تالاب گاوخونی حق‌آبه خود را طلب می‌کند

سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: یکی از پیش‌نیازهای اصلی در برنامه «مدیریت زیست‌بومی تالاب گاوخونی» تأمین حق‌آبه آن است.
حسین اکبری در گفت‌و‌گو با فارس با بیان این‌که برای سخن گفتن در مورد تأیید تغییرات اقلیمی اصفهان و کشور به تحقیقات و بررسی‌های علمی و فرصت بیشتری نیاز است، اظهار کرد: اگر تغییرات اقلیمی رخ داده باشد، تغییر اقلیم استان اصفهان هم متأثر از تغییر کلی در کشور بوده و ممکن است به صورت خشکسالی بیشتری در برخی نقاط نمود و علیت بیشتری داشته باشد.
وی افزود: شرایط آب و هوایی، بارش، دما، گرما و تبخیر در استان متأثر از ناحیه اقلیمی استان اصفهان که تقریباً می‌توان گفت بیشترین مساحت این ناحیه بیابانی و نیمه بیابانی بوده ، است؛ اگر تغییراتی در الگوهای بارشی، الگوهای گرما و تبخیر به صورت محسوس دیده می‌شود، متأثر از الگوهای کشوری است.
* اهمیت تالاب‌ها و تأثیراتی که خشکی آن‌ها برمحیط زیست دارد
سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان عنوان کرد: تالاب‌ها عملکرد‌‌های مختلفی دارند، هم به لحاظ اکولوژیکی و هم به لحاظ اقتصادی اجتماعی؛ تالاب‌ها می‌توانند تبعات تغییرات آب و هوایی را کاهش دهند و در تصفیه آب و منابع آبی بسیار مؤثر هستند.
وی در ادامه اهمیت تالاب‌ها، اذعان داشت: پر کردن سفره‌های آب زیرزمینی، جلوگیری از سیلاب، فراهم‌آوردن زیستگاه بسیار مناسب برای حیات وحش و همچنین ارزش‌ها و کارکردهای تفریحی، گردشگری و فرهنگی، تولید علوفه، تثبیت شن‌های روان و جلوگیری از گرد و غبار و همچنین وجود و فراهم‌آوردن گنجینه‌های تنوع زیستی از کارکردهای یک تالاب در شرایط مساعد و خوب است، این در صورتی‌ است که حق‌آبه این تالاب تأمین شده باشد.
اکبری ادامه داد: قطعاً اگر حق‌آبه یک تالاب تأمین نشود و به سمت خشکی برود، مطمئناً جدا از این‌که مشکلات زیست‌محیطی بسیاری از جمله از بین رفتن ذخایر ژنتیکی و تحت‌الشعاع قرار گرفتن ارزش‌های گردشگری را به همراه دارد، می‌تواند از نظر اقتصادی و اجتماعی و همچنین به خاطر خشک شدن چاه‌ها، نبودن آب کشاورزی و پایداری زندگی در این مناطق و همچنین تبدیل شدن تالاب به کانون گرد و غبار، مردم حواشی رودخانه و تالاب را در تنگنا قرار دهد.
* تالاب گاوخونی هنوز به کانون فعال گرد و غبار تبدیل نشده است
وی در مورد اهمیتی که تالاب گاوخونی دارد، مطرح کرد: بر اثر بارندگی‌هایی که در اردیبهشت ماه صورت گرفت و همچنین حدود 600 لیتر در ثانیه پسابی که به این تالاب ریخته می‌شود، هنوز مقداری رطوبت دارد و به عنوان کانون گرد و غبار اصلی فعال نشده است، ولی اگر حق‌آبه زیست‌محیطی تالاب گاوخونی تأمین نشود، کانون گرد و غبار فعال شده و مشکلات عدیده‌ای را به وجود می‌آورد.
سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان بیان کرد: با توجه به این‌که زمان زیادی از سال را فصول گرم تشکیل داده و این استان اقلیم بیابانی دارد در حدی که در فصول گرم سال دمای هوای استان اصفهان به 45 درجه و در محدوده تالاب حتی به 48 درجه هم می‌رسد، تبخیر در این مکان بسیار بالاست و خشکی می‌تواند آن‌جا را به یک کانون گرد و غبار تبدیل کند؛ قطعاً گرد و غبار هم می‌تواند اثرات مختلفی از لحاظ زیست‌محیطی، بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی در ابعاد مختلف داشته باشد.
وی متذکر شد: قطعاً گرد و غبار بر سلامتی مردم تأثیر دارد و وضعیت سلامتی را به مخاطره می‌اندازد ولی این‌که به صورت موردی و قطعی بتوان نظر داد که چه تبعاتی دارد، نیاز به ورود دانشگاه‌های علوم پزشکی و بررسی‌های علمی در این زمینه است که با مستندات کافی بتوان ارتباط معنی‌دار یا بی‌معنی بین برخی از مشکلات سلامتی و بهداشتی با خشک شدن تالاب پیدا کرد.
* با خشک شدن تالاب گاوخونی استان‌های همسایه هم آسیب می‌بینند
اکبری اظهار کرد: اگر این تالاب خشک شود با توجه به وسعتی که دارد نه تنها مخاطراتش دامن استان اصفهان را می‌گیرد، بلکه استان‌های همجوار راهم قطعاً درگیر می‌کند؛ یکی از مهم‌ترین ابزار و پیش‌نیاز اصلی برای احیای رودخانه زاینده‌رود و احیای تالاب گاوخونی که تا حدی بتوان برخی از مشکلات اجتماعی‌شان را حل کرد، تأمین حق‌آبه از سراب تا پایاب در مسیر رودخانه و در مسیر تالاب است.
وی گفت: امسال چند پروژه مطالعاتی از طرف محیط زیست با همکاری متخصصان و دانشگاه‌ها برای شناخت کافی و بررسی تمام ابعاد تالاب، اعم از ابعاد اکولوژیکی، در دست اجراست؛ حداقل میزان آب ورودی به خود تالاب باید 6 مترمکعب در ثانیه باشد که در حال پیگیری است، همچنین مقداری پساب هم به آن وارد و باعث افزایش رطوبت می‌شود که تا حد خوبی مؤثر بوده و این 6 مترمکعب یا باید از پساب یا با ارجحیت خیلی بیشتر و اولیه، از خود حق‌آبه تأمین شود.
* برنامه «مدیریت زیست‌بومی تالاب گاوخونی» درمانی برای احیای تالاب
سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان معتقد است: محیط زیست پیگیر حل این معضل بوده و قطعاً به هم‌افزایی و همکاری تمام دستگاه‌های عضو نیاز است، محیط زیست در سال‌های گذشته برنامه «مدیریت زیست‌بومی تالاب گاوخونی» را تهیه کرده و برنامه‌ها و وظایف مختلف در آن لحاظ، ستاد استانی آن تشکیل و کلیات آن تدوین شده است؛ در حال حاضر هم محیط زیست پیگیر است که تصویب استانی، قطعی و ملی شود و در قالب یک برنامه جامع و یک راهبرد بتوان حق‌آبه زیست محیطی را تأمین کرد، در حال حاضر گام‌های خوبی در جهت احیا برداشته شده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از پیش‌نیازهای اصلی در برنامه «مدیریت زیست‌بومی تالاب گاوخونی» که برای احیای تالاب در نظر گرفته شده، تأمین حق‌آبه آن است؛ حق‌آبه تالاب گاوخونی، حداقل آبی است که برای احیا نیاز است، این حق‌آبه حدود 176 میلیون مترمکعب در سال تخمین زده شده است که با تصویب این برنامه، وظایف ارگان‌های مختلف مشخص شده است، با همکاری و هم‌افزایی همه دستگاه‌ها می‌توان قدم‌های مؤثری در جهت احیای تالاب برداشت.