بیژن خاکشور انجمن کلیمیان اصفهان:
سوکوت :آیین پاییزه کلیمیان اصفهان
در عید سوكوت (سایبانها) مدتها از زمان اعطای تعالیم الهی تورات میگذشت و آنها با اجرای فرمانهای خداوند طعم و لذت آن را چشیده بودند و اكنون میتوانستند به طور كامل به شادمانی بپردازند و خدای خود را سپاس بگویند.
اصفهان امروز-بیژن خاکشور: در عید سوكوت (سایبانها) مدتها از زمان اعطای تعالیم الهی تورات میگذشت و آنها با اجرای فرمانهای خداوند طعم و لذت آن را چشیده بودند و اكنون میتوانستند به طور كامل به شادمانی بپردازند و خدای خود را سپاس بگویند.
براین اصل است که هرساله پاییز موسم و فصل سایه بانها و عید اجتماع و جشن تورات برای همه یهودیان ایرانی
روزهایی معنوی ومقدس محسوب می شود
و برای این قشر از جامعه ایرانی
ایامی خاطره انگیز و ماندگار را رقم می زند.
کلیمیان در اصفهان ودرایران ودرواقع بصورت جهانی وهمزمان پس از جشن سال نو عبری که همواره در پایان تابستان ودرآغاز پاییز برگزار می شود و بعداز روزه بزرگ ۲۵ساعته کیپور که روز کفاره گناهان خوانده شده عیدی را جشن می گیرند که به سوکوت یا جشن سایه بان ها شهرت دارد
كلمه سوكوت جمع كلمه عبری «سوكا» به معنی سایه بان است. سوكا بنایی موقت است كه سقف آن از شاخه و برگ درخت درست شده و در ایام عید سوكوت (عید سایبانها) برپا میشود. در تورات مقدس سفر لاویان فصل 23 آمده است «هفت روز در سایبانها ساكن شوید ...
به خاطر این كه نسلهای بعدی شما بدانند كه بنی اسرائیل را هنگامی كه آنها را از مصر بیرون آوردم در سوكوت (سایبانها) ساكن نمودم».
این جشن در 15 ماه عبری تیشری مصادف با اواسط تا اواخر مهرماه هرسال شروع میشود و 9 روز ادامه دارد. از این 9 روز 7 روز آن سوكوت است و روز هشتم(شمینی عصرت) نام دارد و این عید روز هشتم ارتباطی به عید سوكوت ندارد و روز مخصوصی است و روز نهم هم جشن (سیمحت تورا) نام دارد. و به مناسبت به پایان رسیدن قرائت 5 سفر تورات در عرض یك سال برگزار میشود.
عید سوكوت عید جمع آوری محصول هم میباشد، چون این جشن جنبه كشاورزی دارد، پس از جمع آوری محصول به پاس نعمتهای بیكرانی كه خداوند به ما ارزانی داشته است، چهار نوع از محصولات زمین را در دست گرفته و براخا (دعا) مخصوص را میخوانیم و این چهار نوع عبارتند از : ترنج یا بالنگ غیرپیوندی شاخه درخت خرما، شاخه درخت مورد، شاخه درخت بید. که به نشانی برکت و شادی در دست گرفته شده و مراسمی نمادین به واسطه آنها برگزار میگردد.
همچنین رسم است که کودکان و نوجوانان علیرغم تزیینات زیبا و چشم نواز در زیر سقف و طاق سوکا به نصب میوه های رنگارنگ‌ومتنوع مبادرت می ورزند و به همین علت به عید سایه بانها عید میوه بندان نیز گفته می شود
میدانیم كه زمان خروج بنی اسرائیل از مصر، در 15 ماه عبری نیسان یعنی در فصل بهار واقع شده است، لذا منطقی به نظر میرسد كه مراسم سكونت در سوكا نیز در همان هنگام یعنی در فصل بهار انجام شود.
اما چرا خداوند اجرای این مراسم را به 15 ماه عبری تیشری در فصل پاییز موكول نموده است؟
دانشمندان یهود برای این سؤال چند جواب داده اند:
1- در تلمود ودر رساله مخصوص عید سوكا آمده است : دانشمندی به نام ربی الیعزر میفرماید كه در بیابان سینای، در طی این ایام بیش از پیش ابرهای جلال الهی از بنی اسرائیل محافظت میكردند و برای آنها همانند سایبان (سوكا) بودند.و در روز توسط ستونهای ابر و درشب توسط ستونهای آتش از قوم بنی اسراییل در بیابان محافظت می شد
لذا مراسم جشن سوكوت بدین صورت اجرا‌میشود.
2- دلیل دیگر واقع شدن این جشن در پانزده ماه عبری تیشری، دنبال كردن روز بزرگ كیپور (روزه كیپور) است. و کیپور روزه بزرگ یهودیان است که در آستانه سال نو عبری و به مدت بیش از ۲۵ساعت برگزار میشود.
فردی كه آئین روز كیپور را به خوبی برگزار نموده و گناهان او مورد بخشش قرار گرفته اند نیاز به مكان و فرصتی دارد كه در آن به تفكر پرداخته و درباره اصلاح مسیر ینده زندگی خود بیاندیشد. درباره چگونگی ادامه راه زندگی مناسبی كه مطابق با خواسته خداوند باشد، فراهم سازد.
3- این مراسم در فصل پاییز انجام میشود كه همه مردم سایبانهی موقت خود را جمع آوری كرده و برای فرار از سرما و باران به خانه های خود باز میگردند. در این هنگام است كه بنی اسرائیل سوكاها (سایبانهای) خود را برپا كرده و حقیقتاً نشان میدهند كه بدون لذت و منفعت شخصی و بدون نیت تفریح و مسائل مادی فقط جهت كسب رضایت خالق خود این فرمان الهی را انجام میدهند.
4- با توجه به آیات تورات مقدس درباره اعیاد سه گانه، پسح (عید فطیر)، شاووعوت (اعطای ده فرمان) و سوكوت (سایبانها)ملاحظه میشود كه خداوند درباره این عید سوكا، (سایه بان) بیش از سیر اعیاد بر شادی جامعه تأكید میورزد.
چنانچه در تورات مقدس كتاب تثنیه فصل 16 آیات 14 و 15) گفته شده است در این عید كاملاً شاد باش.و سوکا و سیمخاتورا دو عید بزرگ و زیبای یهودیان است که هرساله در آستانه پاییز برگزار میشود.
5- با یك نگاه عمیقتر، میتوان همین روند را در تاریخ اولیه بنی اسرائیل نیز مشاهده كرد. آنها در پسح (عید فطیر) از بندگی رها شده و از مصر خارج شدند. با وجود دستیابی به آزادی، آنها از آینده خود مطلع و مطمئن نبودند،
لذا شادی آنها كامل نبود.
در شاووعوت (عید اعطاء ده فرمان) خداوند تورات را به آنها اعطا نمود و جامعه نتیجه ایمان خود به خداوند را مشاهده كرد و اما آنها هنوز این تعالیم الهی را به مرحله اجرا نگذاشته بودند و همچنان شادی آنها ناقص بود.
