تناقض در بازار مسکن اصفهان

سعید ابوالقاسمی - اصفهان امروز : بازار مسکن، به نقطه تناقض رسیده و خبرهای ضدونقیضی از آن به گوش می‌رسد. از سویی دولتی‌ها می‌گویند بازار مسکن رونق پیداکرده و از سوی دیگر، انبوه‌سازان و کارشناسان تأکید می‌کنند نه‌تنها اتفاق خاصی در این بازار نیفتاده بلکه وضعیت هرروز بدتر و بدتر می‌شود. بر اساس آخرین صحبتی که رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن اصفهان داشته، وضعیت بازار زیاد خوب به نظر نمی‌رسد. احمد تولا به مهر گفته است که روزنه امیدی برای رشد مسکن در اصفهان وجود ندارد. او تأکید کرده که ‌وضعیت خریدوفروش مسکن هرروز در اصفهان بدتر می‌شود و بر این اساس نمی‌توان روزنه امیدی برای رشد مسکن در این استان متصور بود و دولت باید وارد عمل شود. استدلال رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن استان اصفهان برای لزوم ورود دولت به بازار مسکن این است که «معمولاً اقتصاد ما یک اقتصاد دولتی است و ۸۵ درصد اقتصاد دست دولت قرار دارد؛ اگر هم بخش خصوصی اراده کند که اقدام جدی در جهت خریدوفروش مسکن انجام دهد بدون حمایت دولت امکان‌پذیر نیست.» او همچنین قیمت مسکن را متناسب با اقتصاد خانوار نمی‌داند و می‌گوید «در محلات پایین‌شهر اصفهان قیمت مسکن به یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ازای هر متر می‌رسد و این موضوع باعث شده خانواده‌ها موفق به خرید مسکن نشوند؛ قدرت خرید مردم به این میزان نیست و این در حالی است که شرایط خریدوفروش مسکن در استان‌هایی مثل گیلان، مازندران، خراسان رضوی و مشهد که بیشتر جنبه توریستی، زیارتی و تفریحی دارد بهتر است.» تولا همچنین از این صحبت می‌کند که خانه خالی در اصفهان وجود ندارد و همه خانه‌های ساخته‌شده به فروش رفته است: «خانه خالی در اصفهان نداریم و بسیاری از خانه‌های ساخته‌شده به فروش رفته اما منکر این هم نمی‌شویم تمام خانه‌های ساخته‌شده، فروخته‌شده است.» او از طرف دیگر هم تأکید می‌کند که آمار وجود دو میلیون خانه خالی در سطح کشور صحیح نیست. به گفته او، خانه‌هایی هم وجود دارد که به دلیل اینکه با وضعیت اقتصادی مردم جور درنمی‌آید، روی دست صاحب‌خانه مانده است.
دولت: مسکن رونق گرفته
صحبت‌های رئیس انجمن انبوه‌سازان استان اصفهان درباره بازار خراب مسکن این استان در حالی بیان‌شده که به اعتقاد دولت، وضعیت مطلوبی در این بازار حاکم است و نشانه‌های رونق دیده می‌شود. آن‌گونه که بانک مرکزی گزارش داده، در آذرماه امسال شاهد رشد 50 درصدی معاملات مسکن بوده‌ایم که 17 هزار و 800 واحد مسکونی را در برمی‌گیرد. از سوی دیگر، وزارت راه و شهرسازی هم از افزایش بیش از 52 درصدی خریدوفروش مسکن خبر می‌دهد. این گزارش‌ها نشان می‌دهد که در آذرماه، متوسط قیمت خریدوفروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران 9/50 میلیون ریال بوده که نسبت به ماه مشابه سال قبل 15 درصد افزایش داشته است. این گزارش‌ها که برگرفته از آمارهای خام سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور است، توسط اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی تهیه و منتشرشده و بر اساس آن، بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله‌شده به تفکیک عمر بنا در آذرماه سال جاری حاکی از آن است که از مجموع ۱۷ هزار و ۷۷۶ واحد مسکونی معامله‌شده، واحدهای تا پنج سال ساخت با سهم 8/48 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. سهم مذکور در مقایسه با آذرماه سال قبل 7/3 واحد درصد کاهش‌یافته و در مقابل به سهم واحدهای با قدمت شش تا ۱۰ سال و بیش از ۱۵ سال افزوده‌شده است. همچنین بر اساس این گزارش بانک مرکزی، شاخص کرایه مسکن اجاره‌ای آذرماه در کل مناطق شهری 7/9 درصد رشد داشته است.
سال‌ها در انتظار رونق مسکن
گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که وضعیت این بازار رونق گرفته اما کارشناسان و آنهایی که دستی بر کار دارند، تأکید می‌کنند که چنین موضوعی به‌وضوح قابل‌مشاهده نیست. ازجمله محمد عدالت‌خواه کارشناس بازار مسکن که اعتقاد دارد گزارش‌های بانک مرکزی نشانه رونق نیست. او می‌گوید: «پنج سال مداوم است وقتی معاملات در یک ماه رشد می‌کند فعالان حوزه مسکن اعلام می‌کنند این رشد یعنی تحول؛ اما در عمل می‌بینیم که مسکن در رکود باقی‌مانده است.» آن‌گونه که این کارشناس به ایسنا گفته، آمارهایی که مقداری رشد بیشتری را در معاملات و قیمت مسکن نشان می‌دهد قابل بسط به‌کل کشور نیست بلکه باید ببینیم وضعیت اقتصادی به کدام سمت می‌رود. به گفته او، ساخت‌وساز مسکن بر اساس نیاز بازار است که الان تقاضا محسوس نیست: «زمانی هم مصرف‌کنندگان واقعی در بازار مسکن حضور داشتند و هم سوداگران ولی الان گروه اول به‌شدت کاهش‌یافته‌اند و گروه دوم نیز کلاً حضور ندارند. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت قیمت مسکن یک‌باره جهش کند.» این کارشناس مسکن اضافه می‌کند که دهک‌های پایین هم قدرت خرید ندارند: «در حال حاضر دهک‌های پایین پولی برای خرید ندارند. در مسکن لوکس و نیمه لوکس هم با مازاد تولید مواجهیم.»
سیگنال‌های کاذب در بازار مسکن
آن‌گونه که تحلیل‌گران بازار مسکن می‌گویند، برخی سیگنال‌های کاذب با اهداف خاص وارد بازار مسکن شده که شرایط نامطلوبی را پدید آورده است. حتی این زمزمه‌ها به گوش می‌رسد که دستگاه‌های دولتی هم در ایجاد این سیگنال‌ها نقش دارند. کارشناسان می‌گویند به دلیل اینکه راه‌حل‌ها برای خروج از رکود مسکن اشتباه بوده، بنابراین دستگاه‌های دولتی سعی می‌کنند با فرم‌های دیگر نشان دهند رونق شکل‌گرفته و چون دقیق نیست آمارهای نادرستی به جامعه اعلام می‌کنند. این در شرایطی است که بعضی افراد دوست دارند مردم خانه بخرند تا شغل ایجاد شود. در کنار این موضوع، محمد عدالت‌خواه، کارشناس مسکن می‌گوید: «پنج سال است که مدام می‌گویند امسال مسکن رونق می‌گیرد ولی این اتفاق نمی‌افتد. واقعیت این است اقتصاد کشور تکان نخورده و درآمد مردم پایین است. کاهش قیمت نفت مشکلاتی را برای اقتصاد کشور به وجود آورده که بخش مسکن هم از آن متأثر شده است.» او بابیان اینکه خارج شدن بخش مسکن از رکود لازم است، ادامه می‌دهد: «رونق باید همه‌جانبه باشد، نه این‌که عده‌ای بسازوبفروش در این فرآیند سود ببرند و مردم عادی ضرر کنند. من نمی‌دانم چرا بعضی افراد اصرار دارند مردم دوباره خانه بخرند. دهک‌های معمولی که بیش از یک خانه دارند. فقط اقشار ضعیف می‌مانند که قیمت زمین و مسکن چندین برابر درآمد آنها است.» این کارشناس مسکن، آینده بخش مسکن را منوط به رونق اقتصادی می‌داند: «اگر یک روزی از راه معاملات ملک، افراد زیادی نان می‌خوردند امروزه دیگر آن درآمدها نیست. بنابراین خود را کنار کشیده‌اند و چاره‌ای هم ندارند. منتظرند اوضاع بهتر شود تا وارد ساخت‌وساز شوند. طی یک سال اخیر پروانه‌های ساختمانی رشد کرده اما کلنگ نمی‌زنند؛ زیرا می‌دانند تا زمانی که مسکن‌های تولیدشده فروش نرود قیمت بالا نخواهد رفت.»