نگاهی به قوانین سخت جهانی با جریمه تا ۱۸ هزار یورو
هشدار پلیس اصفهان به رانندگان: پرتاب زباله تخلفی است که جریمه دارد!
پلیس راهور اصفهان پرتاب زباله از خودرو را رسماً تخلف رانندگی اعلام کرد و از اعمال قانون علیه متخلفان خبر داد. سرهنگ زارع این عمل را خطری مضاعف برای آلودگی معابر و بروز حوادث رانندگی دانست و از شهروندان خواست با نصب کیسه زباله در خودرو، به حفظ پاکیزگی و ایمنی جاده‌ها کمک کنند.
تصور کنید یک بطری آب، یک ته سیگار روشن یا یک کیسه پلاستیکی از پنجره خودروی جلویی به خیابان پرتاب شود. این صحنه نه تنها نمای زشت شهر را به هم می‌زند، بلکه خطری بالقوه برای خودروی شما و دیگران است. تا دیروز این یک ناهنجاری فرهنگی بود، اما از امروز پلیس راهور اصفهان مرز آن را تغییر داده است: پرتاب زباله از خودرو دیگر صرفاً "بی‌فرهنگی" نیست؛ بلکه رسماً "تخلف رانندگی" و مستحق جریمه نقدی است. آیا این سختگیری در سایه قوانین مشابه کشورهای سختگیر، می‌تواند جاده‌های ما را پاکیزه‌تر و ایمن‌تر کند؟
جریمه در انتظار رانندگان؛ پرتاب زباله از خودرو تخلف رسمی راهنمایی و رانندگی است
اصفهان امروز - در یک رویکرد جدی و قاطعانه به منظور حفظ پاکیزگی معابر و ارتقاء ایمنی جاده‌ای، پلیس راهور استان اصفهان از اعمال قانون رانندگان متخلفی خبر داد که اقدام به پرتاب زباله از داخل خودرو به بیرون می‌کنند. این اقدام که پیش از این بیشتر به عنوان یک ناهنجاری فرهنگی و مدنی تلقی می‌شد، اکنون با تأکید بر جنبه تخلف راهنمایی و رانندگی، به صورت رسمی مشمول جریمه‌های قانونی خواهد شد. این تدبیر در پی افزایش نگرانی‌ها نسبت به آلودگی محیط زیست و به‌ویژه خطرات ایمنی ناشی از زباله‌های رهاشده در جاده‌ها صورت می‌گیرد.
سرهنگ علی اصغر زارع، رئیس پلیس راهور استان اصفهان، با اعلام این خبر به خبرگزاری مهر ؛ پرتاب زباله از خودرو را رفتاری "ناپسند و خلاف فرهنگ شهروندی" توصیف کرد که علاوه بر آلودگی معابر، می‌تواند "موجب بروز حوادث و تصادفات رانندگی احتمالی" نیز شود. او تصریح کرد که این عمل به صراحت "یک تخلف راهنمایی و رانندگی محسوب می‌شود" و پلیس با رانندگان متخلف "مطابق قانون رفتار خواهد کرد."
رئیس پلیس راهور استان اصفهان از عموم شهروندان خواست تا با انجام یک اقدام ساده اما حیاتی، نظیر نصب کیسه زباله کوچک در خودروهای شخصی، در حفظ پاکیزگی و ایمنی معابر مشارکت کنند. زارع بر این اصل تأکید کرد که «همه ما در قبال حفظ محیط زیست و ایمنی همگان مسئولیم» و با رعایت این نکته ساده می‌توان «جلوی بروز حوادث ناگوار را گرفته و جلوه زیبای استانمان را حفظ کنیم.»
سختگیری‌های جهانی: ایتالیا با ۱۸ هزار یورو، ایران در گام نخست جریمه
اقدام پلیس راهور اصفهان در حالی صورت می‌گیرد که بسیاری از کشورهای جهان، سال‌هاست با تصویب قوانین سختگیرانه و اعمال جریمه‌های سنگین، در صدد مقابله با پرتاب زباله از خودروها برآمده‌اند. این قوانین نه تنها با هدف حفاظت از محیط زیست و کاهش آلودگی‌ها وضع شده‌اند، بلکه با تمرکز بر جلوگیری از خطرات ایمنی جاده‌ای ناشی از زباله‌های خطرناک، به دنبال ارتقای سطح امنیت در جاده‌ها هستند.
سیر تحول قوانین جهانی: از تشدید جریمه‌ها تا استفاده از دوربین
قوانین مربوط به ممنوعیت پرتاب زباله از خودرو، در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، به‌خصوص در دو دهه اخیر و با تشدید نگرانی‌های زیست‌محیطی پس از سال 2020، سخت‌گیرانه‌تر شده‌اند. این قوانین معمولاً شامل جریمه‌های مالی مستقیم، توقیف یا تعلیق گواهینامه و حتی حبس در موارد شدید هستند.
ایتالیا (2025): پرچمدار جریمه‌های سنگین
ایتالیا با تصویب قانون جدیدی در سال 2025 که از 9 آگوست اجرایی شده، یکی از سختگیرانهترین رویکردها را در پیش گرفته است. جریمه‌های سنگین تعیین‌شده در این کشور می‌تواند تا سقف 18,000 یورو برای پرتاب زباله‌های مختلف از خودرو برسد. نکته حائز اهمیت این قانون، عدم نیاز به دستگیری متخلف در لحظه و اتکا به تصویر پلاک خودرو توسط دوربین‌ها برای اعمال جریمه است. به طور مشخص، جریمه پرتاب ته سیگار تا 1,188 یورو و پرتاب کنسرو، بطری یا کیسه تا 18,000 یورو افزایش می‌یابد. تخلفات در مناطق حفاظت شده ممکن است به توقیف وسیله نقلیه، تعلیق گواهینامه و حتی حبس تا 7 سال منجر شود.
| کشور | عنوان قانون / ماده | نکات کلیدی متن قانونی |
| ایتالیا | قانون جدید 2025 | جریمه تا 18,000 یورو، نیازی به دستگیری در لحظه نیست، توقیف خودرو و حبس برای موارد شدید |
| آریزونا، آمریکا | A.R.S. 13-1603 | تخلفات از دسته 2 misdemeanor تا felony، جریمه و حبس مالی، جریمه تا 2,500 دلار برای نواحی حفاظت شده |
| انگلیس | Littering From Vehicles Outside London Regulations 2018 | جریمه نقدی ثابت 100 پوند، افزایش جریمه اگر دیر پرداخت شود، امکان پرداخت فوری مبلغ کمتر |
| استرالیا (نیوساوت ولز) | Protection of the Environment Operations Act 1997 | مسئولیت مالک، جریمه 500 تا 1,000 دلار استرالیا، افزایش مجازات در مواقع ممنوعیت آتش |
ایالات متحده آمریکا: قوانین ایالتی متنوع و بازدارنده
در آمریکا، اگرچه قانون فدرال مستقیمی وجود ندارد، ایالت‌ها قوانین محلی سختگیرانه‌ای را اجرا می‌کنند. به عنوان مثال، در کالیفرنیا جریمه از 100 تا 1000 دلار متغیر است و امکان انجام کار داوطلبانه در پاکسازی محیط نیز وجود دارد. تگزاس حداقل 500 دلار و برای تخلفات مکرر تا 2000 دلار جریمه، به همراه کار داوطلبانه محیطی تعیین کرده است. در شهرهایی مانند سیاتل، جریمه‌ها ممکن است حتی با توقیف خودرو همراه باشد.
بریتانیا (انگلستان) و استرالیا: جریمه‌های اداری و مسئولیت مالک
در بریتانیا، بر اساس قانون حفاظت محیط زیست (Environmental Protection Act 1990)، پرتاب زباله مشمول جریمه اداری است که معمولاً بین 50 تا 500 پوند متغیر است. در استرالیا (نیوساوت ولز) نیز، مسئولیت به طور پیش‌فرض بر عهده مالک خودرو گذاشته می‌شود و جریمه‌ای معادل 500 دلار برای مالک شخصی و 1,000 دلار برای مالک شرکت تعیین شده است.
پرتاب زباله و ایمنی جاده‌ای: تأثیر جریمه‌ها بر کاهش حوادث و آلودگی
تحلیل تطبیقی میزان جریمه‌ها نسبت به متوسط درآمد سالانه در کشورهای مختلف، رویکردهای متفاوت دولت‌ها را به خوبی نشان می‌دهد:
| کشور | متوسط درآمد سالانه (2025) | حداکثر جریمه پرتاب زباله از خودرو | نسبت جریمه به درآمد متوسط |
| ایتالیا | حدود 31,500 یورو | 18,000 یورو | حدود 57% درآمد سالانه |
| ایالات متحده | حدود 83,730 دلار (خانوار) | تا 2,500 دلار | جریمه‌های کوچک‌تر 0.1% تا بالا 3% |
| انگلیس | حدود 29,600 پوند | 100 تا 500 پوند | بین 0.34% تا 1.7% درآمد سالانه |
| استرالیا | حدود 88,400 دلار استرالیا | 500 تا 1,000 دلار استرالیا | تقریباً 0.5% تا 1.1% درآمد سالانه |
همانطور که نمودار مقایسه‌ای نشان می‌دهد، ایتالیا با تعیین جریمه‌هایی که می‌تواند تا بیش از نیمی از درآمد سالانه افراد را شامل شود، رویکرد سختگیرانهترین را در پیش گرفته که نشان‌دهنده شدت برخورد قانونی با این تخلف است. در مقابل، جریمه‌ها در آمریکا، انگلیس و استرالیا نسبتاً کمتر و بیشتر جنبه بازدارندگی در سطح محلی و اداری دارند.
تأثیر اجرای قوانین بر کاهش آلودگی و ایمنی جاده‌ای
اجرای این قوانین، تأثیر مستقیمی بر کاهش زباله‌های رهاشده در جاده‌ها و کاهش تصادفات مرتبط داشته است. قوانین سختگیرانه‌ای که با سیستم‌های نظارتی و دوربین‌ها تقویت شده‌اند (مانند ایتالیا)، منجر به کاهش محسوس آلودگی‌های محیطی شده‌اند. پرتاب زباله‌هایی مانند بطری یا ته سیگار می‌تواند باعث حواس‌پرتی راننده یا ایجاد موانع خطرناک در مسیر شود که به‌طور مستقیم در بروز تصادفات جاده‌ای نقش دارند. مطالعات نشان می‌دهد که شدت و سرعت اجرای قانون، همراه با پیوست‌های آموزشی، بازدارندگی را تقویت کرده و به کاهش تخلفات و تصادفات کمک می‌کند.
با این حال، اثربخشی کامل این قوانین نیازمند همکاری بین بخشی دولت، پلیس و مردم است و باید با فرهنگ‌سازی و بهبود زیرساخت‌های ایمنی همراه باشد تا تأثیر مثبت آن حداکثری شود.
نکات کلیدی حقوقی: نحوه اثبات جرم و دوربین‌های مداربسته
اثبات جرم پرتاب زباله از خودرو، به‌ویژه در سیستم‌های قضایی که بر ادله متقن تکیه دارند، نیازمند شواهد قوی است.
نحوه اثبات جرم و موارد استثنا
اثبات جرم معمولاً صرفاً با فیلم یا عکس دوربین‌های مداربسته و خصوصی کافی نیست، مگر اینکه فیلم کیفیت و وضوح بالایی داشته باشد و بتواند به همراه دلایل دیگری مانند شهادت شهود یا اقرار ارائه شود. در قوانین کیفری، فیلم‌های دوربین مداربسته بیشتر به عنوان ادله کمکی (امارات) به شمار می‌روند.
موارد استثنا نیز می‌توانند شامل موقعیت‌هایی باشند که پرتاب زباله غیرعمدی یا در شرایط اضطراری صورت گرفته است، یا مواردی که ثابت شود فرد دیگری غیر از مالک، اقدام به تخلف کرده است. برای مثال، در استرالیا و آمریکا، اگر ثابت شود راننده یا فرد مقصر شخص دیگری بوده، مالک خودرو ممکن است از مسئولیت معاف شود.
استفاده از دوربین‌های خصوصی
دوربین‌های خصوصی (خانگی یا مغازه) تنها در صورتی می‌توانند به عنوان مدرک کمکی استفاده شوند که قوانین نصب و حریم خصوصی به‌طور کامل رعایت شده باشد و از کیفیت بالایی برخوردار باشند. استفاده غیرقانونی از دوربین‌ها، ضبط در اماکن ممنوع یا بدون مجوز، ممکن است خود جرم محسوب شده و باعث ابطال مدرک شود. دوربین‌ها موظف به حفظ حریم خصوصی افراد هستند و در صورت سوء‌استفاده، صاحب دوربین ممکن است با مجازات مواجه شود.
در نهایت، موفقیت در برخورد با این تخلف، چه در اصفهان و چه در سطح بین‌المللی، نیازمند ترکیبی از قوانین بازدارنده و شدید، نظارت پلیسی و دوربینی دقیق و از همه مهم‌تر، ارتقای سطح فرهنگ شهروندی و مسئولیت‌پذیری عمومی است. شهروندان باید بپذیرند که پاکیزگی و ایمنی جاده‌ها، مسئولیت جمعی است و یک اقدام به ظاهر کوچک، می‌تواند عواقب بزرگ زیست‌محیطی و جاده‌ای داشته باشد.