چرا کرونا هربار علائمی متفاوت دارد؟

علائم فوق نشانه هایی است که تاکنون از ویروس کرونا کووید 19 گزارش شده است، اما این به آن معنا نیست که اگر فردی با این علائم به پزشک مراجعه کرد حتما مبتلا به کووید 19 باشد. بسیاری از بیماری های عفونی علائمی شبیه آنچه ذکر شد را از خود نشان دادند و تنها راه تشخیص قطعی تست کروناست که در مراکز درمانی انجام می شود. اما چگونه یک ویروس می تواند تا این حد علائم متفاوتی را از خود نشان دهد؟
دکترای تخصصی میکروبیولوژی پاسخ به این پرسش را منوط به بررسی مباحثی چون بیماری، عفونت، سیستم ایمنی، بافت های هدف و گیرنده های سلولی دانسته و می گوید: ویروس ها پارتیکل های بی‏جانی هستند که تنها در بدن جانداران قادر به ادامه حیات بوسیله تکثیر سلولی هستند و در محیط خطری ندارند، این موضوع، تفاوت ویروس با باکتری است.
سیدمنصور میبدی در گفت‌وگو با ایسنا با تبیین تعاریف عفونت و بیماری گفت: عفونت به معنای ورود یک میکروارگانیسم خارجی به بدن است که می تواند، ویروس، باکتری، تک یاخته، قارچ و یا عوامل دیگری باشد، اما بیماری در واقع واکنشی است که بدن نسبت به ورود آن میکروارگانیسم خارجی از خود نشان می دهد.
ظهور علائم بیماری نشانه واکنش طبیعی بدن
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن مقابله سیستم ایمنی بدن در برابر ورود میکروارگانیسم خارجی را سبب بروز علائم دانست و تاکید کرد: زمانی که بافت هدف مورد تهاجم میکروارگانیسم خارجی واقع شود، سیستم ایمنی نیز با واکنش در همان بافت وارد عمل شده و بسته به اینکه بافت هدف در چه دستگاهی مثلا تنفسی یا گوارشی باشد علائم مربوط در همان دستگاه بروز کرده و بیماری آغاز می شود.
میبدی، علائمی نظیر تب، لرز، سرفه، تهوع، اسهال و استفراغ را واکنش طبیعی بدن برای خروج میکروارگانیسم خارجی معرفی کرد و افزود: این علائم باعث شده تا محیط داخلی بدن برای ویروس نامطلوب و ناامن شده و تا حد امکان ویروس از بدن دفع شود.
وی با اشاره به اینکه بافت هدف ویروس کرونا، دستگاه تنفسی است و ابتدا علائم مربوط به اختلال این دستگاه در فرد بیمار ظاهر می شود خاطرنشان کرد: به ترتیب علائمی چون تب، گلودرد، سرفه، گاهی عطسه و در ادامه تنگی نفس و ذات‌الریه علائمی است که به دستگاه تنفسی مربوط می شود که همگی نتیجه تکثیر سریع ویروس است.
عفونت ثانویه دلیل علائم نامربوط
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تنکابن ظهور و بروز علائم کرونا در دستگاه ها و بافت های دیگر بدن را متاثر از عفونت ثانویه اعلام و اظهار کرد: برخی ویروس ها نظیر انفلوآنزا و سرخک با نامطلوب کردن شرایط بدن باعث رشد باکتری هایی شده که در بدن وجود دارند، این اتفاق عفونت ثانویه نامیده می شود و در مورد ویروس کرونا کووید 19 نیز صادق است که این عفونت در کرونا به صورت ذات الریه بروز کرده و حتی دلایل مرگ بسیاری از بیماران اعلام شده است.

میبدی با یادآوری اینکه بافت هدف در حقیقت سلول هایی هستند که Receptor یا گیرنده های آن میکروارگانیسم خارجی را بر روی خود داشته باشند، تصریح کرد: در مورد ویروس کرونا، گیرنده ها ماده‎ای بنام آنژیوتانسین کانورتاز (Angiotensin convertase) دارند که بر روی دستگاه تنفسی، دستگاه گوارشی، دستگاه ادراری و بافت کلیوی وجود دارد، بنابراین وقتی گیرنده میکروارگانیسم در این دستگاه ها وجود دارد بالطبع ویروس کرونا می تواند تغییر جایگاه داده و از طریق گردش خون به دستگاه دیگری منتقل شده و ایجاد مشکل کند.
وی با بیان اینکه چنین رویکردی در ویروس انفوآنزا نیز وجود دارد یادآور شد: علائم نامربوطی که علت نهایی آن ویروس کرونا شناخته می شود ناشی از تاثیرگذاری کووید 19 بر دیگر بافت های بدن بوده که سلول های آنها گیرنده های ویروس کرونا را دارند.
این کارشناس میکروبیولوژی و استاد دانشگاه تاکید کرد: علائمی نظیر مشکلات دستگاه گوارشی مانند اسهال و استفراغ، نارسایی های کلیوی که منجر به ورم در ناحیه زیر چشم و پاها می شود و یا اختلال در اکسیژن رسانی به سبب مشکلات دستگاه تنفس که به صورت کبودی هایی در بدن ظاهر می شود همگی می تواند ناشی از تاثیرات و عفونت های ثانویه کرونا کووید 19 باشد.
میبدی، با بررسی علل سکته مغزی یا قلبی در اثر کرونا تشریح کرد: سکته های مغزی که علت آن کرونا گزارش شده ناشی از ترومبوز عروقی (Vascular thrombosis) یا لخته شدن خون در رگ هاست که مکانیزم آن تاکنون مشخص نیست اما به نظر می رسد یک عفونت ثانویه باعث ایجاد ترومبوز شود.
وی افزود: چنین اتفاقی می تواند ناشی از بروز یک عفونت ثانویه در باکتری های گِرَم منفی باشد چراکه در این باکتری ها، سمی بنام اندوتوکسین ((Endotoxin وجود دارد که تکثیر فراوان باکتری اندوتوکسین زیادی ایجاد کرده و به ترومبوز و آسیب به رگ ها منجر شده و تب ایجاد می کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تنکابن، از دردهای عضلانی به دلیل کرونا سخن گفت و با بیان علل آن اظهار کرد: این علائم می تواند یا ناشی از نوعی ترومبوز عروقی بوده و یا در اثر اختلال اکسیژن رسانی و کمبود اکسیژن به بافت به تخمیر لاکتیکی و تولید اسید لاکتیک در عضلات و ماهیچه ها منجر شود که در نهایت با درد در عضلات بروز می کند.
ابتلای دوباره به کرونا امکانپذیر است
میبدی، در پاسخ به این پرسش که جهش ژنی در کرونا چه پیامدهایی به همراه دارد خاطرنشان کرد: جهش ژنی در ویروس ها نمی تواند عوارض را تغییر دهد اما در مورد باکتری ها این اتفاق امکان وقوع دارد، در نتیجه، جهش ژنی بیشتر می تواند گیرنده های سطح ویروس را تغییر داده و باعث عدم شناسایی ویروس توسط سیستم ایمنی بدن شود.
وی علت اصلی مبتلا شدن مجدد افرادی که یکبار بیماری کرونا را تجربه کردند را به جهش ویروس کووید 19 نسبت داد و تصریح کرد: محیط خارجی ویروس کرونا دارای خارها یا آنتن های لیپو پروتئینی است که جهش ژنی باعث تغییر آنها شده و سیستم ایمنی با ناشناس دانستن ویروس اجازه ورود به آن را داده و مجددا فرد، به کرونا مبتلا می شود، همانند این جهش، بارها در ویروس انفلوآنزا تجربه شده است.

این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه جهش ژنی عمدتا در ویروس های آر اِن ‎اِی‎ دار (RNA) مرسوم است بیان کرد: کرونا کووید 19 نیز در این دسته از ویروس ها قرار دارد که با چرخیدن ویروس در محیط و ایجاد جهش ژنی، سویه های جدیدی از ویروس بوجود آمده و قادر است افرادی را که یکبار کرونا گرفته اند را مجددا بیمار کند.
راه درمان کرونا چگونه است؟
میبدی در پاسخ به پرسشی مبنی بر راهکارهای درمانی ویروس کرونا خاطرنشان کرد: پروسه درمانی که در بیمارستان ها صورت می گیرد بصورت مصرف داروهایی است که روی عفونت ثانویه اثر گذار باشد، به عنوان مثال تجویز آزیترومایسین روی ویروس کرونا اثر ندارد اما می تواند عفونت ایجاد شده در بدن را مغلوب کند.
وی در ادامه افزود: همچنین داروی کلروکین که یک داروی ضد مالاریاست، بر روی ویروس کرونا تاثیری نداشته و تنها برای مهار عفونت های ثانویه تجویز می شود، یا استفاده از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی نظیر دگزامتازون برای بیماران دچار وضع وخیم، تنها برای مهار فعالیت سیستم ایمنی در شرایط حاد تجویز می شود زیرا همین سیستم ایمنی مفید بدن در شرایط تشدید بیماری، می تواند منجر به مرگ افراد شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن، گام اول درمان را اختلال در اتصال ویروس دانست و تصریح کرد: همانطور که پیشتر بیان شد در مرحله اول گیرنده های کرونا با آنژیوتانسین کانورتاز روی دستگاه های داخلی بدن و بافت های هدف پیوند برقرار می‎کنند، بنابراین اگر بتوانیم این اتصال را مختل کنیم، کار ویروس کرونا کووید 19 به پایان می رسد.
میبدی افزود: چنانچه ما بتوانیم آنژیوتانسین کانورتاز تولید کرده و وارد بدن کنیم تا بتواند کرونا را به خود جذب کرده و مانع از رسیدن و اتصال ویروس به بافت هدف شود، می توانیم اعلام کنیم درمان کامل شده است اما مشکل اینجاست که آنژیوتانسین یک آنزیم موجود بر روی سلول است و آیا بدن آنرا قبول کرده و یا تاثیرات جانبی دیگری ندارد؟ که البته این پژوهش ها در شرایط آزمایشگاهی جواب داده اما شرایط بدن متفاوت از محیط آزمایشگاه است.
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه تنکابن راه دیگر درمان را واکسیناسیون اعلام و تاکید کرد: تزریق واکسن پروسه ساده تری نسبت به درمان است، به این نحو که بدن نسبت به ویروس ضعیف شده و یا آنتن‎های تولیدی و تزریقی به بدن، آنتی بادی ساخته و حال با ورود ویروس اصلی کرونا به بدن، آنتی بادی مانع از تاثیر ویروس می‎شود که در این زمینه اتفاقات خوبی توسط دانشمندان در حال اجرایی شدن است.