لزوم حمایت و توسعه مجموعه‌های شهری و نقش آنها در پایداری کلان‌شهرها
مجموعه‌های شهری و طبیعی نظیر باغ گل‌ها، باغ پرندگان، آکواریوم‌ها و نظایر آن در سطوح مختلف پایداری شهری، ایفاگر نقش برجسته و قابل‌ملاحظه‌ای هستند.
اصفهان امروز/ محمدرضا هدایتی‌نیا (استاد مدرس معماری و شهرسازی دانشگاه سپهر): بشر برخلاف سایر موجودات زنده، حتی از دوران پیش‌ازتاریخ اساساً به‌وسیله تخریب و دستکاری طبیعت قادر به ادامه زندگی بوده است. به این صورت که با افزایش دانش و تقویت توانمندی تکنیکی بشر، دامنه تغییرات او در طبیعت شدیدتر گشته و ابعاد گسترده‌تری یافته است. جوامع انسانی نیز به همین منوال گسترده‌تر شده‌اند. با بررسی سیر تکامل تمدن بشری، به‌طورکلی از گروه‌های کوچک انسانی که در غارها زندگی می‌کردند به روستاهای اولیه، سپس روستاها، شهرها و کلان‌شهرها مواجه می‌شویم.
اگر انسان آغازین به‌وسیله شکار کردن چند حیوان و قطع درختان در مقیاس بسیار کوچک قادر حل نیازهای اولیه خود (خوراک، پوشاک، مسکن) شده است. امروزه این اتفاق در مقیاس بسیار وسیع و سرسام‌آوری رخ‌داده است که از تبعات آن می‌توان به نابودی جنگل‌ها، نابودی زیست‌بوم‌ها و انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری، فرسایش خاک ، آلودگی و کمبود منابع آب، خشکیدن دریاچه‌ها و رودها، آلودگی هوا، دستکاری های غول‌آسا در پستی بلندی‌های زمین، تغییرات آب و هوایی و ...می‌توان اشاره کرد.
ایده پایداری درواقع جهت پاسخگویی و حل چنین مشکلاتی شکل گرفت. این ایده بر این فرض استوار است که در عصر جدید با توجه به افرایش جمعیت کره زمین، انسان‌ها ناگزیر به زندگی در شهرها و کلان‌شهرها هستند و از طرفی با محدودیت‌های فراوانی در همه زمینه‌ها (زمین، انرژی، منابع حیاتی، غذا و ...) مواجه هستند. بااین‌وجود می‌توان تغییرات برگشت‌ناپذیر در طبیعت را به حداقل رساند.
مطمئناً هر شهروندی در رسانه‌های مختلف با ایده‌هایی نظیر (استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر به‌جای استفاده از انرژی‌های فسیلی یا تأکید بر بازیافت زباله‌ها) را بارها شنیده است. این‌ها از معروف‌ترین راهکارهای پایداری هستند اما پایداری شهری ابعاد بسیار وسیعی دارد و فقط به چند راهکار محدود نمی‌شود.
ایده پایداری شهری در سطوح گسترده‌ای قابل‌بررسی است و در دهه‌های گذشته نظریه‌ها و آثار مکتوب متعددی در این زمینه منتشرشده است. در رویکرد مدیریت شهری پایدار، ایده شهر پایدار در حوزه‌های خردتری قابل‌تأمل است که از آن جمله می‌توان به پایداری اقلیمی، پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری فرهنگی، ... اشاره کرد.
مجموعه‌های شهری و طبیعی نظیر باغ گل‌ها، باغ پرندگان، آکواریوم‌ها و نظایر آن در سطوح مختلف پایداری شهری، ایفاگر نقش برجسته و قابل‌ملاحظه‌ای هستند. برشمردن تمامی کارکردهای چنین مجموعه‌هایی در این نوشتار امکان‌پذیر نیست اما به‌عنوان‌مثال می‌توان به این نکات اشاره کرد:
- - این مجموعه‌ها به‌عنوان یک فضای شهری و اجتماعی در افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان و آموزش و اطلاع‌رسانی به آنها در زمینه شناخت طبیعت و حراست از آن بسیار مؤثر هستند. (پایداری اجتماعی و پایداری فرهنگی)
- -به‌عنوان گنجینه‌ای از میراث طبیعی هر منطقه و حفظ گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری و حراست از آن برای نسل‌های آینده محسوب می‌شود. (پایداری طبیعی)
- -پژوهش‌های گسترده‌ای که درزمینهٔ گیاه‌شناسی و جانورشناسی در این مجموعه‌ها صورت می‌گیرد و در برخی موارد نتیجه این تحقیقات نتایج محسوس اقتصادی و صنعتی خواهد داشت. از طرفی جاذبه‌های گردشگری و تقویت صنعت توریسم یکی از مهمترین کارکردهای این مجموعه‌ها محسوب می‌شود؛ ضمن این‌که این مراکز خود زمینه اشتغال افراد مختلفی را فراهم می‌آورند.(پایداری اقتصادی)
- -این مراکز با کاهش تراکم مناطق مسکونی و صنعتی و با افزایش سرانه فضای سبز به‌ویژه در مرکز کلان‌شهرها در بهبود کیفیت جوی، کاهش آلودگی هوا مؤثر هستند. (پایداری اقلیمی)
یکی از دغدغه‌های مهم مدیران شهری بالا بردن کیفیت زندگی شهروندان است. امید است که با احداث و حمایت بیشتر از مجموعه‌های شهری، تفرجگاهی، فرهنگی و هنری برای دستیابی به آن بیشتر بکوشند. مطمئناً با تقویت چنین مجموعه‌هایی با افزایش نشاط اجتماعی شهروندان، ضمن کاستن از فشارها و استرس‌های زندگی در کلان‌شهرها؛ بهره‌وری و کارایی افراد در مشاغل مختلف بهبود خواهد یافت.