پاگشای سالمندان به فضای مجازی
استفاده از دنیای اینترنت و فضای مجازی در سن سالمندی تا حدی باعث ورزش مغزی و برقراری ارتباطات بیشتر می‌شود
نوع نگاه به دوره سالمندی و مقوله فرهنگ رفتار با ایشان در جامعه مهم است و تأثیر بسزایی در ادامه حیات این گروه سنی دارد. از دیدگاه روان‌شناسی سالمندان به سه گروه جوان سن ۶۰ تا ۷۰ سال، میان‌سال ۷۱ تا ۸۰ و از ۸۱ به بالا سالمندان پیر تقسیم‌بندی می‌شوند، هرکدام از این سالمندان در هر گروه سنی نیازهای خاص خودشان را دارند و برنامه‌های خاص فرهنگی برای هر گروه از سالمندان نیاز است که نیاز روانی، احساس نیاز به نشاط و امید زندگی، نیاز اجتماعی و مشارکت در زندگی گروهی و احساس امنیت، احتیاج‌های معیشتی و وضعیت مسکن و خوراک و پوشاک را در برمی‌گیرد.
استادیار دانشگاه و مدیر گروه مطالعات فرهنگی و رسانه با بیان این اعتقاد که اگر در اجتماع برنامه‌ریزی‌های صحیح برای هرکدام از سالمندان و خانواده آنها داشته باشند به‌طور یقین دوره سالمندی، زیبایی‌های خاص خود را داشته و می‌تواند یک دوره بسیار لذت‌بخش باشد، گفت: در نظام بازنشستگی و قراردادی ۶۵ سالگی افراد را آغاز دوره سالمندی می‌دانیم؛ اما هر گروه از سالمندان نیازهای عاطفی، روحی و روانی و حس نیاز امید به زندگی را دارند که هرکدام از این موارد از مهمترین نیازهای این دوران است. سالمندان دچار افول احساس روحی و روانی می‌شوند. به‌طورکلی سالمندان در این گروه سنی به دلیل جدایی از همکاران، فوت همسر و حتی فاصله گرفتن از فرزندانی که سال‌ها برای آنها زحمت‌کشیده‌اند معمولا دچار احساس افول روحی و روانی می‌شوند. به گفته نرگس عطریان سالمندی دوره‌ای است که شخص تغییراتی را در خود احساس می‌کند و در برخی موارد دچار بحران می‌شود. افرادی که فراروی خود آینده زیادی را می‌بینند معمولا از افعال آینده استفاده می‌کنند و کسانی که احساس می‌کنند که کمتر کاری را برای آینده دارند بیشتر از افعال گذشته و خاطره گویی استفاده می‌کنند.
او با تأکید بر اینکه داشتن ارتباط اجتماعی یکی از مهمترین نیازها بویژه در دنیای ارتباطات امروزی است افزود: در واقع دوره سالمندی با ارتباط اجتماعی رابطه‌ای مستقیم دارد؛ بنابراین استفاده اصولی از ابزارهای رسانه‌ای مثل تلویزیون، کتاب، شبکه‌های اجتماعی و فضاهای رسانه‌ای با یک برنامه‌ریزی صحیح باعث می‌شود که اشخاص سالمند احساس بیهودگی نکنند و ارتباط اجتماعی با دیگران داشته باشند. استادیار دانشگاه و مدیر گروه مطالعات فرهنگی و رسانه بر این باور است که زمانی که شخص به سمت فرایند پیری واقعی پیش می‌رود احساس نداشتن جایگاه و هدفی خاص به او دست می‌دهد، اما هنگامی‌که افراد سالمند حس کنند که در این دوران هم هنوز نیاز به حضور آنها در خانواده و جامعه احساس می‌شود به‌طور یقین حس امنیت در آنها ایجاد می‌شود. کیفیت زندگی سالمندان به‌مراتب مهم‌تر از کمیت است و چنانچه به این باور برسند که درگیری‌های زندگی روزمره آنها چه مواردی بوده است و آیا به معنای واقعی زندگی کردند این اتفاق به‌مراتب سطح امیدواری، نشاط و سلامت اجتماعی سالمندان را افزایش می‌دهد. متخصص علوم رفتاری با اشاره به اینکه به‌طور یقین همه افراد و بویژه سالمندان با
اهدافی به ابزارهای رسانه‌ای روی می‌آورند اظهار کرد: عده‌ای به دلیل دوری از سطح جامعه با تمایل به کسب آگاهی از اخبار و حوادث روزمره که در سطح جامعه اتفاق می‌افتد از این ابزارها بهره می‌برند. تعدادی هم افزایش اطلاعات را دوست دارند و در این زمینه بسیاری از شهروندان به استفاده از رادیو و تلویزیون روی می‌آورند و حضور در جمع را می‌پسندند و تمایل به استفاده دائمی از ابزارهای رسانه‌ای دارند و برخی هم برای پر کردن اوقات فراغتشان از این ابزارها بهره می‌برند.
عطریان با تأکید بر اینکه اشخاص برای تحقق هرکدام این اهداف یک سری ابزارهای رسانه‌ای را در اختیار دارند گفت: آنها مجبور نیستند که فقط از رسانه تلویزیون یا کتاب استفاده کنند. رسانه‌ها متعدد هستند و هرکدام از این رسانه‌ها اگر به‌اندازه مناسب و در جای خود به‌وسیله افراد مختلف استفاده شود به‌مراتب نیازهای سالمندان را به‌طور بهتری رفع می‌کند. برای مثال می‌توانند به‌اندازه مناسب از رسانه تلویزیون استفاده کنند و با بهره‌مندی از کتاب، رادیو، اینترنت، فضاهای مجازی، روزنامه، مطبوعات، حل کردن جدول، گردهمایی‌های دوستانه یا در محافل زنده و فضاهای حقیقی شرایطی ایجاد می‌شود مثل تجربه گویی، خاطره گویی، حل جدول و مسابقه، حل چیستان و معما، حضور در نیایش‌های جمعی و حتی کنسرت‌های جمعی که می‌تواند سطح کیفی زندگی سالمندان را افزایش دهد. باید سالمندان در استفاده از این ابزارها میزان و اندازه مناسب را رعایت کنند تا از فواید آن بهره‌مند شده و از مضرات آن به دور باشند. زمانی که اشخاص از رادیو استفاده می‌کنند به‌شدت سطح فعالیت مغزی آنها افزایش پیدا می‌کند. در واقع هنگامی‌که فرد کلامی را می‌شنود باید آن را تجسم کند و هنگامی‌که مخاطب
این تجسم مغزی را پیدا کرد به‌طور یقین افول و رکود مغزش نیز کاهش می‌یابد و ذهن او را وادار به تفکر می‌کند و درنتیجه مانع از بروز بیماری‌هایی مثل آلزایمر و پارکینسون می‌شود. این متخصص علوم رفتاری معتقد است که کتاب می‌تواند تنهایی افراد را پر کند و حریم شخصی برای آنها ایجاد کند و کتاب‌خوانی علاوه بر اینکه برای افراد جوان بسیار حائز اهمیت است، گروه سالمندان هم می‌توانند با مطالعه کتاب برنامه‌ریزی فرهنگی مناسبی داشته و علاوه بر پر کردن اوقات فراغت از نظر ذهنی نیز تقویت شوند. البته سالمندان نباید بیش‌ازاندازه بی‌تحرک باشند که کم‌تحرکی موجب کم‌خونی شده و دیابت، چاقی مفرط، کم‌خوابی، چربی و فشارخون بالا، لخته شدن و اختلال در گردش خون را دنبال دارد. او با بیان اینکه در دوره سالمندی به دلیل حذف موقعیت شغلی و بازنشستگی، ناخودآگاه دوستان افراد کم می‌شوند تصریح کرد: بهره‌مندی از فضای مجازی برای سالمندی ضروری است و کسانی که در این دوره از اینترنت به‌اندازه نیاز استفاده می‌کنند می‌توانند ارتباطات اجتماعی خوبی برقرار کنند و ارتباطات جدیدی پیدا کنند. استفاده از دنیای اینترنت و فضای مجازی در سن سالمندی تا حدی باعث ورزش مغزی
و برقراری ارتباطات بیشتر می‌شود و باید سالمندان تا حدودی با روش‌های جدید و روز ارتباطات آشنایی پیدا کنند.