عوامل بروز شپش سر در دانش‌آموزان + توصیه‌های وزارت بهداشت
مدیر گروه بیماری‌های منتقله از آب و غذا مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ضمن تشریح راه‌های انتقال، پیشگیری و درمان شپش سر، تاکید کرد که میزان شیوع و بروز شپش در مدارس زیاد نیست و در صورت آلودگی دانش‌آموز، مانعی برای مدرسه رفتن وجود ندارد.
دکتر بابک عشرتی در گفتگو با ایسنا درباره میزان شیوع و بروز شپش میان دانش‌آموزان، گفت: در مورد شپش گزارش‌های بسیاری از موارد مشابه کاذب، وجود دارد؛ این درحالیست که موارد واقعی شپش در بین دانش‌آموزان کم است. برای مثال گاها گزارشی از مدارس به دست می‌رسد که حاکی از آن است که شپش در بین دانش‌آموزان زیاد است، اما بررسی‌های ما، تعداد کمی از آلودگی (کمتر از ۱۰ درصد و شاید هم کمتر) را نشان می‌دهد. بنابراین در واقعیت تعداد موارد شیوع شپش در مدارس زیاد نیست.
عشرتی با بیان اینکه شپش سر، بیماری نیست، درباره راه‌های تشخیصی آن گفت: حشره شپش روی سر به ندرت دیده می‌شود و تنها رشک‌های (تخم‌ها) این حشره روی سر مشخص است. موضوع مهم این است که رشک به لحاظ ظاهری بسیار شبیه شوره سر است و با آن اشتباه گرفته می‌شود. برای تشخیص رشک شپش می‌توان از ذره‌بین استفاده کرد. این کار زمان‌بر است و باید وقت بیشتری برای تشخیص گذاشت تا تشخیص درست داده شود.
وی درباره علائم شپش سر گفت: در خیلی موارد، علائمی برای تشخیص شپش در فرد جود ندارد. علامت کلاسیک شپش در فرد آلوده، خارش است. این خارش در پشت گوش‌ها و لا به لای موها حس می‌شود و ممکن است در شب این احساس بیشتر بروز کند. زمانی که شدت خارش زیاد شود، پوست خراشیده می‌شود. ممکن است عفونت باکتریایی، قرمزی و ترشح در محل خراشیده شده ظاهر شود. همچنین در بعضی مواقع بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن و پشت گوش دیده می‌شود.
عشرتی با بیان اینکه مهم‌ترین راه انتقال شپش، تماس فرد به فرد است، گفت: بنابراین به دانش‌آموزان توصیه می‌شود از مقنعه یکدیگر استفاده نکنند و لباس‌های خود را روی هم نگذارند. نکته مهم این است افراد نباید از وسایل شخصی یکدیگر مانند شانه، حوله و ... استفاده کنند. توصیه به فرد آلوده این است که تمام ملحفه، رو بالشی و لباس‌های خود را یا بجوشاند یا با درجه حرارت بالا اتو کند. همچنین می‌تواند به مدت ۱۵ روز آن‌ها را در کیسه در بسته نگهداری کند.
وی افزود: مهم‌ترین راه پیشگیری از شیوع شپش، رعایت بهداشت فردی (استحمام مرتب، عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران) است. برای درمان نیز شامپوها و لوسیون‌های ضد شپش تجویز می‌شود که طبق دستورالعمل همان شامپو باید از آن استفاده کرد. لوسیون و شامپو حالت کشندگی دارند و رشک را از مو جدا نمی‌کنند. بنابراین در کناراستفاده از شامپو باید رشک زدایی نیز به وسیله شانه‌های دندانه ریز انجام شود. گاهی اوقات برای رشک زدایی، موها را آغشته به سرکه می‌کنند که این کار باعث سریع‌تر جدا شدن رشک می‌شود.
عشرتی با تاکید بر اینکه شپش بیماری نیست، گفت: شپش سر از حیوان به انسان منتقل نمی‌شود و این یک باور غلط است. در تمام اقشار جامعه نیز قابل انتقال است و دیده می‌شود. همچنین در صورت آلودگی دانش‌آموز، مانعی برای مدرسه رفتن وجود ندارد. با وجود اینکه شپش روی موهای بلند، فرصت بیشتری برای رشد دارد ولی تاثیری در انتقال ندارد و کوتاه کردن مو لزومی ندارد.
وی در پایان توصیه کرد: در خانواده‌ای اگر یک عضو آلوده شود، مابقی اعضای خانواده نیز باید بررسی شوند تا در صورت آلودگی درمان شوند. روش‌های خانگی زیادی نیز توصیه می‌شود، ولی بهتر است از همان شامپو یا لوسیون مخصوص استفاده شود تا سریع‌تر درمان صورت گیرد.