رویای ناتمام فتحی رنگ پرده می‌بیند؟
«مست عشق» روایتی از زندگی مولانا، حالا در خان هفتم است. آیا رویای ناتمام این روزهای حسن فتحی رنگ پرده نقره‌ای به خود می‌گیرد؟ باید منتظر بمانیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، جلال‌الدین محمدبلخی (مولانا) ادیب و شاعر، در ادبیات ما نقش پررنگی داشته است. بیشترین شعرهای مولانا به زبان فارسی سروده شده و تنها بخشی از اشعار وی به زبان‌های ترکی، یونانی یا عربی هستند. او در ۳۸ سالگی با شمس تبریزی دیداری می‌کند و دنیایش دگرگون و شیفته شخصیت و کمالات شمس می‌شود. از آن پس، شعرهای مولانا رنگ و بوی عرفانی به خود گرفته و او تحت تاثیر شمس، به سرودن ادامه می‌دهد.
داستان زندگی مولانا بارها و بارها قابلیت به تصویر کشیده شدن دارد، اما علیرغم اهمیت او در ادبیات و فرهنگ ایران، اثری درباره این شاعر ایرانی ساخته نشد، سریالی درباره او دیده نشد و تصویری از او در قالب فیلم وجود نداشت. در واقع جای او و شمس تبریزی و عاشقانه‌های عرفانی - الهی هزار نقش و نگارشان در مدیوم سینما خالی بود تا سال ۹۸ که خبر ساخت فیلم سینمایی مست عشق رسانه‌ای شد، روایتی تازه از زندگی شمس و مولانا به کارگردانی حسن فتحی .
فتحی که پیش‌تر با ساخت آثار تاریخی و ملودرام توانسته بود مخاطبان زیادی به دست آورد حالا در ترکیه با همراهی بازیگران ایرانی چون شهاب حسینی، پارسا پیروزفر و حسام منظور و بازیگران ترکیه همچون ابراهیم چلیکول، هانده ارچل، سلما ارگچ، بنسو سورال، بوران کوزوم به سراغ روایت زندگی شمس و مولانا رفته بود.
نویسندگی این فیلم سینمایی را فرهاد توحیدی و حسن فتحی برعهده داشتند و بدیهی بود که در نوشتن فیلمنامه این اثر، رعایت جانب صحت وقایع تاریخی و منطبق بر واقعیت بودن ماجراهای آن، از اهمیت زیادی برخوردار باشد. به واقع تنها در صورتی می‌توان به این اثر سینمایی مهر اعتبار ارزشمندی زد که روایتگر حقایق زندگی مولانا و شمس تبریزی باشد. از این روی حسن فتحی و فرهاد توحیدی برای نوشتن فیلمنامه مست عشق، تحقیقات گسترده‌ای صورت دادند و از مشاوران متعددی در این زمینه بهره جستند.
فرهاد توحیدی در همان روزها در گفت‌وگویی این مهم را این طور توضیح می‌دهد: «هسته اصلی این فیلم ایرانی است. نویسنده و کارگردان ایرانی دارد و در واقع مولفان فیلم ایرانی هستند. حتی آهنگساز آن هم ایرانی خواهد بود. فیلمنامه این اثر با نگاه ایرانی نوشته شده و در فیلم به صراحت به اصلیت ایرانی مولانا اشاره می‌شود. اما در این فیلم به دلیل اینکه به طور مشترک ساخته می‌شود ما فقط به به یک بازار توجه نمی‌کنیم. مولانا در ترکیه از قداست خاصی برخوردار است و این فیلم مخاطبان بسیاری در ترکیه خواهد داشت؛ بنابراین این اثر برای آنها هم اهمیت دارد و جذاب خواهد بود. ما چاره‌ای نداریم جز اینکه در جمع عوامل و بازیگران فیلم ترکیب بین‌المللی داشته باشیم.».
و این سخنان توحیدی در حالی بیان شد که بر کسی پوشیده نیست که ترک‌ها در طی سالیان اخیر سعی دارند مولانا را بواسطه حضور پیکرش در قونیه ازآن خود کنند و او را ادیبی ترک جلوه دهند.
در ادامه و درست زمانی که همه منتظر اعلام اخبار نمایش فیلم فتحی بودند و عاشقان مولانا چشم انتظار روی پرده رفتن عاشقانه‌ای جدید از این کارگردان، اعلام شد فیلم به دلیل این که فاقد پروانه ساخت از ایران است امکان نمایش در داخل کشور را ندارد. رفته رفته حواشی درباره این فیلم سینمایی شکل جدی‌تری به خود گرفت تا این که سهراب پورناظری که بخش ساخت موسیقی فیلم را برعهده دارد در گفت‌وگویی از توقف تولید این فیلم سینمایی خبر داد.
پس از آن و به فاصله چند روز بعد بهروز تشکر در یک برنامه اینترنتی صحبت از اتمام ساخت این فیلم سینمایی کرد و گفت، فیلم به گفته سرمایه‌گذار ترک آماده شده است و قرار است آذرماه به شکل رسمی اکران شود، اما در ایران هنوز سرنوشت این فیلم نامشخص است.
پس از انتشار این صحبت‌ها در سطح گسترده در فضای مجازی، فتحی کارگردان فیلم سینمایی در بیانیه‌ای عنوان کرد، این خبر به هیچ وجه صحت ندارد زیرا حدود هشت سکانس از سکانس‌های مهم این فیلم هنوز فیلمبرداری نشده است و امیدواریم طی دو ماه آینده فیلمبرداری این سکانس‌ها انجام شود. علت به تاخیر افتادن فیلمبرداری سکانس‌های باقیمانده، اختلافات مالی بین سرمایه گذار ایرانی و ترکیه‌ای و شیوع بیماری کرونا بود.
او همچنین بیان کرد: تا زمان فیلمبرداری هشت سکانس باقیمانده این فیلم هرگونه دخل و تصرف در تدوین و امور فنی فیلم بدون اطلاع و هماهنگی و اجازه از کارگردان و تهیه کننده و سرمایه گذار ایرانی فیلم فاقد وجاهت اخلاقی و حرفه‌ای و واجد پیگرد قانونی است.
پس از اظهارنظرهای فتحی در پی انتشار خبر تدوین فیلم در قالب سریال، مهران برومند تهیه‌کننده ایرانی این فیلم آبان ماه بیانیه‌ای در اختیار رسانه‌ها قرار داد که در بخشی از آن، عنوان کرده بود: اثری در ابعاد پروژه مست عشق با توجه به بزرگی و جایگاه رفیع حضرت مولانا به طور طبیعی حساسیت و وسواس بیشتری نسبت به پروژه‌ای معمول می‌طلبد، از این‌رو مراحل پایانی پروژه در بخش حقوقی و میزان سهام به اختلافاتی خورده، اختلافاتی که به جهت طول کشیدن ۴ هفته‌ای فیلمبرداری و ۲ هفته‌ای پیش تولید پیش آمده و باعث تغییراتی در قرارداد بازیگران و لوکیشن‌ها و دکورهای شهرک سینمایی و در نتیجه بالا رفتن هزینه‌ها شده و لذا متهم کردن و مقصر جلوه دادن یک طرف به خاطر این مشکلات که از بدیهیات حرفه ماست غیر منصفانه و غیر حرفه‌ای بوده و بدیهی است بروز هرگونه اختلاف حقوقی این حق را به هیچکس نخواهد داد که دست به کار غیر حرفه‌ای دیگری چون به گروگان گرفتن تصاویر و توقف بخش تدوین و از آن بدتر اقدام به تدوین اثر بدون نظارت کارگردان بزند.
وی در این بیاینه عنوان کرده بود: شاهد پیگیری و حتی اعتراضات به حق کارگردان اثر و اصرار او برای حضور در ترکیه برای نظارت بر امر تدوین بوده‌ام که متأسفانه به دلیل بسته بودن مرزها و همچنین گرو بودن راش‌ها نزد شریک ترک، قادر به تأمین خواست کارگردان اثر نشدیم و بنابراین اتهام عدم حضور و عدم پیگیری اثر توسط وی به دور از انصاف و ظلم در حق او است و به شدت تکذیب می‌شود.
مست عشق با تصمیم سرمایه گذار ترکیه‌ای تبدیل به سریال شد
اما چند ماه بعد از نامه‌نگاری‌ها و جدال رسانه‌ایی تهیه‌کننده ایرانی و ترکیه‌ای پروژه مست عشق بر سر تدوین آن، خبری مبنی براینکه فیلم حسن فتحی در قالب سریال برای پخش به یک شبکه ماهواره‌ای فارسی‌زبان فروخته شده و حتی بخش‌هایی از آن به عنوان تیزر پخش شده بر سر زبان افتاد، سرمایه‌گذار اعلام کرده بود تدوین و مراحل فنی این فیلم به پایان رسیده و با توجه به عدم اقدام طرف ایرانی برای اکران، قرارداد پخش سریال مست عشق با این شبکه ماهواره‌ای بسته شده و این روزها دوبله فارسی آن در حال انجام است تا پخش آن آغاز شود. سرمایه‌گذار ترکیه‌ای همچنین از طولانی شدن روند تولید و ۷۰ ساعت فیلمبرداری برای یک فیلم ۹۰ دقیقه‌ای انتقاد کرده بود.
فتحی در واکنش این را خبری تآسف آور و سندی آشکار بر رفتار سوداگرانه، غیراخلاقی و غیرقانونی سرمایه‌گذار تُرک دانست آن هم در شرایطی که بنا بر نظر سرمایه‌گذار ایرانی فیلم، تنها حدود ٣٠ درصد برای فیلم سرمایه‌گذاری کرده است!.
یک روز بعد از اظهارات فتحی، تهیه‌کننده ترکیه‌ای فیلم متنی را خطاب به این کارگردان منتشر کرد و در آن ضمن طرح این ادعا که اسناد مالی، مطالبی خلاف آنچه فتحی می‌گوید را نشان می‌دهند، از شیوه کاری این فیلمساز، طولانی شدن کار به دلیل نداشتن استوری‌بُرد و جابجایی مداوم لوکیشن که باعث شده بود برخی روزها حدود ۳۰۰ نفر بازیگر سر صحنه استراحت کنند، انتقاد کرد.
در ادامه این اظهارات، حسن فتحی در واکنشی تازه اعلام کرد، تصمیم گرفته است تا در این مورد دیگر به هیچ‌وجه سکوت نکند و تمام مواردی را که به طور مستقیم مطلع است و نیز آنچه را که به نقل از سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده ایرانی فیلم می‌داند، برای تنویر افکار عمومی عنوان کند.
وی در گفت‌وگویی، بیان کرد: از لحن و گفتار متن منتشر شده‌ی منتسب به تهیه‌کننده‌ی ترک مشخص است که در ایران فرد یا افرادی این دوستان را در کارها همراهی می‌کنند و البته اصلا مهم نیست، چون مهم آن حقیقتی است که پشت ابر باقی نمی‌ماند و بر همگان مشخص خواهد شد که ماجرای واقعی مست عشق چه بوده است. همچنین امیدوارم تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار ایرانی هم درباره تمام جنبه‌های این فیلم در بخش سینمایی و مالی اسناد را ارائه و روشنگری کنند.
فتحی در ادامه با اشاره به اینکه تمام حاشیه‌ها به اختلاف‌های مالی بین سرمایه‌گذارهای ایرانی و ترک برمی‌گردد، گفت: طبق آخرین صحبتی که با آقای علیزاده - سرمایه‌گذار ایرانی فیلم _ داشتم طرف ترک اعلام کرده بوده که حاضر است سهم خود را بفروشد و برای این کار هم مبلغ سه میلیون دلار را پیشنهاد داده بود. این مسئله از سوی سرمایه‌گذار ایرانی با مخالفت مواجه شد چون مشخص نیست بنا بر چه استدلالی این پیشنهاد با چنین رقم عجیبی مطرح شده است. بنابراین ابتدا درخواست شد که طرف ترکیه‌ای اسناد و مدارک خود را ارائه کند و با تعیین یک حسابرس مالی مشخص شود اساساً آنها چقدر برای این کار هزینه و بر چه مبنایی این مبلغ را درخواست کرده‌اند. در این راستا و بر اساس پیگیری‌های من از سرمایه‌گذار ایرانی، تاکنون هیچ اسناد و مدارکی درباره هزینه‌هایی که سرمایه‌گذار ترک انجام داده ارائه نشده و در نتیجه حسابرسی دقیق مالی هم درباره اینکه هر کدام از طرفین چقدر برای مست عشق خرج کرده‌اند انجام نشده است. این درخواست از سوی سرمایه‌گذار ایرانی همچنان پابرجاست.
وی با اشاره به انتقادی که نسبت به فیلمبرداری طولانی مدت مطرح شده است، اظهار کرد: تمام کسانی که دست‌اندرکار ساخت آثار تاریخی هستند به خوبی واقفند که فیلمبرداری یک اثر سنگین سینمایی در ۵۲ جلسه‌ی کاری، حکایت از تلاش بی‌وقفه و سرعت بالای سازنده اثر و گروه همراهش دارد و این اتفاق مثبتی است که تنها از چشم کسانی دور می‌ماند که با کار سینما بیگانه‌اند و به جای سپاس و تشکر با بی‌اخلاقی و ناسپاسی کامل برای رسیدن به هدف سوداگرانه خود از هیچ افترایی چشم‌پوشی نمی‌کنند.
فتحی خطاب به تهیه‌کننده و سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای فیلم خود افزود: چطور و براساس چه قانونی ممکن است بدون اطلاع کارگردان که از ابتدا قصد ساخت فیلم سینمایی را داشته، تصمیم به تدوین و تبدیل فیلم به سریال بگیرید؟ آیا اینها همه برای سود و منفعت بیشتر است؟ در اینجا باید پرسید «مولوی» و «شمس» برای ما بهانه بودند یا برای شما که به اسم این بزرگان به کاری ورود کردید و حالا سرنوشت بدی را برای آن رقم می‌زنید؟ آن هم وقتی نه ملاحظه‌ای برای اسم این بزرگان دارید نه ملاحظه‌ای برای رعایت قانون. همچنان آماده سفر به ترکیه جهت فیلمبرداری چند سکانس باقیمانده و تدوین سینمایی فیلم با تدوینگر فیلم، خانم عبدالوهاب هستم.
تهیه‌کننده ترکیه‌ای فیلم نیز پس از این گفت‌وگو طی بیانیه‌ای جواب حسن فتحی را داد.
وی در بخشی از این بیانیه اظهار کرد: شاکی این پروژه به‌دلیل ضرر و زیان وارده و بی‌توجهی به تکمیل آن، شرکت سرمایه‌گذار در ترکیه است! از زمانی که پروژه نیمه کاره رها شد، نزدیک به یک سال و نیم می‌گذرد و در این مدت علیرغم درخواست‌ها و پیگیری‌های متعدد و جلسات مکرر و حتی بازتاب‌های رسانه‌ای قدمی برای تکمیل فیلم برداشته نشد و احتمالا مشغله‌ها، اجازه‌ی چنین کاری نمی‌داد!، در همین مدت، گروه حرفه‌ای مستقر در استانبول، تدوین فیلم را با زحمت بسیار و علیرغم اشکالات فنی بی‌شمار هنگام فیلمبرداری به پایان رساندند و حالا قضاوت در باره فیلمی که تاکنون حتی حاضر به دیدن آن نشده‌اند با عبارت «تدوین ناشیانه و آماتوری» شایسته نیست. گفتار ما مستند و در گزارش منشی صحنه و دوربین‌های پشت صحنه ثبت و ضبط است و برای هر ادعایی سند وجود دارد.
پس از انتشار این بیانیه مهران برومند تهیه‌کننده ایرانی فیلم که فتحی هم از او خواسته بود درباره اسناد و مدارک و قرارداد این فیلم روشنگری کند، توضیحاتی را ارائه کرده است.
برومنددر این بیانیه آورد: برخلاف گمانه‌زنی‌ها و شایعات هیچ مشکل و اختلافی بین دو کشور ایران و ترکیه در خصوص این اثر وجود نداشته، هنرمندان هر دو کشور در فضایی دوستانه، همدلانه و با جان و دل برای ساخت اثر اهتمام ورزیدند و حتی برای حل مشکلات و اختلافات حقوقی شاهد همکاری، میانجیگری و تلاش مجدانه و صمیمانه وزارت فرهنگ کشور ترکیه، وزارت فرهنگ و ارشاد کشور (ایران) و همچنین وزارت امور خارجه و سرکنسول کشور در استانبول بودیم، اما متأسفانه علیرغم همه این تلاش‌ها و همچنین پیگیری‌های حقوقی در حال انجام، سرمایه‌گذار طرف ترک (که ایرانی‌الاصل هستند) اقدام به این عمل غیرحرفه‌ای، غیراخلاقی و خلاف قرارداد کرده است. ما آمادگی خود را جهت انتشار اسناد و قراردادهای فی‌مابین بدین‌وسیله اعلام کرده و در هر مرجع صالحی آمادگی بررسی و داوری نسبت به حل مشکلات را داریم.
در ادامه ابراهیم ارن ، رییس سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه در گفت وگویی با آناتولی با اشاره به رونمایی قریب الوقوع از تولیدات جدید و بین المللی این شبکه، از پخش سریالی تاریخی با عنوان «مولانا» خبر داد.
بر این اساس، در شرایطی که خبری مبنی بر اقدام سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده ترکیه‌ای فیلم مست عشق به کارگردانیحسن فتحی برای تدوین این فیلم و پخش آن در قالب سریال منتشر شد، اظهارات ابراهیم ارن، درباره پخش سریالی «تاثیرگذار و بین المللی» درباره مولانا، می توانست پرسش برانگیز باشد.
هرچند رییس سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه از اعلام جزییات بیشتر درباره سریال جدید «مولانا» خودداری کرد، اما بر اساس گمانه زنی‌ها در شبکه‌های اجتماعی و پخش تیزری از این اثر، به نظر می‌رسید فیلم فتحی در قالب سریال، از یک شبکه ماهواره‌ای فارسی زبان پخش شود.
پس از این رفت و برگشت‌های مکاتبه‌ای، سکوت خبری چندماهه‌ای درباره پروژه مست عشق حاکم شد، تا اینکه سرانجام ۱۷ شهریور ۱۴۰۰، فرهاد توحیدی نویسنده فیلمنامه این فیلم، از حل اختلافات خبر داد.
توحیدی نامه‌ای منسوب به سرکنسولگری ایران در ترکیه را در صفحه مجازی خود با این مضمون منتشر کرد: «امروز چهارشنبه پس از چندین جلسه نشست و مذاکره، کلیه امور مورد اختلاف میان دو شرکت سازنده ایرانی و ترکیه‌ای پروژه سینمایی مست عشق، با میانجیگری این سرکنسولگری، حل و فصل شد و سهام کامل پروژه مذکور، به طرف ایرانی واگذار شد. بدیهی است اطلاعیه کامل در خصوص زمان آماده‌سازی و پخش اثر، توسط روابط عمومی این پروژه (طرف ایرانی) طی روزهای آتی اعلام خواهد شد.»
اکنون مست عشق به خانه بازگشته و در انتظار تکمیل و اخذ مجوزهای داخلی برای ادامه کار و اکران است. اثری که مخاطبان همچنان به انتظار تماشای آن نشسته‌اند.
مست عشق حالا در خان هفتم است، آیا رویای ناتمام این روزهای فتحی رنگ پرده نقره‌ای به خود می‌گیرد؟! باید منتظر بمانیم ...