آماری جالب از فیلترینگ تلگرام!
در مدتی که تلگرام فیلتر بود کاربران بسیاری برای اتصال به تلگرام مجبور به استفاده از انواع روش‌ها برای دورزدن فیلترینگ شدند؛ تا جایی که بنا بر آمار منتشرشده در وب‌سایت مادر‌بورد، میزان دانلود فیلترشکن سایفون ۱۶۵۰ درصد رشد داشته است. این رشد روش‌های دورزدن فیلترینگ میزان کاهش فعالیت ایرانیان در تلگرام را جبران کرد. اما اینکه چقدر استفاده از فیلترشکن‌ها، VPN و... در این زمینه مؤثر بوده، محل بحث است که سعی شده با آمار و ارقام به جواب برسیم.
بدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، چند روز پيش در مطلبی در کانال شخصی‌اش نوشت: «بررسی‌های به‌عمل‌آمده حاکی است علیرغم تبلیغات پرحجم جهت استفاده از فیلترشکن برای دسترسی به تلگرام، فعالیت تلگرام در فضای مجازی کشور بیش از ۹۰ درصد کاهش داشته است».
این ادعا بحث‌هایی را درباره صحت آن ایجاد کرد؛ هرچند دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه هیچ سند یا منبعی بر ادعای خود ذکر نکرده و مشخص نشده که این «بررسی‌های به‌عمل‌آمده» با چه روشی انجام شده است.
تلگرام و اینستاگرام ۱۰ دی، به‌مرور از طرف اپراتورها و سپس برای کاربران اینترنت ثابت مسدود شد. اینستاگرام پس از چند روز رفع فیلتر شد، بالاخره بعد از چند روز محدودیت‌ها برای تلگرام هم با دستور رئیس‌جمهور برداشته شد.
در مدتی که تلگرام فیلتر بود کاربران بسیاری برای اتصال به تلگرام مجبور به استفاده از انواع روش‌ها برای دورزدن فیلترینگ شدند؛ تا جایی که بنا بر آمار منتشرشده در وب‌سایت مادر‌بورد، میزان دانلود فیلترشکن سایفون ۱۶۵۰ درصد رشد داشته است. این رشد روش‌های دورزدن فیلترینگ میزان کاهش فعالیت ایرانیان در تلگرام را جبران کرد. اما اینکه چقدر استفاده از فیلترشکن‌ها، VPN و... در این زمینه مؤثر بوده، محل بحث است که سعی شده با آمار و ارقام به جواب برسیم.
بررسی میزان کاهش فعالیت در تلگرام پس از فیلترینگ
برای بررسی میزان فعالیت ایرانیان در تلگرام لازم است اطلاعاتی درباره میزان بازدید کانال‌ها، تعداد کانال‌های فعال، تعداد پست‌های منتشرشده و... داشته باشیم. این اطلاعات براساس داده‌های آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران به‌دست آمده است.
ابتدا آمار روز جمعه ۲۲ دی ۱۳۹۶ با جمعه مشابه آن پیش از ناآرامی‌های اخیر مقایسه شد.
تا به اینجا نتایج مقایسه با آنچه دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اعلام کرده، متفاوت است. اگر منظور عبدالصمد خرم‌آبادی از «فعالیت تلگرام در فضای مجازی کشور» را تعداد کل بازدیدها در نظر بگیریم، طبق بررسی در جدول زیر این شاخص ٤١,٥ درصد کاهش داشته است و با عدد ۹۰درصدی ذکرشده فاصله فراوان دارد. برای بررسی بیشتر و روزبه‌روز می‌توان آمار هرروز را وارد نمودار کرد و میزان تغییرات آن را سنجید.
اما پیش‌ازاین طاها یاسری، استادیار داده‌های علوم اجتماعی در مؤسسه اینترنت آکسفورد، این آمارها را روزبه‌روز بررسی و نتایجش را در سه نمودار منتشر کرده است. تحقیقات او نشان می‌دهد علیرغم فیلترشدن تلگرام، تعداد کانال‌ها با همان نرخ قبلی رشد داشته است، تعداد پیام‌ها و مجموع بازدیدها ابتدا کاهشی حدود ۴۰ درصدی داشته اما رفته‌رفته روند افزایشی به خود گرفته‌اند.
نتیجه ارقام و نمودارها نشان می‌دهد آنچه از طرف عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، بیان‌شده است با واقعیت فاصله فراوانی دارد و مبنای این اظهارنظر جای پرسش دارد.
بر این اساس، می‌توان گفت فیلترکردن پیام‌رسانی مانند تلگرام نتیجه چندان اثربخشی نداشته است و دیگر نمی‌توان با فیلترینگ سر راه دسترسی کاربران به شبکه‌های اجتماعی محبوب قرار گرفت.