موسوی خویینی ها را اصلاح طلب نمی دانم، احمدی نژاد را نیز آزادی خواه

دربارۀ رفتارهای احمدی نژاد موارد متعددی را می‌توان مطرح کرد اما هر چه باشد دخلی به خویینی‌ها ندارد. همان گونه که درباره خویینی‌ها هم اگر نقدی یا سخنی مطرح شود احمدی نژاد قبل از ریاست جمهوری جایی ندارد مگر همان بخش روزنامۀ سلام.

دکتر صادق زیباکلام در رد اصالت رفتارهای اعتراضی یا به تعبیری معرکه گیری های اخیر محمود احمدی نژاد رییس جمهوری سابق ایران گفته است: «همان گونه که موسوی خویینی ها را اصلاح طلب نمی دانم، احمدی نژاد را نیز آزادی خواه نمی دانم. چون نه خویینی ها تکلیف خود را با دهه 60 روشن کرده و نه احمدی نژاد تکلیف خود را با آن هشت سال».

با همه علاقه ای که به خاطر صراحت لهجه به این استاد دانشگاه دارم و با امید به تغییر حکم صادره درباره ایشان( با توجه به سخنان رهبری در مشهد در تاکید بر آزادی بیان ) گزاره نقل شده ازجناب زیبا کلام و استناد و شبیه سازی ایشان اما مایه شگفتی است زیرا:

1 - نه موسوی خویینی ها در ابتداعنوان اصلاح طلب را برای خود برگزیده و نه احمدی نژاد خود را آزادی خواه توصیف می کند.

موسوی خویینی ها و دیگر روحانیون پایه گذار مجمع روحانیون مبارز و انشعابی از جامعه روحانیت مبارز با اصطلاح «چپ اسلامی» یا «چپ سنتی» شناخته می شدند و اصطلاح «اصلاح طلب» را روزنامه جامعه به سردبیری شمس الواعظین باب کرد و خود آقای خاتمی هم اوایل به کار نمی برد و اول بار پای دیوار چین بود که از این اصطلاح استفاده کرد.

محمود احمدی نژاد نیز می کوشد یا می کوشید خود را ذیل گفتمان عدالت توصیف کند و با ادعا یا عنوان عدالت طلبی به صحنه آمدند.

این که خواستار آزادی رفقای خود شده به این معنی نیست که آزادی خواه شده است. درست است که بر کلمه «آزادی»بیش از گذشته تاکید می ورزد اما نمی توان آزادی را تنها در شکل لیبرالی آن تحویل و تاویل کرد.

نویسنده این سطور البته به او علاقه و ارادتی ندارد اما خواست یا آرزوی او برای آزادی رفقایش را که یکی را در حد مراد می ستوده و می ستاید نمی توان الزاما به آزادی خواهی ترجمه کرد تا بر اساس آن به نقد و نفی آن پرداخت. البته که می توان پرسید اگر پرونده حمید بقایی فرجام دیگری داشت آیا باز هم صدای او درمی آمد یا نه ولی این که افراد نسبت به گرفتاری نزدیکان و بستگان خودشان واکنش صریح تری نشان دهند امری غیر طبیعی نیست.

ضمن این که دو سال 90تا92 هم بخشی از آن هشت سال است و در این دو سال هم ساز ناسازگار با اصول گرایان برکشنده اش را می زد. کما این که در مرداد 90 در همایش «افق رسانه» سخنانی گفت که به مذلق دوستان سابق خوش نیامد و از جمله گفت: «بعضی ها آن قدر خود را مطلق کرده اند که فکر می کنند همه 7 میلیارد مردم دنیا جهنمی اند و فقط آنان بهشتی اند و نمی دانند همین از نشانه های سقوط است».

2- آقای زیبا کلام اصرار عجیبی دارد که موسوی خویینی های دهه 90 را در سیمای دهه 60 ببیند و نقد کند و از موسوی خویینی های دهه 70 و از نقش تاریخی روزنامه سلام به مدیریت او نگوید و به گونه ای از خویینی های دهه 60 می گوید که اگر کسی نشناسد گمان برد درباره شیخ صادق خلخالی سخن می گوید.

جالب این که یکی از شاکیان روزنامه سلام در دادگاهی که پس از 18تیر 78 برگزار شد همین جناب احمدی نژاد بود که به خاطر مطلبی در روزنامه سلام در دوران استانداری اردبیل طرح شکایت کرد و در دادگاه سلام در ردیف اول نشسته و شرح آن در کتاب «اسناد و پرونده های مطبوعاتی دهه 70، عذرا فراهانی» به تفصیل آمده و از این رو می توان گفت موسوی خویینی ها و احمدی نژاد را در یک کاسه گذاشتن با حُسن سلیقه ای که از جناب زیبا کلام سراغ داریم، نمی خواند.

3- دقیقا مشخص نیست بغض زیباکلام مربوط به کدام حوزه مسوولیت موسوی خویینی ها در دهه 60 است: عضویت در شورای سرپرستی صدا و سیما، نمایندگی مردم تهران و عضویت در هیات رییسه مجلس اول، نمایندگی امام در حج و سرپرستی حجاج ایرانی، دادستانی کل کشور یا پایه گذاری مجمع روحانیون مبارز در کنار مهدی کروبی و سید محمد خاتمی و مهم تر از همه البته نقش او در اشغال سفارت آمریکا در تهران و رهبری معنوی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام؟

به نظر می رسد حساسیت بر سر آخری باشد ولی اتفاقا از تمام اینها دفاع می کند و دلایل خاص خود را هم دارد و رأی بالای او در مجلس سوم و راه یابی به هیات رییسه به خاطر توجه افکار عمومی در پی ماجرای اشغال سفارت بود.

حدس دیگر این است که در آن زمان او هم مانند خیلی های دیگر به دولت موقت مهندس بازرگان حمله می کرد.زیباکلام خاتمی را مستثنا می کند چون بابت آن سه سرمقالۀ کیهان در مهرماه 1360 تلویحا عذرخواهی کرده ولی خویینی ها دربارۀ مواضع ضد لیبرالی خودچنین نکرده.

تعلق خاطر دکتر زیباکلام به مرحوم بازرگان البته قابل درک است و تعلق خاطر این قلم هم به گواه نوشته های قابل مراجعه کمتر از ایشان نیست. ولی مگر در سال 58 خویینی ها یگانه منتقد بازرگان بود؟ بازرگان تنها بود و درون نهضت آزادی هم از او انتقاد می شد چه رسد به دیگران. کافی است اشاره شود نهضت آزادی هم در تأیید اشغال سفارت آمریکا که به سقوط دولت موقت به ریاست دبیر کل نهضت آزادی انجامید بیانیه صادر کرد. یعنی مهندس بازرگان این قدر تنها بود. بنی صدر حمله می کرد.

صدا و سیمای تحت مدیریت قطب زاده تخریب می کرد. چپ ها و روشنفکران که جای خود داشتند. متاع روز بود حمله به بازرگان و منحصر به خویینی ها نبود. با این منطق می توان دکتر پیمان را هم ملی مذهبی ندانست چون در آن زمان با هفته نامۀ امت به تندی به دولت موقت می تاخت. اما آیا خویینی های دادستان کل در 4 سال آخر حیات رهبر فقید انقلاب علیه امضا کنندگان بیانیه های محالفت با ادامۀ جنگ اقدام قضایی انجام داده است؟ نویسندۀ این سطور در این باره نخوانده و نشنیده است.

روش آقای زیباکلام مثل این است که تا خود او هم یادداشتی می نویسد یکی بپرسد اول بگویید چرا در دهۀ 50با رژیم شاه مبارزه کردید و به زندان افتادید، بعد توضیح بدهید که آیا روایت سید جواد طباطبایی درباره نحوه استخدام شما به عنوان استاد دانشگاه تهران در دهۀ 60 درست است یا نه ، بعد و البته به لحاظ زمانی مربوط به قبل تر، درباره مذاکرات خود در کردستان به نمایندگی از دولت موقت توضیح بدهید تا ما باور کنیم حالا و در دهۀ 90 لیبرال هستید. واقعیت این است که تنها موسوی خویینی ها دهه 60 ندارد. دیگران هم دهه 60 و70 و 80 ی هم داشته اند.

کافی است به یاد آوریم در ابتدای سال 58 وقتی مهندس بازرگان بر ضرورت نظارت نمایندگان خارجی بر همه پرسی جمهوری اسلامی را مطرح کرد اول کسی که این ایده را نقد کرد و در روزنامۀ آیندگان سرمقاله نوشت محمد قائد بود که گفت دوران نظارت چشم آبی ها به سر رسیده است. یک روشنفکر تمام عیار و در روزنامۀ آیندگان. بر این اساس هر بار که محمد قائد که زبان تند و تیزی هم دارد و کنایه و طعنه می زند این سرمقاله را به رخ بکشیم؟

واقعیت این است که در آن سال ها فضای غالب همین بود منتها برخی اثر مکتوب به جای گذاشته اند و بعضی نه.

4- به نظر می رسد مشکل اصلی زیبا کلام نه با خویینی ها که با عباس عبدی است که از نزدیک ترین چهره ها به او و سردبیر روزنامه سلام بوده است و بارها در رسانه ها به هم طعنه زده اند. یا مشکل اصلی به خاطر مخالفت خویینی ها با سیاست های هاشمی رفسنجانی در سال های سازندگی است. اگر چنین است باز بهتر است گفته شود و این دیگر ربطی به دهه 60 ندارد و اتفاقا مربوط به دهه70 است.

5- اصلاح طلبی مد نظر زیباکلام برگردانی از لیبرالیزاسیون است و اصلاح طلبی مورد ادعای خویینی ها هر چند که در ابتدا خود را با این عنوان معرفی نمی کردند ودردهه 80 در قرائت «مشارکت» جلوه می کرد از سر نفی انحصار طلبی ابراز می شد. روشنفکران اما به سکولاریزاسیون تعبیر کردند و کارگزاران البته در حد مدرنیزاسیون کافی می دانستند. این برداشت های متفاوت البته هست و طبیعی هم هست. اما به جای نیت خوانی می توان آزادی فعالیت احزاب و رسانه ها را خواست تا در نهایت در انتخابات وزن کشی شود.

کوتاه این که دربارۀ رفتارهای احمدی نژاد موارد متعددی را می توان مطرح کرد اما هر چه باشد دخلی به خویینی ها ندارد. همان گونه که درباره خویینی ها هم اگر نقدی یا سخنی مطرح شود احمدی نژاد قبل از ریاست جمهوری جایی ندارد مگر همان بخش روزنامۀ سلام.

عصر ایران/مهرداد خدیر