روحانی باید به یک سوال مهم پاسخ دهد

بعد از اتفاقات اخیر در حوزه اقتصاد و مسائل بین‌المللی که شرایط جدیدی را برای کشور رقم زده است، برخی تحلیلگران معتقدند که وزاری دولت آمادگی یا توانایی مدیریت موقعیت پیش آمده را ندارند و به همین دلیل لازم است تغییراتی در کابینه اعمال شود، اما تا امروز هربار صحبت از ترمیم کابینه به میان آمده است مورد توجه و قبول حسن روحانی قرار نگرفته است.
به گزارش فرارو؛ اخیرا محمدرضا تاجیک فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگویی عنوان کرده است که دولت باید با توجه به شرایط موجود تغییراتی در کابینه اعمال کند. او با بیان این نکته که کشور در شرایط خاص و پیچیده قرار دارد عنوان کرد این تیم نه از دانش و بصیرت لازم برای چنین شرایط پیچیده‌ای برخوردار است و نه از اراده لازم. نه از مدیریت و تدبیر لازم برخوردار است و نه از همبستگی حرفه‌ای درونی.
به عقیده وی در درون کابینه دولت گروه‌ها و تیپ‌های مختلف با رویکرد‌های مختلف نسبت به مسائل وجود دارد و مساله اساسی در جامعه این است که هر بازیگری باید با نوع بازی انطباق داشته باشد. شرایط فعلی شرایط پیچیده و بازی، بازی پیچیده‌ای است. دولت فعلی باید درخور این شرایط و درخور این بازی استراتژی و تاکتیک داشته باشد.
البته این نخستین بار نیست که پیشنهاد ترمیم و تغییر در کابینه دولت از سوی فعالان سیاسی و احزاب و گروه‌ها مطرح می‌شود و هربار هم مورد توجه و قبول رئیس جمهور واقع نشده است، اما نکته قابل توجه این است که تحلیل تاجیک بی‌راه نیست. ایران از یک سو با فشار‌های ایالات متحده امریکا و مسائل منطقه‌ای دست به گریبان است و از سوی دیگر مشکلات داخلی در حوزه‌های مختلف مانند اقتصاد و سیاست و مسائل اجتماعی و فرهنگی امان مردم را بریده است. با این وجود آیا این‌بار حسن روحانی تن به اعمال تغییرات خواهد داد؟
روحانی باید به یک سوال مهم پاسخ دهد
در همین خصوص عبدالله ناصری فعال سیاسی در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «این یک واقعیت است که هر دولت و رئیس جمهوری اخلاقا و قانونا در برابر هشت سال عملکرد خود مسئول است. البته این بسته به میزان اختیاراتی است که دولت‌ها دارند. زیرا نباید فراموش کرد که طی چند دهه اخیر به خصوص از سال ۸۴ به بعد آنقدر تعداد نهاد‌های موازی در ایران افزایش پیدا کرده است که اختیارات رئیس جمهور به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده است. اما با اینحال باز هم به عقیده من یک رئیس جمهور باید مسئولیت دوران خود را بپذیرد.»
وی ادامه داد: «زیرا درست است که اختیارات رئیس جمهور بسیار کم شده است، اما هنوز توانایی و اختیاراتی دارد که می‌تواند در بزنگاه‌ها و برهه‌های مختلف تصمیماتی اتخاذ کند تا شرایط موجود در کشور برای مردم بهتر شود؛ بنابراین نباید فراموش کند که بعد از هشت سال توسط مردم و رای دهنگان مورد قضاوت منصفانه و منطقی قرار خواهد گرفت؛ بنابراین باید نسبت به اقدامات و تصمیماتی که طی این مدت اتخاذ کرده است، پاسخگو باشد.»
او افزود: «بر اساس تجربه پنج ساله از دولت‌های آقای روحانی کاملا مشخص است که رئیس جمهور با مشکلات بسیاری مواجه است، اما مواقعی بوده است که مشکلات ایجاد شده یا مشکلاتی که عمیق‌تر شده اند را به دلیل ناکارآمدی مدیران دولتی دانست. واقعیت این است که آقای روحانی که درباره امید و کفش‌های ورکشیده صحبت می‌کند، به خوبی می‌داند که مدیران در سطوح بالای دولت حضور دارند که توانایی و کارآمدی لازم را ندارند و باید نیرو‌های کارآمد را جایگزین آن‌ها کنند و این یک رسم عادی است.»
این استاد دانشگاه عنوان کرد: «اگر نگاهی به دولت آقای میرحسین موسوی در دوران جنگ بیاندازید یا دوران مرحوم آیت الله هاشمی و دولت اصلاحات، می‌بینید که آن‌ها هم در شرایط خاصی که نیاز به تغییرات احساس می‌شد، کابینه خود را ترمیم کردند. این اتفاق حتی در شرایط جنگ هم رخ داد. من حتی شاهد بودم که دولت اصلاحات بعضا آقای خاتمی با برخی از وزرا رابطه خیلی نزدیک و دوستانه‎ای داشتند، اما زمانی که احساس می‌کردند آن‌ها نمی‌توانند به خوبی عمل کنند، افراد دیگری را جایگزین آن‌ها می‌کردند.»
ناصری گفت: «بنابراین یک روند عادی و مرسوم است؛ لذا آقای روحانی هم با توجه به شرایط بحرانی فعلی لازم است تغییراتی در دولت اعمال کند. این مسئله صرفا درباره وزرا نیست و باید در مدیران میانی هم برخی افراد کنار گذاشته شوند. این اقدام می‌توان دولت چالاک‌تر و کارآمدتر کند، زیرا تعداد مدیران ناکارآمد در دولت اقای روحانی کم نیستند. ضمن اینکه نباید فراموش کرد اگر آقای روحانی در شرایط فعلی دست به تغییراتی در دولت بزند قطعا این کار امید جدیدی را در جامعه به وجود خواهد آورد.»
این عضو شورای مشورتی سیدمحمد خاتمی تصریح کرد: «این روز‌ها ما تنها با مشکلات بین‌المللی و اقتصادی سروکار نداریم و با نگاهی به رسانه‌ها و اظهارات نخبگان کشور به طور واضح مشخص است که کشور در یک حجم عجیبی از ناامیدی فرو رفته است و این ناامیدی می‌تواند تبعات بسیار مخربی برای دولت و کشور داشته باشد. دلیلش هم این است که به عقیده بسیاری از مردم، آقای روحانی بعد پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته به میزان قابل توجهی منفعل شده و کشور را رها کرده است.»
ناصری در پایان تاکید کرد: «به عقیده من یکی از سوالات مهمی که آقای روحانی باید به آن پاسخ دهند این است که چرا با وجود اصرار و تاکید همه فعالان و کنشگران سیاسی مبنی بر اعمال تغییرات در دولت، ایشان همچنان در برابر ایجاد تغییرات مقاومت می‌کنند. آقای روحانی نباید فکر کنند که این چهار سال، دوره پایانی ایشان در مسند ریاست جمهوری است و دیگر نیازی به جلب نظر مردم ندارند. به نظرم ایشان باید سرنوشت آقای احمدی نژاد و وضعیت مرحوم آیت الله هاشمی در ۴ سال اول پیروزی جنبش اصلاحات را مد نظر قرار دهند. درست است که آقای هاشمی اقدامات زیادی انجام دادند، اما اگر خاطرتان باشد به دلیل برخی اقدامتشان که برخلاف نظر و خواست نخبگان و دانشگاهیان و اقشار مختلف جامعه بود، در انتخابات مجلس ششم نفر سی‌ام شدند؛ لذا آقای روحانی باید به خاطر آینده سیاسی خودشان هم که شده دست به تغییراتی بزند تا بتواند تحولی ایجاد کند و در راستای مطالبات مردمی دستاورد‌هایی داشته باشد.»
ترکیب فعلی دولت انعطاف کافی برای تحولات اخیر را ندارد
همچنین محمدصادق جوادی حصار تحلیلگر مسائل سیاسی نیز در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «به عقیده من هم شرایط موجود به گونه‌ای است که نیاز اعمال تغییرات در کابینه بیش از گذشته احساس می‌شود. ما این روز‌ها از یک سو با مشکلات اقتصادی مواجه هستیم و از سوی دیگر فشار‌های بین‌المللی شرایط را برای کشور تا حدود زیادی نامطلوب کرده است؛ لذا به نظر می‌رسد باید آقای روحانی متناسب با شرایط موجود تغییراتی در کابینه اعمال کنند. زیرا به هرحال ایشان به عنوان مثال فردی را برای وزارت اقتصاد تعیین کرده‌اند که طی مدت فعالیتش در این مسند نتوانسته شرایط اقتصادی کشور را بهبود ببخشد و از سوی دیگر فضای عمومی و بین‌المللی هم تغییراتی داشته است؛ بنابراین باید قبول کرد این وزیر توانایی لازم را نداشته و باید فرد کارآمدی جایگزین وی شود.» وی تاکید کرد: «ترکیب فعلی دولت به نظر می‌رسد انعطاف کافی برای تحولات اخیر را ندارد.
یعنی گویا ترکیب دولت برای شرایطی بوده است که به عنوان مثال دولت آمریکا از برجام خارج نشود و تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال نشده باشند. ما الان از یک سو با تحریم‌های جدید مواجه هستیم و از سوی دیگر برخی شرکت‌های بزرگ زیر فشار دولت ایالات متحده تصمیم به خروج از ایران گرفته اند. از سوی دیگر ما مشکلات اقتصادی داخلی هم داریم. خب در چنین شرایطی آقای روحانی باید تدبیر کنند و تغییراتی اعمال و افرادی را مشخصا با توجه به وضعیت فعلی انتخاب کند.»
او تصریح کرد: «البته نباید نادیده گرفت که دولت‌ها محدودیت‌هایی دارند و شاید همین مسئله موجب شده که آقای روحانی تمایلی به اعمال تغییر نداشته باشند. زیرا قوانین به گونه‌ای است که اگر رئیس جمهور تصمیم به تغییراتی در کابینه بگیرد با چالش‌های بسیاری مواجه می‌شود. از یک سو باید در برابر فشار مخالفان دولت ایستادگی کند و از سوی دیگر باید نمایندگان مجلس را مجاب به رای اعتماد کند و نمایندگان هم به دنبال امتیاز گرفتن می‌روند؛ بنابراین به همین دلیل به نظر می‌رسد که بعضا برخی از روسای جمهور مانند آقای روحانی از اعمال تغییرات منصرف می‌شوند.»
این فعال سیاسی گفت: «البته به نظر من این هم راه حل دارد. اگر مخالفان و نمایندگان مجلس در مسیر انتخاب وزیر سنگ اندازی می‌کنند، بهتر است که آقای روحانی وزیری که عملکرد مناسبی ندارد را برکنار و یک سرپرست انتخاب کند و وزارتخانه را حداقل سه ماه با گزینه مورد نظر و تائید خود هدایت کند تا در نهایت بتواند در آرامش و سر فرصت فضا را برای حضور گیزینه ایده آل خود فراهم کند. یکی از این بخش‌ها مدیران اقتصادی از وزیر تا رئیس بانک مرکزی هستند. به نظرم حتی اگر لازم باشد آقای طیب‌نیا را به عنوان سرپرست برای وزارت اقتصاد انتخاب کنند.»
جوادی حصار در پایان عنوان کرد: «واقعیت این است که در هرکشوری ممکن است این اتفاق رخ دهد که در شرایط غیرقابل پیشبینی قرار بگیرند و وزرای انتخابی قابلیت یا آمادگی مدیریت آن شرایط خاص را نداشته باشند. در چنین مواقعی بدون نگرانی و با توجه ارزیابی موقعیت پیش آمده، در دولت‌ها تغییراتی اعمال می‌شود؛ بنابراین این اتفاق اصلا موضوع عجیب و غیرعادی نیست. آقای روحانی هم باید قبول کنند که برخی وزرایشان طی حدود ۹ ماه گذشته نتوانسته‌اند شرایط را مدیریت کنند و الان جدا از بی برنامگی آن‌ها ما با رویداد‌های جدیدی مواجه هستیم که شرایط را به مراتب سخت‌تر خواهند کرد؛ لذا باید تغییراتی ایجاد شود.»