نداشتن ستاد احیای زاینده رود فاجعه است

با قفل شدن طرح های کلیدی دولت تدبیر برای احیای زاینده رود براساس قانون، دلهره کشاورزان در روزهای پایانی ۹۶ برای خالی ماندن دست زاینده رود از آب، هروز قوت بیشتری می گیرد.

خشکی زاینده‌رود هر سال وخیم‌تر از قبل می‌شود و با وجودی که مسئولان مختلف یکی از دغدغه های اصلی خود را رفع خشکی از زاینده رود عنوان می‌کنند اما بیشتر به چشم می خورد که زاینده رود خشک، فرصت مناسبی برای جولان افراد مختلف از جمله نمایندگان مجلس، اعضای شورای شهر و دیگر مسئولان فراهم کرده تا با شعار رفع خشکسالی و امید واهی به مردم، بر مسند قدرت بنشینند.

طی سال های گذشته خشکی زاینده رود فصلی بود و حداقل در سال دو بار مردم اصفهان امید به باز شدن زاینده رود برای کشت بهاره و پاییزه کشاورزان داشتند که در دو سال اخیر فقط با بی مدیریتی مسئولان سبب شده که خشکی زاینده رود سالانه شود و امسال این احتمال وجود دارد که دیگر مردم اصفهان آبی در بستر زاینده رود نبینند.

مسئولان تنها همتشان این است که چشم به آسمان بدوزند تا با بارش باران، آب بر بستر زاینده رود جاری شود و با این اوصاف در شرایطی که ماه های پایانی سال را طی می کنیم به خاطر عدم بارش باران، هنوز شورای عالی آب تشکیل نشده و تا این شورا تشکیل نشود خبری از تخصیص آب برای کشت پاییزه کشاورزان نیست.

این در حالی است که به گفته متولیان حوزه کشاورزی خردادماه امسال که ذخایر آبی بسیاری در حوضه زاینده رود وجود داشت، با نامه ای از وزارت نیرو درخواست کردند، این آب را برای کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان ذخیره کنند که متاسفانه بازهم امروز مردم اصفهان و کشاورزان چوب بی تدبیری وزارت نیرو را خوردند و با مواجه با سطح پایینی از ذخایر آبی احتمال اینکه در سال آینده با مشکل شرب مواجه شویم، وجود دارد.

زاینده رود در انتهای لیست برنامه های دولت

اما باز هم مدیران و مسئولان به جای چاره اندیشی به امید باران های زمستانه نشستند. در این سال ها طرح و برنامه های بسیاری در راستای احیای زاینده رود صورت گرفت که حالت سمبلیک این طرح ها باعث شده که زاینده رود پر آب نشود. اعتراضات چندین باره کشاورزان طی سال های گذشته، رایزنی متولیان با مقامات بالادست، تشکیل کمیته پیگیری مسائل و مشکلات زاینده رود و شورای عالی آب، طرح مصوبات ۹ ماده ای احیای زاینده رود، کمیته تشکیل احیای زاینده رود و هزار و یک طرح و برنامه دیگر نتوانست برای رفع خشکی زاینده رود کاری از پیش ببرد و تنها یک علامت سوال بزرگ در به نتیجه نرسیدن تمام این برنامه‌ ها در اذهان عمومی، ایجاد کرد.

تدوین سمبلیک تمام طرح ها، برنامه ها، کمیته ها و همایش ها که برای دلداری مردم اصفهان شکل گرفته از یک سو و از سوی دیگر وجود افرادی که از خشکی زاینده رود نفع می برند و کمر همت به قطع شاهرگ حیاتی اصفهان بستند از سوی دیگر سبب شده عوارض ناگواری از خشکی زاینده رود بر زندگی مردم اصفهان وارد شود.

دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان در این ارتباط در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: وقتی هنوز ستاد احیای زاینده رود در اصفهان نداریم و این یک فاجعه است همین مسئله سبب می شود، به راحتی شاهد انتقال آب از اصفهان به دیگر استان‌ها باشیم.

دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزی استان اصفهان با اشاره به اینکه خشکی زاینده رود هنوز اولویت دولت نیست و هر باری یک موضوعی بر آن برتری یافت و امروز پسته های رفسنجان در اولویت قرار گرفته است، گفت: وقتی خشکی زاینده رود هنوز برای مردم اصفهان، فعالان بازار، صنعت و کشاورزی در اولویت نیست به طور قطع پسته رفسنجان در اولویت قرار می گیرد.

امینی ادامه داد: ما نمی دانیم چرا گندم، لبنیات و برنج که در وعده های غذایی لازم است، در اولویت نیست اما باید پسته رفسنجان تولید شود.

وی با بیان اینکه زمان بازگشایی زاینده رود هنوز مشخص نیست و باید جلسه شورای هماهنگی برگزار تا تعیین تکلیف شود، ادامه داد: از اول مهرماه که سال آبی آغاز شد بدون هیچ مصوبه‌ای سهم صنعت، شرب، یزد، کاشان و غیره تخصیص داده شد اما با گذشت سه ماه از سال آبی هنوز سهم کشاورزان و حقابه داران اصلی پرداخت نشده است.

امینی در پاسخ به این سوال که با این روند و عقب انداختن جلسه شورای هماهنگی زاینده رود احتمال اینکه آب در سه ماه آخر سال باز شود وجود دارد یا خیر، تصریح کرد: تا زمانی که جلسه شورای هماهنگی برگزار نشود، هیچ چیزی مشخص نیست.

وی گفت: در حال حاضر برخی، کشاورزان زمین‌های خود را آماده کردند و برخی بذر پاشیدند و عده ای هم منتظر تاریخ بازگشایی آب زاینده رود هستند تا کشت را شروع کنند.

بی تدبیری مسئولان؛ دلیل تاخیر در بازگشایی زاینده رود است

رئیس انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان نیز در این ارتباط به مهر گفت: بی تدبیری و سوء مدیریت مسئولان اینبار هم دلیل تاخیر در بازگشایی زاینده رود شد.

حسین محمد رضایی اظهار داشت: نیمه خردادماه امسال که آب بسته شد، از سوی صنف کشاورزان نامه به آب منطقه‌ای زدیم که وزارت نیرو آب را برای کشت پاییزه کشاورزان حفظ کند و این در حالی بود که متاسفانه با اسراف کاری امروز شاهدیم با گذشت سه ماه از فصل پاییز همچنان کشاورزان چشم به بازگشایی زاینده رود دوختند.

وی با اشاره به اینکه هنوز جلسه شورای عالی آب تشکیل نشده است زیرا میزان بارندگی‌ها در سرشاخه‌ها به ویژه کوهرنگ و مرکز آن که چلگرد است، بسیار کم بوده، ادامه داد: در صورتی که در تابستان از سهم شرب، صنعت، میزان آب کاشان، یزد و نایین کم می‌شد و به مقدار ۶۰ تا ۷۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره می‌کردند امروز به راحتی کشت پاییزه کشاورزان صورت می‌گرفت.

تخصیص آب به کشت پاییزه اصفهان بین زمین و آسمان

رئیس انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان تصریح کرد: در حال حاضر به ۶۰ تا ۷۰ میلیون متر مکعب آب برای کشت نیاز است و این در حالی است که حجم کلی ذخایر آبی ۱۵۰ میلیون متر مکعب است که اگر این میزان آب را برداشت کنند به طور قطع با مشکل شرب مواجه می‌شویم.

وی با اظهار اینکه سال گذشته در این زمان ذخایر آبی ۳۴۰ میلیون متر مکعب و دو سال قبل نیز ۳۳۰ میلیون متر مکعب بود اما امسال تنها ۱۵۰ میلیون متر مکعب است، اضافه کرد: تاکنون میزان بارندگی موثر در سرشاخه‌های زاینده رود ۶۰ میلی متر مکعب بوده است.

محمدرضایی با بیان اینکه سوء مدیریت در وزارت نیرو سبب شده که ضربه سنگینی هر ساله به کشاورزان وارد شود، ادامه داد: تاخیر در بازگشایی زاینده رود و انجام کشت پاییزه سبب می شود که هر ساله طیفی از کشاورزان با معضلات اجتماعی دست به گریبان شوند.

وی بیکاری، اعتیاد، مهاجرت، حاشیه نشینی و بسیاری از معضلاتی که جامعه کشاورزان را به سمت خود کشانده را حاصل بی تدبیری مسئولانی دانست که عامل خشکی زاینده رود شده اند و گفت: یکی از معضلات دیگر از تاخیر در بازگشایی آب این است که زمین‌های کشاورزی که کشتی در آن صورت نگرفته به کانون ریزگرد مبدل شده و موجب آلودگی هوا شده است.

زاینده رود ۹ ماه از سال ۹۶ را با تشنه کامی گذرانده است

عضو سابق کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان نیز در خصوص وضعیت خشکسالی زاینده رود به مهر گفت: احیای زاینده رود صرفا با جلسه، همایش و فرمان های ۹ ماده ای و طرح و برنامه حل شدنی نیست که اگر اینگونه بود و در پی هر یک از این برنامه ها حداقل دو متر مکعب آب هم وارد رودخانه شده بود الان باید اصفهان را سیل بر می داشت.

ناصر حاجیان با اظهار اینکه ستاد احیای زاینده رود باید از حالت نمادین خارج شود، افزود: اگر چه ریاست این ستاد به فردی که ۱۰ سال مدیر عامل آب منطقه ای اصفهان بود، سپرده شده است اما وی در دوره مدیریت خود هیچ اقدام مثبتی در جهت احیای زاینده رود نداشته است.

مشکل زاینده رود هر سال نه کوچکتر بلکه اسفبارتر از قبل می شود زیرا مسئولان به جای حل مشکل بدنبال پیدا کردن مقصر و دست روی دست گذاشتن و به جای راه حل اقدام به برگزاری جلسات متعدد کرده اند که هیچ خروجی و نتیجه ای در بر نداشته و تنها طرح روی طرح اضافه کرده است. کمیته و شوراهای مختلفی در این مسیر شکل گرفته است که نه تنها حیات زاینده رود را بر نگرداند بلکه معضل هوای ناسالم هم به آن اضافه شد و اصفهان را کانون ریزگرد کرد، عامل شیوع سرطان و تنگی نفس و افسردگی در بین مردم اصفهان کرد و ریشه کشاورزی را قطع کرد.

مسئولان به جای حل عوارض ناگواری خشکی طولانی مدت، زاینده رود، خود را پشت دیوار بلند حاشا پنهان کردند و همه دلایل این مسئله را به گردن کمبود بارش در اصفهان و سرچشمه ها انداختند. اینبار هم برای دومین سال شاهدیم که با وجود گذشت ۹ ماه از سال اما هنوز زاینده رود خشک است که علل آن را از دیدگاه‌های مختلف بررسی کردیم. مسئولان باید بدانند که اصفهان حیاتش به حیات زاینده رود بند است و اگر چاره ای برای آن اندیشیده نشود به طور قطع اصفهانی دیگر نخواهد ماند.