بی مهری بازار داخلی به فولاد آلياژی

اگرچه میزان تولید فولادهای آلیاژی در مقایسه با گذشته كه رغبت فولادسازان و سرمایه گذاران این عرصه به سمت و سوی فولادهای معمولی یا همان فولادهای ساختمانی گرایش پیدا می كرد تاحدودی مناسب تر شده است؛ اما هنوز بازار كشش لازم برای مصرف این محصولات را ندارد. بیشتر صنایع به نوعی وابسته به مصرف فولادهای آلیاژی هستند و افزایش حجم تولید این محصولات هم ارتباط تنگاتنگی با رشد بخش صنعتی كشور دارد. در كشورهایی كه از صنعت خودروسازی پیشرفته ای برخودار هستند و عملكرد سایر صنایع هم با رشد قابل قبولی همراه شده است، حجم تولید فولادهای آلیاژی هم افزایش یافته، این در حالی است كه در كشور ما به دلیل اینكه تولید فولادهای آلیاژی نیازمند سرمایه گذاری فراوان و البته بازار مناسب برای عرضه این محصولات است، تنها سه شركت به این حوزه ورود پیدا كرده و به تولید فولادهای خاص می پردازند.

میزان تولید فولادهای آلیاژی در ایران دو میلیون تن است كه همین میزان پاسخگوی مصرف داخلی هم هست. صادرات فولاد آلیاژی سود آوری مناسبی برای فولادسازان دارد؛ اما این نوع از محصولات به دلیل اینكه باید با تجیهزات ویژه و فناوری بالایی انجام شود سرمایه گذاری بالایی هم می طلبد، ضمن اینكه بازار كوچک و كم تقاضای این محصولات در ایران، فرصت سرمایه‌گذاری برای تولید این محصولات را از فولادسازان گرفته است. با این حال بیشتر شركت هایی كه در این زمینه فعالیت می‌كنند شركت های خصوصی هستند و امكان تولید فولادهای آلیاژی در كارخانه های بزرگ تولید فولاد دشوار است.فولادهای آلیاژی شامل فولادهای كم آلیاژ، متوسط آلیاژ و پرآلیاژ هستند . فرآیند تولید این محصول پیچیده است و كاربرد محصولات آلیاژی هم بیشتر در صنایع خودروسازی، كشتی سازی، ریخته گری، نیروگاه ها و صنایع نظامی و قطعه سازی است. برای تولید فولادهای آلیاژی، عناصر مختلف به فولاد اضافه می شود و از جمله ویژگی های این نوع از فولاد می توان به مقاوم پذیری در برابر خوردگی و سایش ، استحكام و بهبود خواص مغناطیسی اشاره كرد. «در حال حاضر تولید فولادهای ساختمانی در كشور ما اشباع شده و اگر قرار است سرمایه گذاری جدیدی هم در این صنعت انجام شود تولیدكنندگان باید به سمت و سوی تولید فولادهای آلیاژی كه سود آوری بیشتری هم دارد حركت كنند»؛ این را عضو هیئت مدیره انجمن تولیدكنندگان فولاد كشور به اصفهان زیبا می‌گوید. احمد خوروش تصریح می كند: در گذشته توجه چندانی به تولید محصولات آلیاژی صورت نمی گرفت؛ تا قبل از انقلاب كشور ما مصرف‌كننده فولاد بود و واردات فولاد انجام می شد. حتی در سال 90 هم حدود 10 میلیون تن واردات فولاد به كشور انجام شد؛ اما خوشبختانه صادرات فولاد در سال گذشته به شش میلیون تن رسید و چندسالی است كه بحث تولید فولادهای آلیاژی توسط فولادسازان در دستور كار قرار گرفته است. خوروش بیان می‌كند: در ایران شركت های خصوصی واقعی بیشتر به سمت و سوی تولید فولاد های آلیاژی و غیر ساختمانی حركت كرده اند؛ شركت فولاد امیر كبیر كاشان هم طی قراردادی با شركت اس ام اس و دنیلی به دنبال این است كه از ذوب فولادهای آلیاژی استفاده كند كه البته در شرایط حاضر هم بیش از 60 درصد تولید این شركت به فولاد آلیاژی اختصاص پیدا كرده است.اینطور كه خوروش می‌گوید، در كشور حدود دو میلیون تن مصرف فولاد آلیاژی وجود دارد كه به همین میزان تولید انجام می شود ؛ چندین شركت تولیدكننده فولاد آلیاژی در كشور وجود دارد كه فولاد آلیاژی ایران بزرگ ترین شركت تولیدكننده این محصولات است؛ اما محصولات شركت فولاد آلیاژی اصفهان بیشتر برای صنایع دفاعی و نظامی كاربرد دارد. به گفته عضو هیئت مدیره انجمن تولیدكنندگان فولاد كشور، كشورها هر اندازه صنعتی تر شوند، مصرف فولاد آلیاژی هم افزایش پیدا می‌كند؛ چراكه تمامی صنایع به نوعی وابسته به مصرف فولاد آلیاژی هستند. چین یكی از كشورهایی است كه در این زمینه تولیدات خود را افزایش داده و در تركیه و شركت ای بی اس در اروپا نیز از تولیدكنندگان عمده محصولات فولاد آلیاژی هستند.

رشد تولید فولادهای خاص، در گرو رونق بخش صنعت
اما در بین تعداد محدود شركت تولیدكننده فولاد آلیاژی كه تعداد آنها هم انگشت شمار است، شركت فولاد آلیاژی ایران به عنوان بزرگ ترین واحد تولیدكننده فولادهای خاص و آلیاژی در ایران شناخته می شود و بیشترین میزان تولید محصولات فولادهای آلیاژی هم به این واحد تولیدی اختصاص پیدا می‌كند. به اذعان فعالان تولیدی در این بخش ، تولید فولادهای آلیاژی باید به طور حتم با یک راهبرد و استراتژی صادراتی همراه باشد؛ چراكه میزان تقاضا با توجه به حال و اوضاع صنایع در كشور ما محدود است كه در این شرایط می توان بازارهای كشورهای پیشرفته كه به طور عمده مصرف كننده این محصولات هستند را نشانه گرفت. مدیرعامل فولاد آلیاژی ایران به اصفهان زیبا می‌گوید: مصارف فولاد آلیاژی صنعتی است و با توجه به تقاضای محدود آن در كشور ما، تنها سه شركت فولاد آلیاژی ایران، فولاد آلیاژی اصفهان و فولاد آلیاژی اسفراین اقدام به تولید فولاد آلیاژی می كنند؛ البته تعداد محدودی شركت های كوچک تولیدی در كشور نیز به منظور تولید قطعات ریخته گری با حجم اندک وجود دارند. محمد ابراهیم قدیریان تصریح می‌كند: بازار فولاد آلیاژی و میزان مصرف آن در كشور محدود است و رونق بازار این محصولات بیشتر تحت تاثیر مولفه های اقتصادی و صنعتی است. كاربرد فولاد آلیاژی در خودروسازی، صنایع ریلی، صنعت نفت و مس است و هر اندازه رشد بخش صنعت بیشتر باشد به همان نسبت هم تولیدات و بازار مصرف فولاد آلیاژی گسترده تر می‌شود.

افزایش تولید با استراتژی صادرات
قدیریان عنوان می‌كند: صادرات فولاد آلیاژی تقریبا به تمامی كشورهای اروپایی انجام می شود؛ اما بیشترین میزان صادرات به كشور تركیه و سپس كشورهای آلمان و ایتالیا صورت می‌گیرد؛ شركت فولاد آلیاژی ایران در سال گذشته 45هزار تن صادرات داشته است؛ اما در سال 95، بحث صادرات به عنوان یک استراتژی مطرح نبود كه با توجه به كمبود تقاضای داخل و اهمیت بحث صادرات برنامه این شركت در سال جاری صادرات 100 هزار تن فولاد آلیاژی است . به گفته مدیرعامل فولاد آلیاژی ایران ، در كشورهای توسعه یافته كه از صنایع پیشرفته خودروسازی برخوردار هستند میزان تقاضا برای مصرف فولاد آلیاژی بالاست؛ اما در كشور ما شركت های تولیدكننده فولاد آلیاژی با توجه به بازار مصرف سایر كشورها باید به طور حتم از راهبرد صادراتی و برنامه ریزی برای فروش خارجی محصولات خود برخوردار باشند. قدیریان توضیح می دهد: با توجه به ركود بخش مسكن و كمبود پروژه های عمرانی میزان مصرف فولادهای ساختمانی هم محدود شده است؛ اما این امكان كه تولیدكننده های فولادهای ساختمانی به سمت و سوی تولید فولادهای خاص و آلیاژی حركت كنند به چند دلیل وجود ندارد؛ تولید فولاد آلیاژی نیازمند به كارگیری تجهیزات جدید است و به همین دلیل فولادسازان باید برای تامین تجهیزات سرمایه گذاری كنند كه به دلیل مشكل كمبود نقدینگی قادر به انجام این كار نیستند؛ ضمن اینكه برای تولید فولاد آلیاژی باید خط تولید تغییر كند و از نیروی انسانی با دانش و تخصص تولید این محصولات استفاده شود كه این امر زمانبر است؛ البته در این میان مهم ترین نكته بازار مصرف فولاد آلیاژی است. بازار تولید این محصولات هم به دلیل رشد پایین بخش صنعت محدود است بنابراین به دلیل تغییرات جدیدی كه باید در كارخانه ها توسط فولاد سازان اعمال شود و از طرفی هم بازار مصرف فولادهای خاص و آلیاژی، تولید این محصولات در واحدهای فولادسازی امكان پذیر نیست.