت می‌کند گفت: قبول داریم که بی‌توجهی به کودکان کار در شهر اصفهان، در درازمدت عواقب بدی برای بچه‌های کار و شهر در پی خواهد داشت. فریده روشن اظهار داشت: حلقه مفقود بین دستگاه‌های ذی‌ربط در امور ساماندهی بچه‌های کار، عدم هماهنگی و تعامل درست و کافی است، در غیر این صورت باوجوداین همه برنامه و کار اجرایی باید به نتایج بهتری دست می‌یافتیم. وی ادامه داد: خیلی از مسئولان و حتی مردم باور دارند که بچه‌های کار عضو باند و یا زیر نظر باندهایی کار می‌کنند که از بچه‌ها به‌عنوان ابزار برای کسب درآمد بهره می‌برند و اگر بچه‌ها درآمدی کسب نکنند آزار می‌بینند. آیا نتایج حاصل از تحقیقات میدانی موسسه طلوع مهر و دوستی این مورد را تایید می‌کند؟
کودکان کار عضو هیچ باندی نیستند
مدیرعامل موسسه طلوع مهر و دوستی در جواب این پرسش پاسخ داد: اصلاً چنین چیزی صحت ندارد. خیلی از مردم بر اساس فیلم و سریال و نمایش‌هایی که دیده‌اند گمان می‌کنند کودکان کار تحت نظر باندهای قاچاق و غیره در سطح شهر مشغول به کار هستند، درحالی‌که تحقیقات میدانی ما چنین موضوعی را کاملاً تکذیب و رد می‌کند. حتی پیگیری‌های مختلف در تهران نیز این موضوع را رد می‌کند که کودکان کار در پایتخت زیر نظر گروه و یا باند خاصی فعالیت دارند. مسائلی ادامه داد: متأسفانه مردم با این باور که کودکان کار تحت نظر باند یا گروه خاصی کار می‌کنند و از این بابت تحت‌فشار هستند، از آنها خرید می‌کنند و نتیجه این رفتار درآمد بالای کودکان کار است که عامل وسوسه والدین و خودشان برای ادامه حضور در بازار کار می‌شود. درحالی‌که طبق تحقیقات میدانی ما تنها 30 درصد این بچه‌ها به دلیل فوت و یا ازکارافتادگی پدر مجبورند کار کنند. وی بابیان اینکه باید به دنبال ارائه راهکار برای مقابله با رشد تعداد کودکان کار باشیم افزود: امیدواریم با شروع دوره پنجم شورای شهر اصفهان و تغییر شهردار، به مؤسساتی همچون ما در فرهنگ‌سازی رفتار با کودکان کار کمک شود. ما خواهان استفاده از امکانات فرهنگی شهرداری برای فرهنگ‌سازی در بین مردم هستیم که به آنها آموزش دهیم چگونه با کودکان کار رفتار کنند که تعدادشان افزایش پیدا نکند. رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان خاطرنشان کرد: همه می‌دانیم به دلیل شرایط اقتصادی، بخش قابل‌توجهی از خانواده‌ها ازنظر اقتصادی در موقعیت خوبی قرار ندارند، اما این موضوع نباید دلیلی برای کار کردن کودکان تلقی شود.
خدمات‌رسانی به کودکان کار
مسائلی با اشاره به دلایل وسوسه‌برانگیز برای ورود کودکان به بازار کار یادآور شد: والدین و خود کودکان کار وقتی با درآمد بالای 80 هزارتومان در روز مواجه‌اند، تمایلی به خروج بچه‌ها از بازار کار ندارند. پس‌خرید کردن از آنها کار درستی نیست. از سوی دیگر این بچه‌ها در معرض آسیب‌های اجتماعی زیادی ازجمله آزار و تجاوز جنسی قرار دارند که با فرهنگ‌سازی می‌توان مردم را برای کمک به کودکان کار و کاهش مخاطرات آنها آموزش داد. وی اذعان کرد: اگر از کودکان کار خرید نشود و همان هزینه در بیشتر کمک‌های مردمی به مؤسسات تخصصی کودکان کار تزریق شود، این مؤسسات با ارائه خدمات بهداشتی، آموزشی و فرهنگی و غیره می‌توانند کمک شایانی به آنها بکنند. از سوی دیگر کاهش درآمد کودکان کار باعث کاهش میل به کار کردن در آنها و خانواده‌هایشان خواهد شد. روشن با تائید صحبت‌های مسائلی گفت: لازم است برای پیشگیری از معضلات کودکان کار و افزایش آنها در سطح جامعه، از نهادهای مردمی و غیردولتی که درگیر بوروکراسی اداری نیستند کمک بگیریم، زیرا به‌واسطه مردمی بودن این نهادها، انگیزه برای به سرانجام رساندن کار در این زمینه بسیار بالا است. برای رسیدن به نتیجه بهتر نیز کمیسیون فرهنگی شورای شهر از مدیرکل امور اجتماعی استانداری درخواست می‌کند تا اتاق فکر یا کارگروه ویژه‌ای برای رسیدگی به معضلات و مشکلات کودکان کار با حضور نهادها و سازمان‌های متولی مانند بهزیستی و مؤسسات مردم‌نهاد که درزمینه کودکان کار به‌صورت تخصصی فعالیت دارند تشکیل دهد. وی ابراز امیدواری کرد: این اتاق فکر و یا کارگروه بتواند هرچه سریع‌تر به رفع معضلات کودکان کار کمک کند.