نجات تالاب گاوخونی یک مصلحت فرا نسلی است

حسین اکبری روز شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: بر اساس ضوابط، تامین حقابه زیست محیطی پس از آب آشامیدنی اولویت دوم است ولی متاسفانه در طول سال‌های گذشته این حق از تالاب بین‌المللی گاوخونی دریغ شده است.
به گفته کارشناسان امر تالاب گاوخونی برای سیراب شدن به حدود 300 میلیون متر مکعب آب نیاز دارد یعنی زمانی که ارتفاع آب در این اکوسیستم طبیعی تقریبی یک متر باشد به کارکرد واقعی اش می‌رسد.
وی اظهارداشت: محیط زیست استان اصفهان در سطوح ملی و استانی پیگیری‌های مستمر و جامعی در خصوص تبیین شرایط بحرانی و خشکیدگی تالاب‌ بین‌المللی گاوخونی و زاینده‌رود بویژه در شرق اصفهان داشته است و بر تامین این حقابه‌های زیست محیطی به عنوان حقوق عامه تاکید دارد.
سرپرست معاونت پایش و نظارت اداره‌کل حفاظت محیط زیست اصفهان اضافه کرد: خشیدگی تالاب گاوخونی ناشی از تامین نشدن حقابه آن است و یک چالش زیست محیطی اساسی محسوب می‌شود که ادامه آن می‌تواند وضعیت بحرانی این اکوسیستم طبیعی را وخیم‌تر کند و آن را در آستانه تبدیل شدن به کانون ریزگردهای سمی قرار دهد.
وی ادامه داد: اگر حقابه این تالاب تامین نشود ممکن است به زودی شاهد تبدیل شدن گاوخونی به کانون گرد و غبار سمی باشیم که می‌تواند محیط زیست و بهداشت ساکنان فلات مرکزی ایران تا شعاع ۵۰۰ کیلومتر را تحت تاثیر قرار دهد.
اکبری بیان کرد: تامین حقابه گاوخونی و نجات آن یک ضرورت برای دور شدن از یک فاجعه زیست محیطی در فلات مرکزی ایران است.
وی با بیان این که تالاب بین‌المللی گاوخونی حدود ۱۵ سال حقابه‌ای دریافت نکرده است، گفت: بر اساس مطالعات جامع دانشگاهی ۱۳۷ میلیون متر مکعب در سال حقابه زیست محیطی زاینده‌رود و ۱۷۶ میلیون متر مکعب در سال حداقل حقابه تالاب بین‌المللی گاوخونی تعیین شده است.
سرپرست معاونت پایش و نظارت حفاظت محیط زیست اصفهان تصریح کرد: پس از پیگیری‌های مختلف، اجماع و حساسیت عمومی بین مسئولان ، مردم و سازمان‌های مردم نهاد این استان برای تامین حقابه زیست محیطی زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی بوجود آمده و برای جلوگیری از بحران ناشی از خشک شدن و از بین رفتن کارکردهای اکولوژیکی آنها هم‌افزایی و همکاری خوبی بین دستگاه‌های اجرایی استان و سازمانهای مردم نهاد در حال شکل‌گیری است.
وی اظهارداشت: در سایه این همکاری‌ها از ۱۱ مهر امسال آب زاینده‌رود از سد رودشتین به سمت تالاب بین‌المللی گاوخونی رهاسازی شد و تا ۱۵ آبان بیش از پنج میلیون متر مکعب آب به این تالاب رسید که از نظر حجمی یک سی و پنجم حقابه سالانه آن است.
اکبری تصریح کرد: رهاسازی همین میزان آب، گامی در جهت نجات تالاب بین‌المللی گاوخونی و قابل تقدیر است که باید این روند ادامه یابد.
تالاب بین‌المللی گاوخونی در منطقه ‌ای به وسعت ۴۷۶ کیلومتر مربع واقع در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه و در مجاورت تپه‌های شنی واقع و ارتفاع آن از سطح دریا یکهزار و ۴۷۰ متر و بیشینه عمق آن ۱۵۰ سانتی متر است، این تالاب در سال ۱۳۵۴ در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و نام آن در فهرست تالاب‌های بین‌المللی قرار گرفت که همواره یکی از زیستگاه‌های حیات وحش و پرندگان در فلات مرکزی ایران بود که اکنون خبری از موجودات زنده زیادی در آن نیست.
تالاب گاوخونی واقع در شرق اصفهان یکی از بزرگترین و مهم ترین تالاب‌های ایران است و درطول تاریخ علاوه بر ایجاد فضای فرح بخش در شرق اصفهان، مامنی برای پرندگان مهاجر و جانوران آبی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بوده است.
کاهش تبعات تغییرات آب و هوایی، تصفیه پساب‌های جاری شده در زاینده‌رود، پرکردن سفره‌های آب زیرزمینی، جلوگیری از سیلاب، گردشگری و مباحث فرهنگی، تثبیت شن‌های روان و گنجینه متنوع زیستی و ژنتیکی از جمله ارزش‌ها و کارکردهای تالاب گاوخونی به شمار می‌رود.
گاوخونی یکی از 19 تالاب بین المللی ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال 1975 به ثبت رسیده است.
تالاب گاوخونی دارای وسعتی حدود 476 کیلومتر مربع است و در انتهای مسیر رودخانه زاینده رود در فاصله 140 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان و 30 کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد.