کشت‌های گلخانه‌ای راهی برای کشاورزی پایدار

اصفهان از جمله استان‌های خشک و نیمه خشک و با منابع محدود آبی محسوب می‌شود و همین موضوع انجام فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه را با دشواری‌هایی روبرو ساخته است.

کشت‌های گلخانه‌ای راهی برای کشاورزی پایدار

اصفهان امروز - احمدرضا منزه

اصفهان از جمله استان‌های خشک و نیمه خشک و با منابع محدود آبی محسوب می‌شود و همین موضوع انجام فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه را با دشواری‌هایی روبرو ساخته است. در همین خصوص با توجه به لزوم مدیریت مصرف آب در این استان برای انجام کشاورزی، توجه به توسعه کشت‌های گلخانه‌ای توصیه می‌شود. کشت گلخانه‌ای یکی از روش‌های انجام کشاورزی متمرکز بوده و می‌تواند باعث افزایش تولید محصولات کشاورزی شود. این بدین علت است که در این روش، کنترل بیشتری در ایجاد شرایط آب‌وهوایی مساعدِ لازم برای رشد گیاه وجود دارد و در مقایسه با پرورش محصولات کشاورزی در فضای باز می‌توان گیاهان بیشتری پرورش داد.
هر باغدار و کشاورزی آگاه است که کشت محصولات در فضای آزاد کاملاً به الگوهای جوی و شرایطی وابسته است که باید مناسب برای ریشه دواندن دانه‌ها باشند. ولی روش‌های گوناگون بسیاری در گلخانه وجود دارد که از آن‌ طریق می‌توان دما را ثابت نگه داشت، گیاهان کمتر در معرض استرس قرار گیرند و خیلی زودتر از فصل موعد از رشد سالمی برخوردار شوند.

همراه با فرا رسیدن و پایان یافتن فصول عرضه‌ سبزیجات در بازار، قیمت آنها نیز با افت‌و‌خیزهایی همراه می‌شود.
با سرمایه‌گذاری در ساخت گلخانه، این فرصت وجود دارد تا انواع مختلفی از محصولات «خارج از فصل» تولید شوند. حال آنکه با اینکار، در زمان کمبود عرضه، مشتریان‌تان دسترسی بیشتری به محصولات خواهند داشت. همچنین این توانایی وجود دارد تا بتوان محصولات جدیدی پرورش داد که معمولاً در اقلیم منطقه‌ مورد نظر رشد نمی‌کنند. بدون نگرانی در مورد عناصر خارجی، می‌توان تقریباً کنترل کاملی برای فراهم ساختن بهترین محیط رشد برای محصولات‌ در اختیار داشت. در گلخانه‌ می‌توان رفت و آمد هر چیزی را کنترل ‌کرد. جدای از تأمین سرپناه در برابر شرایط جوی تهدید‌آمیز، کنترل، این امکان را می‌دهد تا بروز و شیوع بیماری و آفت‌های مزاحم به حداقل برسند. قرار گرفتن در فضای بسته به جلوگیری از آسیب دیدن محصولات کشاورزی در اثر پیشامدهای مربوط به تغییرات آب‌وهوایی مانند افزایش یا کاهش ناگهانی دما و همچنین، دور نگه داشتن محصولات کشاورزی از خطر پرندگان و سایر حیوانات کمک می‌کند. مطالعات متعددی اظهار داشته‌اند که با اجرای کشت گلخانه‌ای به‌عنوان جایگزینی برای کشاورزی در فضای باز و ترکیب این روش با راهبردهای دیگری مانند هیدروپونیک، سود حاصل از هر محصول شاید حتی دو برابر یا سه برابر بیشتر شود. با استفاده‌ کارآمدتر از منابع می‌توان ضایعات کمتری تولید کرد که این هم به نوبه‌ خود به سود بیشتری منجر می‌شود.
گلخانه‌ای که خوب و بهینه طراحی و ساخته شده باشد از بروز مشکلاتی مانند آفات و علف‌های هرز جلوگیری می‌کند و همچنین، کنترل بیشتری در برابر سایر بیماری‌ها فراهم می‌کند. فضای بسته را می‌توان تنها به پرسنل لازم محدود کرد و ورود و خروج افراد کمتر، به معنای کاهش خطر نزدیک کردن عناصر ناخواسته به محصولات کشاورزی است. گلخانه‌ها نسبتا‌ً مستقل از دنیای خارج هستند و همین امر محدودیت پرورش محصولات کشاورزی تنها در یک فصل خاص را برطرف می‌کند. حتی در شرایط سخت زمستان یا دمای شدید تابستان امکان پرورش محصولات با کیفیت بالا وجود دارد؛ به شرطی که ابزار لازم برای ایجاد آب‌وهوای مناسب در داخل گلخانه وجود داشته باشد. از آنجا که کشت گلخانه‌ای به شرایط آب‌وهوایی وابسته نیست، نه تنها محصولات کشاورزی، بلکه کارکنان هم از پایداری و امنیت بیشتری برخوردار خواهند بود.
البته معافیت کشت گلخانه‌ای نیز برای پیشبرد بهتر فعالیت‌‌های اقتصادی باید مدنظر قرار گیرند.
برای استفاده از گلخانه با حداکثر توانایی‌اش، لازم است روی تجهیزات و موادی سرمایه‌گذاری شود که نه‌تنها طول عمری مناسب، بلکه دارای ویژگی‌های درخوری برای گیاهانی باشد که قصد تولیدشان وجود دارد. برای نمونه، درست است که پوشش‌های گلخانه‌ای نازک شرایط کافی‌ برای حفظ گرما فراهم می‌سازند، ولی پنجره‌های شیشه‌ای گران‌تر، عمر طولانی‌تری دارند و در صورت باز‌و‌بسته شدن‌شان، امکان تهویه‌ گلخانه را هم ممکن می‌سازند. کنترل حداکثری شرایط اقلیمی به معنی احتمال برخورد به هزینه‌های عملیاتی بسیار زیاد است. ممکن است داشتن یک گلخانه کمک کند روی هر چیزی که گیاه در تماس با آنها قرار می‌گیرد کنترل وجود داشته باشد، ولی در صورت ناقل بودن یک گیاه به آفت‌هایی مثل مگس‌های سفید یا سایر آفت‌ها، می‌توانند خیلی سریع به دیگر گیاهان‌ سرایت کنند و کل محصول را از بین ببرند. برای اینکه اطمینان حاصل شود محصولات بعدی‌ به هیچ‌گونه آفت یا بیماری مبتلا نمی‌شوند، تمهیدات پیشگیرانه‌ای باید به منظور از میان بردن این موارد اتخاذ شود. ساختار و طراحی گلخانه نسبتاً گران است و شاید این مسأله برای بسیاری از کشاورزان چالش‌برانگیز باشد. توصیه می‌شود برای محصولات کشاورزی سودآوری که تجاری‌سازی آنها آسان است از کشت گلخانه‌ای استفاده شود تا شانس بازگشت سریع سرمایه‌ به حداکثر برسد. گلخانه‌ها باید با در نظر گرفتن جزئیات و المان‌های بسیار دقیق مانند مکان، نوع محصولاتی که قرار است در آن رشد کنند و انواع ضمائم فناوری مورد نیاز طراحی و مهندسی شوند. اگر گلخانه از ابتدا به شکل مناسبی ساخته نشود، ممکن است بر نتایج مطلوب تاثیر بگذارد و همچنین به معنای صرف هزینه‌ بیشتر در ادامه‌ مسیر است.

ارسال نظر