تا آخر عمر در اصفهان می‌مانم
کمتر کسی در اصفهان هست که جریان تئاتر کودک را در شهر دنبال کند، اما نام امید نیاز به گوشش نخورده باشد. هر چند نیاز ابتدا با مجری گری در تلویزیون برای کودکان شناخته شد، ولی بعدا با اجرای تئاتر صحنه ای برای کودک و نوجوان و مخصوصا اجرای موفق نمایش «نارنج و ترنج» پیوندی دیگر با صحنه خورد و این حوزه برایش معنای پر رنگی گرفت. این کارگردان در سال گذشته نیز چندین کار روی صحنه برد و عملکردش در چهارمین نشست برنامه کارنامه از سلسله نشست‌های هم‌نشینی با فعالان و موثرین تئاتر کودک اصفهان در تالار هنر اصفهان، مورد بررسی قرار گرفت. کارهای نیاز بهانه های خوبی برای گفت‌وگو با او است؛حاصل گپ و گفت مارا بخوانید.
در 10 سال اخیر آثار مختلفی از شما بر صحنه تئاتر شهر رفته است. مولفه آثار خود را چه می‌دانید؟
بله؛ بیش از 40 اثر تئاتری دارم . پنج فیلم هم در مقام کارگردان ساخته‌ام از جمله همسر دات کام، بچه‌های خاکستری، ماه مینا، B12 و این فیلم قشنگ نیست، در چندین فیلم هم بازی کرده‌ام و به‌عنوان دستیار کارگردان هم در اصفهان و خارج از کشور فعالیت داشته‌ام. شش تندیس جشنواره کودک و نوجوان دارم و در خارج و داخل کشور جوایز زیادی به دست آورده‌ام. همان طور هم که می دانید مدتی با تلویزیون و صداوسیمای مرکز اصفهان همکاری داشته ام. در مورد مولفه آثارم آنچه به چشم آمده استفاده از نابازیگران و افرادی که تابه‌حال بازیگری نکرده‌اند، در فضای نمایش بوده که با این روش آثار برای مخاطب بسیار طبیعی‌تر جلوه می‌کند و این فن یا روش موردپسند کارگردانان بوده و بسیاری این کار را انجام داده‌اند.
تلاش می کنید که اجراهایتان خاصیت سایکودرام و تئاتر درمانی داشته باشد؟
در فیلم B12 بازیگری داشتم که مشکل کمبود اعتماد به نفس داشت و برگرد اندن این اعتماد به نفس برای ما اهمیت پیدا کرده بود. امروز واقعا خوشحالم که محمد نظری به‌عنوان یک کودک سندرم دیگر هیچ مشکلی در جامعه و ارتباط برقرار کردن با دیگران ندارد. یا بازیگرانی دیگر داشتم که آنها نیز در حین تمرین و اجرای کارها پروسه ای از درمان را طی کرده اند؛ هر چند من به طور مشخص به دنبال تئاتر درمانی نبوده‌ام، ولی این خاصیت ذاتی تئاتر و خصوصا هنر است که به درمان بیماری‌ها منجر شود.
اجراهای مختلفی در خارج از کشور داشته اید. ماحصل این سفرها چه بوده است؟
به‌غیر از کشورهای متعددی که در آنها به اجرای نمایش‌هایم پرداخته‌ام، تنها 23بار به آلمان سفرکرده‌ام و به جز اجراهای زیادی که آنجا داشته‌ام، همکاری‌هایی هم با اهالی فرهنگ و هنر آن کشورها داشته‌ام، در سفرهایم به خارج از کشور تازه فهمیدم معنای تئاتر را درست درک نکرده ام و حتی اصل معنی کارگردانی برای ما درست تعریف‌نشده است. سیستم و سیاست‌گذاری غلط تئاتر ایران را سالم نگه نمی‌دارد و در واقع ما در اصل چیزی به اسم تئاتر در ایران نداریم و این بیشتر یک شبهه تئاتر است. وقتی تئاترهای کشورهای دیگر را دیدم، تازه متوجه شدم آنچه ما به دنبالش هستیم تئاتر نیست. به‌عنوان پدیده تئاتر شرق در رادیو آلمان صحبت کرده‌ام و وقتی خانم کریستیل هافمن، یک بازیگر پیشکسوت و معتبر جهانی حاضر شدبرای من بازیگری کند دیدگاه دیگری به تئاتر پیدا کردم. در کلن آلمان به دعوت یک موسسه با 25نفر از کارگردان‌های بزرگ جهان دورهم جمع شدیم و تکنیک‌های نمایشی را با هم مرور کردیم، دستاورد این برنامه دو کتاب و 25روش متفاوت نمایشی بود، اتفاقاتی که در کشور خودمان کمتر می افتد.
این تعداد اجرا و سفر به خارج از ایران با چه ذهنیتی است؟
خیلی دوست دارم با تئاتر به دنیا بگویم ما ایرانی‌ها تروریست نیستیم، وقتی قرار بود با یک کارگردان ایتالیایی کار کنم، ابتدا او می‌ترسید با من کار کند، اما وقتی بیشتر با یکدیگر آشنا شدیم، نظرش عوض شد. حتی وقتی‌که برای اجرای نمایش مشترکمان به کره جنوبی سفر کردیم، در پوستر نمایش پرچم ایتالیا را زدند و به‌جای پرچم ایران نشان گروه من در ایران (نان و عروسک) را زدند، تنها به این دلیل که از حضور ایرانی‌ها هراس داشتند، اما من تا وقتی‌که پرچم کشورم را روی پوستر چاپ نکردند، حاضر به اجرا نشدم.
دغدغه امید نیاز به‌عنوان یک کارگردان تئاتر و فیلم‌ساز روی موضوعات خاصی است؟
دغدغه من بیشتر موضوعات اجتماعی و موضوعاتی مانند فقر و مشکلات جنسی نوجوانان و جوانان است، موضوعاتی که شاید مشکل سانسور داشته باشد، اما من اعتقاد دارم اگر درست و خوب به آن پرداخته شده باشد کسی نمی‌تواند از آن ایراد بگیرد.
«نان و عروسک» عنوان یک گروه نمایش خارجی است، چطور این عنوان را برای گروهتان در نظر گرفتید و تا چه زمانی تحت این عنوان فعالیت می کنید؟
«نان و عروسک» نام گروه نمایشی پیتر شومان بودکه من سال‌ها پیش به‌سختی با او مکاتبه کردم و با اجازه شخصی‌اش شعبه شرق آن را با نام «نان و عروسک شرق» راه‌اندازی کردم. با این گروه موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌ام و خیال دارم تا روزی که امکان کار هست گروه نمایشی نان و عروسک شرق را زنده نگه‌دارم.
آینــده کاری و هنــری خودتان را چطــور می بینید؟ بسیاری از هنرمندان تئاتر با توجه به مشکلات کار در اصفهان به تهران مهاجرت می کنند؟ چنین قصدی ندارید؟
به هیچ وجه به تهران و هیچ جای دیگر مهاجرت نمی‌کنم، تا آخر عمر در اصفهان می‌مانم و اصفهانی خواهم ماند. من خود را اصفهانی می‌دانم و پسوند طالخونچه ای دارم که به آن افتخار می‌کنم.درصورتی‌که در دو شهر بزرگ دنیا کار کردن بسیار مهم و سخت است، یکی در تگزاس آمریکا و یکی در اصفهان، چون در تگزاس آمریکا آدم را با اسلحه می‌کشند، اما در اصفهان با چیز دیگر (می‌خندد)...اما من شهرم را دوست دارم و در اصفهان خواهم ماند.
افق و آینده امید نیاز در سال تازه چیست؟
در سال96 می‌خواهم در انتظار گودو را برای بزرگسالان به شکل نمایش عروسکی بسازم، ساخت یک فیلم را هم در برنامه دارم که در آن یک مرد ایتالیایی عاشق دختری ایرانی می‌شود و به خاطر جایزه‌ای بابت ساخت فیلم B12 امکان این برایم هست که یک فیلم در آمریکا بسازم.
برای تازه‌کارها و کارگردان های جوان پیشنهادی دارید؟
برای مسوولان اثر نسازید و به آنها اعتماد نکنید، آنها می‌آیند و می‌روند. برای مقام کار نکنید و تنها به دنبال روش و منش کاری خود باشید.