طلای کثیف ایران، سوئیس را تسخیر کرد: رتبه دوم جهانی برای طرح نوآورانه «تولید آب از زباله»

در یکی از معتبرترین آوردگاه‌های نوآوری جهان، نام جمهوری اسلامی ایران و به‌طور خاص استان فرهنگی اصفهان بار دیگر درخشان شد. در شرایطی که بحران آب و مدیریت پسماند به یکی از چالش‌های اصلی هزاره جدید تبدیل گشته، یک پژوهشگر جوان ایرانی، راهکاری بدیع و زیست‌محیطی را در قلب اروپا معرفی کرد. طرحی که نه تنها پتانسیل تولید منابع حیاتی از پسماند شهری (طلای کثیف) را دارد، بلکه در سطح جهانی نیز توانست بالاترین امتیازات داوران بین‌المللی را کسب کند. محمدرضا صالحی‌کیا، دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، با شکست رقبای قدرتمند از ۲۷ کشور دنیا، مهر تأییدی بر توانمندی‌های علمی و فنی جوانان کشورمان زد.

 

 طرح «تولید آب از زباله» چگونه جهان را متقاعد کرد؟ جزئیات درخشش پژوهشگر اصفهانی در ژنو ۲۰۲۵

محمدرضا صالحی‌کیا، دانشجوی مستعد رشته شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، توانست در پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی مخترعان و مبتکران ژنو ویژه اعضای INV (International Federation of Inventors' Associations - IFIA) به افتخاری بزرگ دست یابد. این پژوهشگر جوان با ارائه طرح پیشگامانه خود با عنوان «تولید آب از زباله از طریق میکروارگانیسم‌ها»، موفق شد عنوان دوم بخش حساس و رقابتی حفاظت از محیط زیست و انرژی‌های تجدیدپذیر را از آن خود کند.

این دستاورد در حالی به ثبت رسید که این رویداد معتبر، شاهد رقابتی تنگاتنگ میان بیش از هزار اختراع از ۲۷ کشور جهان بود. طرح نوآورانه صالحی‌کیا از میان ۴۰۰ اختراع و ایده ارائه شده از کشورمان، به عنوان یکی از برترین‌ها در مسابقات جهانی سال ۲۰۲۵ فدراسیون بین‌المللی انجمن مخترعین (IFIA) در شهر ژنو سوئیس معرفی شد. رویدادی که به همت فدراسیون جهانی مخترعان و با هدف حمایت، معرفی و قدردانی از برترین نوآوران سراسر جهان برگزار می‌گردد و بخش INV آن، به عنوان بستری بین‌المللی برای رقابت اعضای منتخب شناخته می‌شود.

 

 فدراسیون جهانی مخترعان (IFIA): سازمانی فراتر از یک مسابقه

برای درک اهمیت این مقام جهانی، لازم است نگاهی به پیشینه و اعتبار نهاد برگزار کننده، یعنی فدراسیون جهانی مخترعان (IFIA)، داشته باشیم. IFIA یک سازمان جهانی غیردولتی است که با هدف اصلی ایجاد بستری بین‌المللی برای حمایت از جامعه مخترعان، در سال ۱۹۶۸ در لندن بنیان‌گذاری شد.

بنیانگذاران اصلی این سازمان، دکتر هارالد رومانوس و لیف نوردسرند بودند که با حمایت هفت کشور کلیدی اروپایی شامل انگلستان، سوئد، نروژ، فرانسه، هلند، سوئیس و آلمان، اساسنامه اولیه و ثبت حقوقی آن را به سرانجام رساندند. این تاریخچه نشان می‌دهد که هر دستاورد کسب شده تحت نظارت IFIA، از بالاترین سطح اعتبار و استانداردهای جهانی برخوردار است.

 

اهداف و نقش محوری IFIA در ترویج نوآوری:

1. توسعه دانش و فرهنگ نوآوری: ترویج خلق دانش و ارتقاء فرهنگ نوآوری در سطح جهانی به عنوان هدف اصلی.

2. تبدیل ایده به ثروت: تسهیل فرآیند تبدیل ایده‌های نوآورانه به ثروت و حمایت همه‌جانبه از مخترعان در مسیر تجاری‌سازی.

3. حمایت از مالکیت فکری: تقویت و پاسداری از حقوق مالکیت فکری و حقوق قانونی مخترعان در سطح بین‌المللی.

4. شبکه‌سازی جهانی: ایجاد شبکه‌ای قدرتمند از مخترعان، انجمن‌ها، دانشگاه‌ها، مراکز انتقال فناوری و سازمان‌های مرتبط برای همکاری و تبادل دانش.

5. همکاری‌های بین‌المللی: همکاری‌های راهبردی با سازمان‌های بین‌المللی معتبر مانند سازمان ملل متحد (UN) و سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) برای پیشبرد اهداف نوآوری و حقوق فکری.

با عضویت بیش از ۱۸۵ عضو از بیش از ۱۰۰ کشور، IFIA به عنوان یک پلتفرم حیاتی برای مخترعان عمل می‌کند تا ایده‌ها و اختراعات خود را به اشتراک بگذارند، از حمایت‌های فنی و آموزشی بهره‌مند شوند و امکان ارتباط با سرمایه‌گذاران و صنایع بزرگ را پیدا کنند.

 

 تأکید جهانی بر پایداری و نقش هوش مصنوعی در نوآوری

پنجمین دوره این رقابت‌ها با تمرکز قاطع بر موضوعات کلیدی و حیاتی عصر حاضر از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه پایدار، فناوری‌های نوین کاربردی در صنایع و راهکار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برگزار شد. این دوره‌ی مسابقات به ویژه بر اهمیت هوش مصنوعی در تغییر صنایع، بهبود زندگی روزمره و ارائه پاسخ‌های نوین به چالش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی تأکید داشت.

در این رویداد، شرکت‌کنندگانی از حوزه‌های تخصصی گوناگون نظیر هوش مصنوعی و علوم داده، فناوری‌های پزشکی، انرژی‌های سبز، کشاورزی هوشمند، آموزش دیجیتال، و مهندسی عمران و مکانیک از کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، اندونزی، مراکش، ایران، قطر، لهستان، روسیه، هنگ‌کنگ، برزیل، مالزی، امارات و چین حضور داشتند. داوران بین‌المللی در یک فرآیند سه روزه، طرح‌ها را بر اساس شاخص‌های سخت‌گیرانه‌ای ارزیابی کردند که شامل میزان تقاضای عمومی، صرفه‌جویی اقتصادی، سازگاری با محیط زیست و نوآوری بود. طرح «تولید آب از زباله» از طریق میکروارگانیسم‌ها با موفقیت توانست خود را با این معیارها منطبق سازد.

 

 سوابق پژوهشی و پیشینه اعتبار طرح

طرح برجسته صالحی‌کیا پیش‌تر نیز در داخل کشور مورد توجه قرار گرفته بود. این ایده نوآورانه قبلاً در همایش ملی «مدلسازی، پایش و مدیریت آلودگی آب، خاک، هوا و صوت» با شناسه ملی MWASSP ۰۱_۰۱۱ به ثبت رسیده بود. محمدرضا صالحی‌کیا، دانشجوی رشته شیمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، پیشینه موفقی در این حوزه دارد و پیش‌تر نیز در «سومین دوره مسابقات بین‌المللی مخترعان و مبتکران ویژه اعضای INV» وابسته به IFIA در بخش شیمی-حفاظت از محیط‌زیست، مقام دوم جهان را کسب کرده بود.

مقاله مرتبط با این دستاورد نیز با عنوان لاتین «Water Production from Waste Using Micro-Organisms: Extraction of Dirty Gold» نشان‌دهنده عمق و جنبه‌های علمی و فنی ایده او در بهره‌گیری از فرایندهای زیستی برای بازیافت رطوبت و آب از پسماند و پیوند دادن آن با مدیریت پسماند شهری و حفاظت محیط‌زیست است.

 

 کارنامه پرافتخار نوآور جوان اصفهانی

کارنامه محمدرضا صالحی‌کیا حاکی از تداوم فعالیت او در مرز میان شیمی، زیست‌فناوری و انرژی‌های پاک است. در سوابق فردی منتشرشده در باشگاه نخبگان «فاضل»، به چندین عنوان ملی و بین‌المللی دیگر نیز اشاره شده است:

• مدال طلای کشوری اختراعات ابن‌سینا در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹

• مقام سوم جهانی مسابقات اختراعات اندونزی در سال 2020

همچنین، کسب مقام‌های استانی و کشوری در حوزه زیست‌فناوری (گرایش بیوانرژی) و انرژی‌های نوین/دست‌سازه‌های سبز، نشان‌دهنده عزم این پژوهشگر برای توسعه فناوری‌های زیست‌محیطی است. این موفقیت در ژنو، نه تنها یک افتخار شخصی و دانشگاهی، بلکه گامی مهم در مسیر معرفی فناوری‌های نوین زیست‌محیطی ایران به جامعه جهانی و الگویی الهام‌بخش برای مخترعان جوان کشور به شمار می‌رود.