ایدز در اصفهان به مرز 1000 نفر رسید

در آستانه روز جهانی ایدز بود که اعلام شد طبق آخرین آمار و اطلاعات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ۹۶۶ بیمار مبتلا به «اچ‌ آی‌ وی» در استان شناسایی شده‌اند و به طور میانگین سالانه ۳۰ تا ۵۰ نفر مبتلا به این ویروس در استان اصفهان شناسایی می‌شوند.

 

رضا فدایی، مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که اظهار کرده است ۷۷۷ نفر از آنها مرد (۸۰ درصد) و ۱۸۹ نفر زن (۲۰ درصد) هستند این اشاره را نیز داشته که از بین بیماران شناسایی شده در استان ۳۷۶ نفر درگذشتند و ۵۹۰ نفر در قید حیات هستند. همچنین این بیماری که ابتدا از طریق فرآورده‌های خونی آلوده وارد کشور شد، نحوه انتقال این بیماری در سال‌های ابتدایی بیشتر از طریق اعتیاد تزریقی و پس از آن، روابط جنسی کنترل نشده بود.

اما به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی، چگونگی انتقال این بیماری در سال‌های اخیر تغییر پیدا کرده است به‌طوری‌که بر اساس آمار کشوری، در نیمه نخست سال 1403 عامل ابتلای ۶۵ درصد بیماران شناسایی شده از طریق تماس جنسی بوده و ۱۰ درصد از طریق اعتیاد تزریقی به «اچ آی وی» مبتلا شده بودند.

در این راستا به تازگی پویشی تحت عنوان «من هم تست اچ آی وی می‌دهم» در سراسر کشور برگزارشده است که به گفته کارشناس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این پویش که از 20 آبان ماه آغاز و تا ۲۰ آذرماه ادامه دارد با هدف شناسایی و تحت درمان قرار دادن بیماران و همچنین اطلاع‌رسانی عمومی و کاهش ترس از اچ آی وی برگزار می‌شود. گفتن این حرف شاید ساده باشد ولی در عمل نمی‌توان افراد مبتلا یا مشکوک ابتلا به ایدز را به‌راحتی پای میز تست اچ آی وی کشانید چرا که همچنان در جامعه ما موانع زیادی برای این مسئله وجود دارد.

-بار اخلاقی ایدز در جامعه سنگین است

 

در این راستا دکتر کورش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌های اجتماعی ایران در گفتگو با اصفهان امروز اظهار کرد: بار اخلاقی بیماری ایدز در جامعه ما هنوز خیلی سنگین است.

او گفت: از سال 1981 که این بیماری شناسایی شد در یک برهه‌ای جهان درگیر خطاهای شناختی نسبت به این بیماری و ویروس مولدش بود و در آن مقطع که حدود 20 سال به طول انجامید همه کشورها راه‌های اشتباهی را در کنترل و نوع پیشگیری بیماری رفتند؛ اما به مرور همه دنیا مسیرشان را اصلاح کردند و مسیر مبارزه با ایدز ویروس اچ آی وی را تغییر دادند.

دکتر محمدی افزود: از این جهت رویکردهای مبتنی بر روش‌های پیشگیری سطح یک در تقریبا اغلب کشورها بویژه بلوک غرب، هندوستان و آفریقا که خیلی نسبت به این موضوع آسیب‌پذیرتر بودند و سایر کشورها، اتخاذ شد و این رویکرد تا به امروز هم شکل وجه غالب همه کشورها دنیاست که کار را در پیشگیری سطح یک دنبال می‌کنند.

او بابیان اینکه یکی از ابزارهای پیشگیری در سطح یک آموزش است، گفت: که مهم‌ترین ابزار این سطح از پیشگیری آموزش و آگاهی محسوب می‌شود و معمولا در پیشگیری‌های اولیه و در برنامه‌هایی که مبتنی بر سطوح پیشگیری است آگاهی دادن به جامعه و افزایش دانش افراد نسبت به موضوعاتی که قرار است از آن پیشگیری شود مثل بیماری‌ها حوادث و مباحث مشابه آن همیشه حرف اول را آگاهی می‌زند.

رئیس انجمن آسیب‌های اجتماعی ایران ادامه داد: در مقطعی هم در ایران این اتفاق افتاد و مبحث آموزش و آگاهی‌رسانی در سطح وسیعی بخصوص در دهه 80 پی گرفته شد و آموزش‌ها در جامعه به‌شدت رشد کرد که باعث شد فضای ذهنی جامعه تا حدودی تحت تأثیر قرار گیرد و ترویج راهکارهای مبتنی بر راه‌های سه‌گانه آلودگی به ویروس اچ آی وی که شامل انتقال از مادر آلوده به جنین، روابط جنسی ناایمن و فراورده‌های خونی و انتقال آلوده باشد فراگیر شود.

دکتر محمدی بیان داشت: این رویکرد در دهه 80 تقریبا جزو اولویت‌های وزارت بهداشت بود و عملکرد خوبی از ارکان مستقر در وزارت بهداشت از جمله ادارات پیشگیری در دانشگاه‌های علوم پزشکی و حتی خانه‌های بهداشت که در آخرین روستاهای کشور مستقر هستند را شاهد بودیم؛ اما از دهه 90 به بعد به نظر می‌رسد این حساسیت نسبت به آموزش و آگاهی دهی به مردم تا حدودی کاهش پیدا کرده است و امروز می‌بینیم گزارش‌هایی که از مدیران و متولیان امر در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و سایر دانشگاه‌های کشور اعلام می‌شود عمدتا مبتنی بر روش‌های شناسایی و مداخله است. همچنین کمپینی که امروز به عنوان «من تست اچ آی وی می‌دهم» راه افتاده است یا غربالگری که در مراکز خاص علوم پزشکی رخ می‌دهد در راستای شناسایی بیماری است و عمدتا اتفاقی را برای پیشگیری رقم نمی‌زند بلکه فقط می‌خواهند بدانند چقدر بیمار داریم و در ادامه اقدامات سطح 2 و 3 یعنی کنترل بیماری را انجام دهند.

او بیان داشت: این در حالی است که در حوزه پیشگیری همراه کردن نگرش جوامع است که اهمیت دارد و این اتفاق به‌خوبی در بلوک غرب رخ داد. به‌این‌ترتیب که به دور از التهاب و ترس و به عنوان یک بیماری با مبتلایان به ایدز برخورد شده و این باعث شد حساسیت‌ها وجوه منفی بیماری ایدز که می‌توانست اخلاقی و صرفا از طریق روابط جنسی باشد این فضا را برای شناسایی محدود کند.

دکتر محمدی گفت: در جامعه ما این افراد در نگام غربالگری تحت پوشش و درمان آورده شده وزارت بهداشت با تجویز و تزریق دارو، ایشان را تحت مراقبت و آموزش و مشاوره قرار می‌دهد که به بیشتر شدن عمرشان نیز منجر می‌شود اما هنوز نگرش جامعه با این بیماری و مبتلایانش همراه نیست چرا که در آمارهایی که داریم حدود 60 درصد از دلایل ابتلای بیماران ایدزی را روابط جنسی ناایمن مطرح کرده است یعنی اینکه اگر کسی هم در اثر اتفاق یا به هر دلیل متوجه ابتلای خود شد، این فرد برای پیشگیری اقدام نمی‌کند چون مسائل اخلاقی مطرح شده به او این اجازه را نمی‌دهد.

رئیس انجمن آسیب‌های اجتماعی کشور تصریح کرد: بار اخلاقی بیماری ایدز در ایران بسیار بالاست و این باعث می‌شود که بخشی از جامعه یا افرادی که درگیر این بیماری هستند تا حدودی از معرفی خود و شناسایی شدن و مشارکت در برنامه‌های پیشگیری فرار کنند. درصورتی‌که این نکته در غرب حل شده است و بیمار با اتیکت ایدز همه‌جا می‌رود و عزت و حرمت اجتماعی او شکسته نشده است در واقع جامعه او پذیرفته که به چشم یک بیمار و نه یک مجرم به او نگاه کند؛ اما در کشور ما ممکن است فرد مبتلا به خیلی از مکان‌های عمومی مراجعه کند اما اعلام نکند بیمار است؛ بنابراین در این شرایط نیاز است روی نگرش جامعه کار کنیم. البته که غربالگری‌ها خوب و مفید است و کمپین هم برای شناسایی کمک‌کننده است ولی بعید میدانم با باور اخلاقی منفی که برای بیماری ایدز درست کرده‌ایم و همچنان انتقال از طریق روابط جنسی را عامل ایدز می‌شناسیم به نتیجه مطلوبی برسیم.

 

-ضرورت تغییر نگرش جامعه به بیماری ایدز

 

دکتر محمدی تأکید کرد: امروز نیاز داریم این نگرش نسبت به بیماری تغییر کرده و بار اخلاقی آن را کم کند به‌این‌ترتیب که تغییر رویه در روش‌های مقابله با بیماری و پیشگیری از آن را در دست بگیریم و تمرکزمان را به جای صرفا برگزاری کمپین و غربالگری، روی آگاهی دادن به جامعه بگذاریم.

همچنین برنامه‌ریزی کارشناسان برای تأثیر بر نگرش‌های جامعه باید با کمک گرفتن از رسانه و تریبون‌های مختلف همراه باشد و کلا نظام تعلیم و تربیت جامعه باید به گونه‌ای عمل کند که در نهایت یک مبتلا به ایدز را به عنوان یک بیمار بشناسیم. آنچه پیشتر درباره اعتیاد رخ داد و تقریبا توانستیم بیمار بودن معتاد را در جامعه از حالت جرم و بار اخلاقی تا حدودی زیادی خارج کنیم.

 

طبق روش‌های آماری، تخمین زده می‌شود که حدود ۴۴ هزار و ۱۰۵ نفر در کشور مبتلا به اچ آی وی باشند، اما بر اساس نظام داده‌های مدیریت الکترونیک اچ آی وی کشور، تاکنون ۲۴ هزار و ۷۶۰ نفر شناسایی شده‌اند و این یعنی، نیمی از آنها هنوز شناسایی نشده‌اند.

 

- اهمیت حفظ حریم خصوصی بیماران مبتلا به ایدز

 

خودمعرفی بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی (HIV) یک موضوع حساس و مهم است که باید با احتیاط و درک عمیق از جوانب مختلف آن انجام شود. آموزش و آگاهی از طریق  برگزاری کارگاه‌ها و جلسات آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی درباره اچ‌آی‌وی و ایدز، چگونگی انتقال، پیشگیری و درمان آن و اطلاعات صحیح می‌تواند به کاهش استیگما و ترس کمک کند.

همچنین اقداماتی همچون فراهم آوردن زمینه‌های مناسب برای مشاوره و حمایت روانی به بیماران، باعث می‌شود تا آنها احساس امنیت و راحتی بیشتری در بیان وضعیت خود داشته باشند. این امر در کنار  ایجاد گروه‌های حمایتی برای افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی، کمک می‌کند تا مبتلایان بتوانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و به یکدیگر کمک کنند.

نکته مهم برای این بیماران حفظ حریم خصوصی است و تأکید بر حفظ حریم خصوصی بیماران باعث می‌شود افراد احساس کنند اگر بخواهند وضعیت خود را با دیگران در میان بگذارند، امنیتشان حفظ می‌شود.

با انجام این اقدامات می‌توان وارد مرحله تشویق بیماران به انجام خودآزمایی‌های صحیح و مشاوره قبل از معرفی خود نیز شد تا مطمئن شوند که اطلاعات کافی دارند و می‌توانند به سؤالات دیگران پاسخ دهند. در این مسیر نباید از تربیت مددکاران اجتماعی که بتوانند بیماران را در روند خودمعرفی و مواجهه با چالش‌های اجتماعی یاری دهند نیز غافل شد.

با تشویق بیماران به مشارکت در برنامه‌های مربوط به سلامت عمومی که باعث می‌شود احساس کنند بخشی از جامعه هستند و به‌این‌ترتیب تمایل بیشتری به معرفی خود داشته باشند و نیز  به اشتراک گذاشتن داستان‌های موفقیت افرادی که توانسته‌اند با اچ‌آی‌وی زندگی سالم و عادی داشته باشند، برای افزایش انگیزه و امید میان دیگران، می‌توان در مسیر آگاهی بخشی جامعه نسبت به این بیماری و کنترل آن در کشور و شهرمان امیدوارتر باشیم.

این اقدامات می‌تواند به بیماران کمک کند تا با اعتمادبه‌نفس بیشتری وضعیت خود را شناخته و از خدمات بهداشتی و درمانی بهره‌مند شوند. در نهایت، ایجاد فضایی پذیرنده و حمایتی برای این افراد ضروری است.