کمر خمیده بازار آهن اصفهان

نفیسه زمانی نژاد: رکود در بازار آهن کشور از مدت‌ها قبل آغازشده بود و همچنان ادامه دارد. عده‌ای از فعالان این بازار دلیل به وجود آمدن این وضعیت را رکود ساخت‌ و ساز می‌دانند و عنوان می‌کنند تا پایان امسال تغییری در میزان تقاضای آهن به سبب رکود در ساخت ‌و ساز به وجود نخواهد آمد. برخی دیگر بر این باورند که صنعت فولاد کشور با واردات بی‌رویه محصولات این بخش، دچار بحران شده است؛ به‌گونه‌ای که با ورشکستگی و بیکاری عده‌ای، تعدادی از طریق واردات آهن، به سودهای کلان می‌رسند و برخی دیگر هم از فشارهای مالیاتی این صنف به‌عنوان مهم‌ترین مشکل نام می‌برند. آنچه مشخص است این است که شرایط اقتصاد در همه بخش‌های کشور در رکودی عجیب دست‌به‌گریبان است ولی محصولاتی چون آهن که یکی از مواد پایه صنعتی است و در بسیاری از صنایع به کار گرفته می‌شود، بیش از دیگر موارد تحت تاثیر رکود قرار گرفته است و از این روست که فعالان این صنف با بحرانی شدید روبرو شده‌اند.

فشار رکود ساخت ‌و ساز روی آهن

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ابتدای سال 92 رکود بازار آهن آغاز شد و در سال گذشته گسترش یافت؛ اما اکنون به نقطه بحرانی رسیده و بسیاری از تولیدکنندگان را در این صنف مجبور به ترک تولید کرده است. به گفته فعالان و فروشندگان این صنف محصولات فولادی از سال گذشته تا کنون با کاهش قیمت روبرو شده‌اند و این روند نزولی باز هم حداقل تا پایان امسال وجود خواهد داشت. گرچه سال گذشته با فرجام برجام برخی از فعالان بازار آهن بر این امید بودند که این بخش به یک رونق نسبی برسد؛ اما شواهد و اخبار موجود چنین نشان می‌دهد که بازار آهن، همچنان روزهای بی‌رمقی را پشت سر می‌گذارد. فروشندگان بازار آهن می‌گویند: فرارسیدن سرما، بازار آهن را ساکن‌تر از قبل کرده است؛ چراکه سرما دلیلی بر کاهش ساخت‌ و ساز و کم شدن مصرف آهن است و همواره در این دوران کسادی، گفته می‌شود با افزایش طرح‌های عمرانی و رونق ساخت‌وساز رکود بازار آهن نیز به پایان می‌رسد.

بحران تقاضا

به گفته حامد یزدانی که از فعالان این حرفه است آهن از موارد اولیه‌ای است که در بسیاری از صنایع چون نفت، گاز، مسکن، ابزارآلات، حمل ‌و نقل و... کاربرد فراوان دارد و تغییر وضعیت بازار هرکدام از این صنایع در مصرف آهن تاثیرگذار است. از این ‌رو اکنون ‌که در دوران رکود اغلب صنایع به ویژه ساخت‌ و ساز قرار داریم تقاضا برای خرید آهن نیز بسیار اندک شده است و این موضوع بر کسب ‌و کار فعالان این صنف تاثیر مستقیم گذاشته است. وی تصریح می‌کند: در کل اصنافی که مرتبط با ساخت و ساز هستند تقریبا فعالیت آنها 50 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ‌یافته است. این فعال بیان می‌کند: از آنجا که تعدادی از تولیدکنندگان به دلیل رکود حاکم بر بازار نتوانسته‌اند محصولات خود را به فروش برسانند در نتیجه مجبور به کاهش ظرفیت تولید و تعطیلی برخی از دستگاه‌ها شده‌اند که همین موضوع باعث بیکاری عده‌ای از کارگران می‌شود.

واردات بی‌رویه

احمد صادقی که از دیگر فعالان این صنف است با اعلام نارضایتی از وضعیت بازار آهن می‌گوید: به اعتقاد من بزرگ‌ترین عامل برای کسادی بازار داخلی این کالا واردات بی‌رویه است؛ چراکه با واردات آهن از کشورهایی چون چین محصولات تولیدشده کارخانه‌ها داخلی آهن بدون مشتری می‌مانند. این واردات به ضرر تولیدشده است؛ زیرا با این شرایط بسیاری از کارخانه‌ها آهن در کشور نیمه فعال‌شده‌اند و با نصف ظرفیت کار می‌کنند یا اینکه به مرز تعطیلی کامل رسیده‌اند. در حالی‌ که ظرفیت کارخانه‌های تولیدی ما به‌گونه‌ای است که قادر به صادرات هم هستند و حتی به کشورهایی چون آلمان ما صادرات آهن انجام می‌دهیم. به گفته این فعال اگر همین میزان از صادرات هم صورت نمی‌گرفت با وضعیت رکود داخلی، اکنون اغلب آهن‌فروشان با ورشکستگی مواجه بودند. وی با اشاره به توان صادراتی آهن داخلی می‌افزاید: با وجود این تولیدات، واردات بی‌رویه مانع فروش آهن داخلی می‌شود چون نرخ اغلب آهن‌های وارداتی به‌ویژه آنها که از چین وارد کشور می‌شوند به دلیل کیفیت پایین ارزان‌تر از آهن تولیدشده در ایران است و برخی از مشتریان هم بدون توجه به کیفیت تمایل به خرید آهن‌های ارزان‌قیمت خارجی دارند. صادقی ادامه می‌دهد: واردات آهن، منفعت بسیاری برای عده‌ای به همراه دارد برای همین نمی‌توان به‌راحتی مانع چنین اقدامی شد و البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که آهن کالایی نیست که بتوان از طریق قاچاق وارد نمود بلکه از مبادی رسمی وارد می‌شود.

ابطال پروانه‌ها

اما رئیس اتحادیه آهن اصفهان نیز در مورد وضعیت بازار آهن می‌گوید: بازار فولاد فعلا در رکود شدیدی قرار دارد؛ چراکه ساخت‌ و سازها و طرح‌های عمرانی و دیگر صنایعی که با آهن سروکار دارند در رکود هستند و نیاز چندانی به مصرف آهن وجود ندارند. به گفته اکبر شمشیری در گذشته که ساخت ‌و ساز رونق داشت و طرح‌های عمرانی دولت پی‌درپی به انجام می‌رسید بخش قابل‌توجهی از آهن صرف این‌گونه طرح‌ها می‌شد؛ اما اکنون با رکود ساخت ‌و سازها بزرگ‌ترین مشتریان آهن کنار رفته‌اند. وی می‌افزاید: یکی دیگر از بزرگ‌ترین مشکلات فعلی بازار فولاد، واردات محصولات فولادی چینی به کشور است که وجود این کالاهای ارزان و بی‌کیفیت، عاملی برای کسادی تولیدات داخلی است. در حالی ‌که در کشورمان مرغوب‌ترین و بهترین تولیدات آهن انجام می‌شود ولی به دلیل ارزان بودن آهن‌های چینی، محصول داخلی بدون مشتری می‌ماند. این فعال صنف آهن معضل دیگر را مربوط به برخورد اداره کل دارایی با فعالان این صنف می‌داند و تاکید می‌کند: مالیات ارزش بر افزوده بزرگ‌ترین مشکل تمام تولیدکنندگان و فروشندگان در مشاغل مختلف از جمله بازار آهن است و در شرایط فعلی لازم است که تجدید نظری در بحث دارایی‌ها صورت پذیرد. وی توضیح می‌دهد: بسیاری از واحدهایی که دچار رکود هستند و مدت‌هاست فعالیتی نداشته‌اند به دلیل عدم توانایی در پرداخت مالیات‌های سنگین، پروانه خود را باطل می‌کنند و به مشاغل دیگر روی می‌آورند که برای ممانعت از تعطیلی بیشتر واحدهای فعال یا نیمه فعال ضرورت دارد هرچه سریع‌تر چاره‌ای اندیشیده شود.