بیماران مبتلا به کووید-19 با علائم خفیف چگونه از خود مراقبت کنند

ویروس کرونایی که به تازگی کشف شده است عامل ابتلا به بیماری کووید-19 است.علایم این بیماری تب، خستگی و سرفه‌های خشک رایج‌ترین علائم ابتلا به بیماری کووید-19 هستند. بعضی از بیماران ممکن است علائم دیگری مثل درد و کوفتگی، گرفتگی بینی، آبریزش بینی، گلودرد یا اسهال داشته باشند.
در کتابچابه‌ای که بوسیله زهرا حسینی نوده دانشجوی دکتری پرستاری دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی(رفرنس فلاحی خشکناب م، حسینی نوده ز، کتابچه مراقبت در منزل در کووید۱۹، ناشر:انجمن علمی پرستاری ایران تهران، ۱۳۹۹.) گردآوری شده است توصیه‌های خوب و مفیدی درباره مراقبت از بیماران کرونایی شده که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم
مراقبت از بیماران مبتلا به کووید19 با توجه به علائم بیماری، به اشکال متفاوت است، بطور کلی بیمارانی که علائم بیماری را تجربه می‌کنند، به سه دسته تقسیم می‌شوند:
بیماران با علائم خفیف که مراقبت از آن‌ها در منزل قابل انجام است.
بیماران با علائم متوسط که نیاز به بستری در بخش‌های عادی در بیمارستان دارند.
بیماران با علائم شدید و بحرانی که نیاز به بستری در بخشåهای مراقبت ویژه دارند.
سازمان جهانی بهداشت و مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها راهنمای موقتی را برای برآورده کردن نیازهای آن دسته از افرادی که مشکوک به کووید-۱۹ با علائم خفیف هستند و نیاز به مراقبت در منزل یا اقداماتی در حوزه بهداشت عمومی و مدیریت تماس‌های خود با دیگران دارند ارائه داده است.
این سند، اقتباسی از راهنمای موقت در مورد سندرم عفونت کرونا ویروس تنفسی خاورمیانه است که در ژوئن ۲۰۱۸ منتشر شد. همچنین بر اساس اصول کنترل عفونت و کنترل همه‌گیری و جهان‌گیری بیماری‌های حاد تنفسی در مراقبت‌های سلامت و بر اساس اطلاعات کنونی در مورد کووید-۱۹ است .
این شواهد که به سرعت با آخرین اطلاعات به روز رسانی می‌شوند قصد دارند تا مراقبان و متخصصان سلامت عمومی، متخصصان کنترل و پیشگیری از عفونت‌ها و مدیران مراقبت سلامتی را در زمینه مراقبت در منزل از بیماران مشکوک به کووید-۱۹که علائم خفیف دارند راهنمایی کنند. در این سند منظور از مراقبان، والدین، همسر و دیگر اعضای خانواده یا دوستانی هستند که آموزشی رسمی در زمینه مراقبت در خانه ندیده‌اند .
برای پرسنلی که مراقبت در منزل را پیگیری و پایش می‌کنند
در مواردی که نیاز به مراقبت در منزل وجود دارد یک مراقب بهداشتی آموزش دیده بایستی مناسب بودن محلی را که قرار است در آن¬جا از بیمار مراقبت شود، ارزیابی کند. این فرد بایستی بررسی کند که آیا بیمار و خانواده‌اش قابلیت رعایت نکات و توصیه‌های احتیاطی (مانند بهداشت دست، بهداشت تنفسی، پاکیزگی محیطی، رعایت محدودیت حرکتی در خانه یا خارج از خانه) و رفع کردن نگرانی‌های ایمنی (مانند خطرات ناشی از آتش سوزی بر اثر استفاده از ضدعفونی کننده¬های الکلی دست) را دارند یا نه .
در این باره موارد زیر باید بررسی و رعایت شود
آیا شرایط بیمار به اندازه کافی پایدار است که بتواند مراقبت¬ها را در منزل دریافت کند؟
آیا در خانه فرد یا افرادی هستند که بتوانند به خوبی از بیمار مراقبت کنند؟
آیا در خانه یک دستشویی و حمام جداگانه وجود دارد که بیمار بتواند به طور شخصی از آن استفاده کند؟
آیا منابع کافی برای دسترسی به غذا و دیگر مایحتاج روزانه فراهم است؟
آیا بیمار و دیگر اعضای خانواده به طور مناسب به تجهیزات محافظت شخصی (حداقل دستکش و ماسک صورت) دسترسی دارند و قادر به اجرای توصیه¬های احتیاطی و مراقبتی به عنوان قسمتی از فرایند مراقبت در منزل یا قرنطینه هستند (بهداشت تنفسی و دست و آداب سرفه)؟
آیا ممکن است اعضایی از خانواده در خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت کووید-۱۹ باشند (سالمندان و افرادی که مبتلا به بیماری مزمن یا حاد هستند)؟
توجه: افراد سالمند و کسانی که بیماری زمینه‌ای جدی دارند، در خطر بالای ابتلا به نوع شدید کووید-۱۹ هستند. بنابراین این افراد به محض نشان دادن علائم، بایستی با پزشک یا مراکز درمانی تماس بگیرند .
همچنین یک مراقب بهداشتی آموزش دیده باید یک راهنمای احتیاطی و پیشگیری، برای بکارگیری در طول دوره مراقبت در منزل فراهم کند. به این منظور می‌توان «راهنمای موقتی مرکز مدیریت بیماری‌ها برای پیشگیری از انتشار بیماری کرونا ویروس ۲۰۱۹ به دیگران در خانه و جامعه» را در اختیار بیمار و خانواده‌اش قرار داد. همچنین با مقامات محلی وارد مذاکره شود تا بتواند شرایطی مانند دریافت تخفیف و مسائل این چنینی را برای خانواده فراهم کند .
اگر امکان پذیر باشد می‌توان یک لینک ارتباطی با ارائه دهنده مراقبت سلامتی یا پرسنل سلامت عمومی دایر کرد تا در طول دوره مراقبت در منزل و تا زمانی که علائم بیماری به طور کامل برطرف شود، بیمار و خانواده وی با آن‌ها در ارتباط باشند. چرا که گاهی اطلاعات جامع و بیشتری در مورد کووید-۱۹ و راه های انتقال آن نیاز است .
بیمار و اعضای خانواده¬اش بایستی در مورد بهداشت شخصی، اقدامات پایه‌ای کنترل و پیشگیری از عفونت و اینکه چطور از بیمار مشکوک به کووید-۱۹ مراقبت کنند، آموزش ببینند. بطوریکه بیماری به سایر اعضای خانواده منتقل نشود. بیمار و اعضای خانواده‌اش بایستی آموزش و حمایت مداوم دریافت کنند و در تمام مدت مراقبت در منزل پایش شوند. با توجه به اینکه اطلاعات کنونی در مورد کووید-۱۹ بسیار محدود است، احتیاطات مرتبط با مراقبت در منزل بر اساس توصیه‌های مرتبط با دیگر کرونا ویروس¬ها مانند سندروم تنفسی خاورمیانه ارائه می‌شوند. این توصیه¬ها به مدت ۱۴ روز اجرا می‌شوند .
مقدمه‌ای برای مراقبان
اگر در حال مراقبت از یک بیمار مبتلا به کووید-19 در خانه یا هر مکانی غیر از بیمارستان یا مرکز مراقبتی هستید، مراقبت‌های زیر را برای محافظت از خودتان و دیگران انجام دهید. این به شما کمک می‌کند تا یاد بگیرید زمانی که کسی علائم کووید-19 را نشان می‌دهد چه کار کنید یا زمانی که کسی با تشخیص این بیماری در کنار شماست چه اقداماتی انجام دهید. این اطلاعات همچنین زمانی که فردی علائم مشهود این بیماری را ندارد اما نتیجه آزمایش او مثبت شده است باید اجرا شوند
سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که همه مواردی که از طریق آزمایش تایید شده‌اند، قرنطینه شده و در یک مرکز درمانی مراقبت شوند. این سازمان توصیه می‌کند که همه کسانی که مشکوک به کووید-۱۹ هستند و علائم شدید تنفسی نشان می دهند نیز در اولین مراجعه به نظام مراقبت سلامتی بر اساس شدت بیماری به طور اورژانس تحت درمان قرار بگیرند. این کار شامل ارایه مراقبت برای جمعیت‌های پرخطر (سالمندان، زنان باردار و کودکان) و گروه‌هایی که احتمال بیشتری برای نشان دادن علایم حاد کووید-۱۹ را دارند، شامل گروه سنی بالاتر از ۶۰ سال و افرادی که مبتلا به بیماری زمینه¬ای مانند بیماری‌های مزمن قلبی عروقی، بیماری مزمن ریوی، دیابت، سرطان، نارسایی کلیوی یا اختلال ایمنی هستند، است .
به دلیل حجم بالای کاری که در زمان اوج بیماری بر عهده بیمارستان‌ها و مراقبان سلامتی است، ممکن است بستری کردن بیمارانی که علائم خفیف دارند امکان پذیر نباشد. اگر شرایط برای قرنطینه و درمان همه کسانی که علائم خفیف دارند در بیمارستان و مراکز درمانی فراهم نباشد، لازم است کسانی که علائم تخفیف‌تر دارند یا عوامل خطر زمینه‌ای ندارند، در محل-های غیر رسمی مانند هتل‌هایی که به این منظور آماده شده‌اند، استادیوم‌ها یا ورزشگاه‌هایی که به عنوان بیمارستان صحرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، قرنطینه شوند تا زمانی که علائم آن‌ها از بین برود و نتیجه تست آزمایشگاهی آن‌ها برای کووید-۱۹ منفی شود. به عنوان یک راه حل انتخابی دیگر، این بیماران می‌توانند در منزل نیز استراحت کنند و شرایط آن‌ها در آنجا مدیریت شود. خصوصا اگر ارائه خدمات در منزل با همکاری اعضای خانواده امکان پذیر باشد مراقبت در منزل می‌تواند گزینه مناسبی باشد. همچنین مراقبت در منزل زمانی مفید است که بستری شدن امکان‌پذیر نباشد یا روشی ناایمن تلقی شود (به این دلیل که ظرفیت سیستم¬های مراقبت سلامتی محدود است و منابع موجود نمی¬توانند به کل تقاضا پاسخ دهند). این تصمیم نیازمند قضاوت بالینی دقیق و محتاطانه کادر درمان و بررسی محیط خانه بیمار از لحاظ داشتن شرایط ایمنی است .
محافظت از خود در زمان مراقبت از یک بیمار کووید-۱۹
محدود کردن تماس با بیمار
زمانیکه خدمات مراقبت در منزل ارائه می¬کنید، بایستی ارزیابی کنید که به کدام یک از تجهیزات محافظتی شخصی نیاز دارید و توصیه‌ها را برای محافظت خود از ترشحات بیمار در نظر بگیرید .
از هر گونه تماس با وسایل آلوده بیمار اجتناب کنید. مسواک، سیگار، ظروف غذاخوری، حوله، ملحفه¬ها و لباس‌ها را به طور اشتراکی با بیمار استفاده نکنید .
کووید-۱۹ زمانی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود که فاصله بین آن‌ها کمتر از سه متر باشد. انتقال از طریق قطرات تنفسی زمانی که فرد بیمار صحبت، عطسه یا سرفه می‌کند اتفاق می‌افتد . بنابراین:
تعداد افرادی را که از بیمار مراقبت می¬کنند به حداقل برسانید. مطلوب آن است که فقط یک فرد که از نظر سلامتی شرایط خوبی دارد و مبتلا به بیماری مزمن زمینه¬ای یا بیماری ایمنی نیست، از بیمار مراقبت نماید. تا زمانی که بیمار به طور کامل بهبود نیافته و علائم را به طور کامل از بین نرفته هیچ¬کس اجازه ملاقات بیمار را ندارد .
در صورت امکان فرد بیمار در داخل یک اتاق یا در یک محدوده تعیین شده زندگی کند .
در صورت این¬که امکان جداسازی کامل وجود ندارد و مکان¬هایی از خانه مورد استفاده هر دو نفر یعنی مراقب و بیمار هستند، اطمینان حاصل کنید که آن فضاها دارای تهویه مناسب باشند. به این ترتیب که پنجره¬ها را باز کنید و اگر دستگاه تهویه وجود دارد آن را روشن نگه دارید. افزایش تهویه کمک می‌کند که قطرات تنفسی زودتر از هوای موجود در آن فضا خارج شوند .
دقت کنید که هرنوع ملاقات غیرضروری بخصوص ملاقات افرادِ در معرض خطر یا با بیماری زمینه‌ای را با فرد مبتلا به کووید-۱۹ ممنوع کنید .
در محیط‌ها یا اتاق¬های جداگانه غذا بخورید. به این صورت که فرد بیمار در صورت امکان در اتاق مخصوصی که برای او در نظر گرفته شده یا در همان اتاقی که در آن بستری است غذایش را بخورد .
بشقاب¬ها و دیگر وسیله¬های مورد استفاده را با استفاده از دستکش و مایع ظرفشویی یا صابون و آب داغ بشویید. می¬توانید از ماشین ظرفشویی نیز استفاده کنید. از دور انداختن این وسایل بعد از هربار استفاده آن¬ها توسط بیمار، خودداری کرده و فقط آن‌ها را با آب و صابون تمیز کنید .
از به اشتراک گذاشتن وسیله¬های شخصی مانند بشقاب، فنجان، لیوان، حوله¬ها، ملزومات خواب، وسیله¬های الکترونیک مانند تلفن همراه یا هندزفری، با فرد بیمار خودداری کنید .
پایش وضعیت سلامتی خود
مراقبان بایستی وضعیت سلامتی خود را از جهت علائم کووید-۱۹ پایش کنند. این علائم می¬تواند شامل تب، سرفه، کوتاهی تنفس، سختی در تنفس، لرز، درد عضلانی یا گلو درد . و از دست دادن حس بویایی و چشایی باشد. علائم کمتر شایع شامل علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ یا اسهال و بثورات جلدی است.
اقدامات کلی در مراقبت در منزل برای بیماران مبتلا به کووید-19 با علائم خفیف
پشتیبانی و کمک برای رفع نیازهای اساسی
کمک کنید تا دستورات مراقبتی و دارویی که پزشک به او داده است را دنبال کند. برای بسیاری از بیماران علائم فقط چند روز طول می¬کشند و معمولا پس از یک هفته بیمار احساس بهبودی می کند.
برخی از داروهای بدون نسخه ضد تب مانند استامینوفن کمک می¬کند تا افراد احساس بهتری داشته باشند. از داروهایی مانند ژلوفن و بروفن برای تسکین درد استفاده نشود.
مطمئن شوید که فرد بیمار در طول روز به خوبی استراحت می‌کند و همچنین مقدار زیادی مایعات می‌نوشد.
خرید‌های فروشگاهی، خرید داروها و همچنین فراهم کردن دیگر نیازهای اساسی را برای بیمار برعهده بگیرید. استفاده از سیستم¬های خرید آنلاین و تحویل در منزل در صورت امکان می¬تواند بسیار مفید باشد .
از حیوانات خانگی بیماران مراقبت کنید و توجه داشته باشید که در دوره بیماری بهتر است ارتباط بین فرد بیمار و حیوان خانگی¬اش تا حد امکان محدود شود.
مراقب علائم هشدار دهنده باشید
شماره تلفن پزشک یا مرکز درمانی را حتماً همیشه با خود همراه داشته باشید.
در زمانی که نیاز به تصمیم¬گیری در مورد پیدا کردن بهترین مرکز درمانی یا مراقبت مورد نیاز برای بیمار هستید، از فرم¬های خود ارزیابی علایم بیماری مرکز مدیریت بیماری‌ها که در اینترنت قابل دسترسی است استفاده کنید. سامانه موجود در ایران: https://corona.research.ac.ir/ .
اگر وضعیت بیمار رفته رفته بدتر شد با پزشک وی تماس بگیرید. در مواقع اورژانسی با شماره ۴۰۳۰ یا ۱۱۹ تماس بگیرید .
مواقع اورژانسی
منظور از مواقع اورژانسی زمانی است که بیمار یکی از شرایط و نشانه‌های زیر را دارد:
مشکل در تنفس
درد مداوم یا فشار در قفسه سینه
حالت سردرگمی و گیجی که به تازگی ایجاد شده باشد
عدم توانایی برای بیدار شدن یا بیدار ماندن
کبودی صورت یا لب¬ها
عدم قطع تب بیش از پنج روز .
تب به معنای دمای بدن بیش از 8/37 درجه سانتی¬گراد با استفاده از تب¬سنج دهانی
تشدید سرفه¬ها، ایجاد سرفه¬های خلط¬دار
این علائم، همه¬ی علائم در مواقع اورژانسی نیستند. گاهی ممکن است علائم دیگری هم رخ دهند. بنابراین هر موقع حس کردید که شرایط عادی نیست، بلافاصله با شماره¬های مورد نظر تماس بگیرید. وقتی که تماس می¬گیرید حتماً اطلاع دهید که علائمی که گزارش می¬کنید مربوط به یک بیمار کووید-۱۹ است.
محل بستری کردن بیمار در خانه
حتی الامکان، بیمار را در یک اتاق که تهویه مناسب دارد اسکان دهید (این اتاق بایستی در و پنجره قابل باز شدن داشته باشد .
اعضای خانواده بایستی در اتاقی جدا زندگی کنند یا اگر امکان پذیر نیست فاصله حداقل یک متر از فرد مبتلا را رعایت کنند و در رختخواب جدا از این بیمار بخوابند . در برخی منابع این فاصله سه متر ذکر شده است.
تحرک بیمار در محیط خانه را محدود کنید و فضاهای مشترک بیمار و سایر اعضای خانواده را به حداقل برسانید .
مطمئن شوید که فضا‌های مشترک مانند آشپزخانه و توالت تهویه مناسبی دارند. و اگر دارای پنجره هستند پنجره‌ها را باز بگذارید.
شستشوی دست ها
به طور مکرر و بلافاصله پس از هر نوع تماس با بیمار یا محیط اطراف او دست‌های خود را بشویید.
شستشوی دست همچنین بایستی قبل و بعد از آماده¬سازی غذا، قبل از خوردن غذا ، بعد از استفاده از دستشویی ، پس از تماس با حیوانات، قبل و بعد از ارتباط با اشخاص دیگری که به کمک شما نیاز دارند مانند کودکان و هر زمانی که دست‌ها به طور واضح کثیف به نظر می‌رسیدند انجام شود.
اگر دست ها به طور واضح آلوده نیستند استفاده از از یک ضدعفونی کننده الکلی دست می‌تواند کافی باشد. در زمانی که آلودگی دست¬ها بارز است، دست‌ها را حتما با آب و صابون بشویید .
زمانی که دست خود را با آب و صابون می‌شویید، برای خشک کردن دست‌ها، ترجیحا از حوله‌های کاغذی یا دستمال کاغذی دور انداختنی، استفاده نمایید. اگر این امر امکان پذیر نیست، از حوله‌های پارچه‌ای تمیز استفاده کرده و به طور مداوم آن‌ها را را شسته و عوض کنید .
برای شستن صحیح دست‌ها، آن‌ها را با صابون و آب حداقل به مدت ۲۰ ثانیه بشویید و به هر کسی که در خانه است نیز توصیه کنید این کار را انجام دهد. به خصوص پس از آن که در نزدیکی فرد بیمار بودند .
برای ضد عفونی کردن دست‌ها، اگر صابون در دسترس نبود از یک ضدعفونی کننده که حاوی حداقل ۶۰ درصد الکل باشد استفاده کنید. کل سطح دست¬های خود را با این ضدعفونی کننده پوشانده و آن¬ها را به همدیگر بمالید تا زمانی که خشک شوند .در سند دیگری از مرکز مدیریت بیماری‎ها بر لزوم استفاده از الکل 70 درصد تاکید شده است .
از تماس دست‌های نشسته با چشم¬ها، بینی و دهان خودداری کنید
تمیز کردن و ضد عفونی کردن سطوح
سطوحی را که بیمار به طور مکرر در اتاقش با آن‌ها در تماس است به طور روزانه تمیز و ضد عفونی کنید . مانند میز کنار تخت یا دیگر مبلمان اتاق. برای این کار در ابتدا از صابون و شوینده¬های معمولی خانگی استفاده کنید و پس از شستشو، با ضدعفونی کننده¬های معمولی خانگی مانند سدیم هیپوکلریت (وایتکس) یک درصد ضد عفونی کنید. انواعی از این مواد که برای لباس‌های رنگی طراحی شده¬اند، احتمالاً به اندازه کافی برای ضدعفونی کردن مناسب نباشند .
حداقل روزی یکبار حمام و توالت را تمیز و ضد عفونی کنید. برای این کار در ابتدا از صابون و شوینده¬های معمولی خانگی استفاده کنید و پس از شستشو، با ضدعفونی کننده¬های معمولی خانگی مانند سدیم هیپوکلریت (وایتکس) یک درصد ضد عفونی کنید .
اگر در حال استفاده از یک اتاق خواب یا حمام جداگانه هستید فقط لازم است فضاهایی را که نزدیک به بیمار هستند تمیز و ضدعفونی کنید. اگر بیمار احساس بهتری دارد می¬تواند فضاهای متعلق به خود را خودش تمیز کند. به این صورت که می-توانید به او وسایل لازم برای تمیز کردن و حفظ بهداشت شخصی بدهید. مانند دستمال کاغذی، حوله¬های کاغذی، تمیز-کننده¬ها و مواد ضد عفونی کننده .
اگر از حمام و توالت مشترک استفاده می¬کنید، فرد بیمار بایستی بعد از هربار استفاده از حمام یا دستشویی آن را ضدعفونی کند. اگر این امر برایش امکان پذیر نیست بایستی فرد مراقب قبل از ورود به آن فضا ماسک بپوشد یا صبر کند تا مدتی از حضور فرد بیمار در دستشویی و حمام بگذرد و قبل از آن که بخواهد از آن استفاده کند خودش آن¬جا را ضد عفونی کند.
از مواد ضدعفونی کننده توصیه شده استفاده کنید و حتماً بر اساس برچسب روی هر کدام از آن¬ها عمل نمایید .
برچسب روی ماده ضدعفونی کننده را بخوانید تا مطمئن شوید که تاریخ مصرف آن نگذشته باشد .
برای رقیق کردن مواد سفید کننده به صورت زیر عمل کنید:
پنج تا شش قاشق غذاخوری مایع سفید کننده را با چهار لیتر آب مخلوط کنید. مایع آماده شده تا ۲۴ ساعت قابلیت ضدعفونی خواهد داشت.
مواد ضدعفونی کننده حاوی ۷۰ درصد الکل نیز موثر است.
مواد سفید کننده را هرگز با آمونیاک یا دیگر تمیز کننده¬ها مخلوط نکنید.
اجازه دهید محلول ضدعفونی کننده حداقل یک دقیقه بر روی سطح مورد نظر باقی بماند.
برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن‌های روزانه دستکش بپوشید. این دستکش می‌تواند یک‌بار مصرف یا دستکش قابل شستشوی معمولی (مانند دستکش آشپزخانه) باشد .
سطوح را با استفاده از آب و صابون تمیز کنید. سپس از ضدعفونی کننده استفاده کنید. استفاده از آب و صابون منجر به کاهش میکروب ها، آلودگی و کثیفی بر روی سطوح می‌شود. ضدعفونی کننده¬ها نیز میکروب¬ها را بر روی سطوح می‌کشند.
سطوحی را که بیشترین میزان تماس‌ با آن وجود دارد بیشتر از جاهای دیگر تمیز و ضد عفونی کنید. این سطوح عبارتند از:
سوئیچ ها، وسیله‌های الکترونیک مانند گوشی موبایل، تبلت و کنترل تلویزیون ، میزها، زنگ در و آیفون، کلیدهای برق، پیشخوان¬ها، دستگیره‌ها، تلفن‌ها و صفحه کلیدها، توالت، سینک و شیرآلات .
می‌توانید لیست محصولات ضدعفونی کننده استاندارد یا غیر استاندارد را از طریق اخبار و اطلاعیه‌های موثق پیگیری کنید .