تئاتر نیازمند حمایت دولتی است
انگشتان دخترک که بر تارهای دردمند گیتار نواخته می‌شوند، پسر شکوه دیدار نخست کسی را به خاطر می‌آورد که "این همه آشفته حالی" را از او به یادگار دارد.
انگشتان دخترک که بر تارهای دردمند گیتار نواخته می‌شوند، پسر شکوه دیدار نخست کسی را به خاطر می‌آورد که "این همه آشفته حالی" را از او به یادگار دارد.
به گزارش ایمنا، در این شب‌های نخست پاییزی، هر شامگاه، ملودی‌های شکلاتی در تالار هنر اصفهان نواخته می‌شود. نمایشی که از جنس درد روز، با بک‌گراندی طنزآمیز و گاه آلوده به غمی ناگاه و دردآور است.
ملودی‌های شکلاتی، سیاه و سفیدی های فکری نسل دیروز و امروز را با بیانی طنزآمیز، اما نه آن طنز سطحی رایج این روزها، مقابل هم قرار می‌دهد و در صحنه‌ای چشم نواز، آراسته به زرد و نارنجی‌های پاییز، احساسات و منطق مخاطب را همزمان درگیر روایت خود می‌کند.
آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگو با «رادمهر کشانی»، کارگردان تئاتر «ملودی‌های شکلاتی» است:
چرا این موضوع را برای نمایش خود انتخاب کردید؟
گروه ما در طول سال ژانرهای مختلفی را آماده اجرا می‌کند. این بار تصمیم بر این بود که نمایشنامه ایرانی کار کنیم و من معمولا در نمایش‌ها سعی می‌کنم از آثار استاد رادی و نمایشنامه نویسان شناخته شده استفاده کنم، چرا که واقعا در تئاتر معضلی به نام متن وجود دارد.
علت انتخاب این نمایشنامه در این برهه از زمان، به روز بودن آن بود. این نمایش حرف جامعه، جوانان و نسل ماست. تفاوت دیدگاه در گذشته وجود داشته، دارد و در آینده هم خواهد بود و در این نمایش سعی کردیم راهکارهای متفاوتی را برای این معضل ارائه دادیم.
تا چه حد سلیقه و دیدگاه‌های شخصی، نمایشنامه اولیه را دستخوش تغییر کرد؟
نمایشنامه آهنگ‌های شکلاتی اساساً حالت نمایشنامه خوانی دارد و کمتر به اجرا نزدیک است. به همین دلیل من آن را دراماتورژی و براساس نمایشنامه اصلی بازنویسی کردم تا با توجه به شرایط شهر و مخاطب اصفهان و همچنین فضای روز جامعه، مخاطب را درگیر کند. به علاوه، پس از بازنویسی در نمایش گره‌هایی ایجاد شد که در متن اصلی به طور کلی وجود ندارند اما با این تغییرات مخاطب با نمایش بیشتر ارتباط می‌گیرد.
آیا با استفاده از روایت خطی و فضای رئال، روی حوصله مخاطب ریسک نکردید؟
کار کردن این مدل از نمایشنامه‌ها به مراتب سخت‌تر از دیگر سبک هاست، چرا که فضای رئالیستی سخت‌ترین نوع بازیگری را دارد. شاید به نظر ساده بیاید اما در اجرا، کار بسیار سخت و دشواری است. در این مدل نمایشنامه‌ها، ریسکی که در کارگردانی وجود دارد این است که قرار نیست میزانسنی ایجاد شود که مخاطب با آن ارتباطی خاص بگیرد و باید نه به واسطه حرکت، که به واسطه بازیگری ریتم را حفظ کنیم.
درست است که نمایشنامه بسیار روایی و یکنواخت نوشته شده است اما سعی کردیم با استفاده از شیوه بازیگری مدرن، مخاطب را دچار همذات پنداری با شخصیت‌های نمایش و همراه با روایت کنیم.
خودتان هم به عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی در نمایش ایفای نقش کردید.
من معمولا ترجیح می‌دهم که در نمایش‌های خودم بازی کنم چرا که در حقیقت کارگردانی می‌کنم تا نمایش‌هایی را که دوست دارم بازی کنم. شاید اگر بخواهم فقط به فضای بازیگری بیندیشم، متن‌های دلخواه من اجرا نمی‌شوند و ایدئولوژی من به عنوان بازیگر و کارگردان روی صحنه نمی‌رود.
به نظر شما، داستان نمایش کمی به سمت نصیحت کردن پیش نرفت؟
اشکالی که نمایشنامه اصلی داشت دقیقا همین شعارزدگی بود، تلاش کردم تا جای ممکن این شعارزدگی را روان کنم تا ذوق مخاطب را کور نکند. اما هر وقت قرار است صحبت از یک ایدئولوژی و تفکری را داشته باشیم، اگر با تفکر مخاطب جور در نیاید به مثابه یک نصیحت می‌شود. البته در دیالوگ‌های نمایش نیز می‌بینید که نصیحت کردن نکوهش می‌شود.
موسیقی را از پشت صحنه به روی صحنه آوردید. آیا علت خاصی داشت؟
اعتقاد من بر این است که تمام جزئیات نمایش رئالیستی باید رئال باشد. نیاز به موسیقی را در این نمایش احساس می‌کردم ولی هر چه درباره اجرای آن فکر می‌کردم، به این نتیجه می‌رسیدم که اگر قرار باشد از پشت صحنه پخش شود و جزء فضای رئال نمایش نباشد، هماهنگی لازم را نخواهد داشت. به همین دلیل با راهکاری، موسیقی را هم به شخصیتی در نمایش تبدیل کردم.
هدف از اجرای نمایش در یک سالن بلک باکس چه بود؟
این مدل از نمایش‌ها، با این فضای اجرایی و بازیگری، نیازمند ارتباط تنگاتنگ و نزدیک با مخاطب است. به همین دلیل این نمایش را، که در فضای مدرن از نظر بازیگری اتفاق می‌افتد، در سالن بلک باکس اجرا می‌کنیم. در تئاتر اصفهان، علی رغم نیاز بسیاری از تئاترها به این مدل سالن‌ها، سالن بلک باکس به معنای واقعی وجود ندارد، تنها سالنی که شاید از سالن تالار هنر هم بهتر باشد، سالن جدید حوزه هنری است که آن هم استانداردهای کافی را ندارد.
درباره اصول و تکنیک‌های نورپردازی که به آن توجه کردید توضیح دهید.
نورپردازی بر اساس فضای رئالیستی نمایش تطابق یافته است. سعی کردیم از چراغ پارک به بهترین شکل برای نورپردازی استفاده کنیم، اما نه به گونه‌ای که از فضای واقعی ذهن دور باشد و تغییر نورها هم در جاهایی اتفاق می‌افتند که حس مخاطب تغییر می‌کند.
آیا استفاده از صحنه مناسب سازی شده برای مخاطب اصفهان به این معناست که برنامه‌ای برای اجرا در شهرهای دیگر وجود ندارد؟
اثری می‌تواند موفق باشد که خودش را با شرایط محل اجرا تطبیق دهد. اگر قرار باشد نمایش را در شهری دیگر اجرا کنیم، قطعا طراحی تغییر می‌کند.
در اصفهان، فضایی را انتخاب کردیم که ممکن است خود مخاطب با آن خاطراتی داشته باشد و آن را تجربه کرده باشد و بدین واسطه، با آن همذات پنداری بیشتری برقرار می‌کند. همانطور که می‌بینید، تمام میزانسن‌ها در این نمایش حول یک نیمکت گرد می‌گردد. نیمکتی که نمادی از شهر اصفهان است و ما سال‌ها آن را در چهارباغ دیده‌ایم.
چرا در آخرین روز قبل از اجرا، نام نمایش از آهنگ‌های شکلاتی به ملودی‌های شکلاتی تغییر کرد؟
باتوجه به اینکه نمایش تغییر داده شده است، ترجیح داده شد که که اسم نمایش هم تغییر کند و به این ترتیب نام آن به فضایی که ایجاد کردیم نزدیک‌تر باشد.
چه سختی‌هایی در راه آماده کردن این اثر متحمل شدید؟
تئاتر به معنای واقعی نیازمند حمایت دولتی است. متاسفانه به دلیل شرایط فعلی اقتصاد کشور، حمایت های خیلی کمتر شده است. اگر این مشکلات مرتفع گردد، فرهنگ‌سازی بهتری هم صورت می‌گیر چرا که یکی از مسئولیت های تئاتر، فرهنگ‌سازی است.
الان اگر یک نمایش کمدی سخیف بخواهم اجرا کنم، مخاطبان خیلی زیادی جذب آن می‌شوند اما کار کردن در مسائل فرهنگی، نیازمند حمایت است چون مخاطب کمتری دارد. کما اینکه در این نمایش هم طنز وجود دارد، اما مخاطب به هجو نمی‌خندد.
و سخن آخر؟
در تهران بنیادی تاسیس شده است به نام بنیاد رادی که هدف آن باید نشر و گسترش آثار و عقاید استاد رادی باشد اما متاسافنه نه تنها به این روند کمکی نمی‌کند، بلکه با سنگ اندازی و ایجاد اختلاف میان هنرمندان، دارد وجهه استاد رادی را خراب می‌کند.
امیدوار هستم که مرکز هنرهای نمایش نگاه ویژه‌ای به این مسئله داشته باشد و آن را حل و فصل کند. الآن اگر هنرمندی بخواهد آثار اکبر رادی را کار کند، قطعا به مشکل خواهد رسید. من شخصا مجوز و دست خط کتبی خود استاد را دارم که می‌توانم آثار ایشان را اجرا کنم، اما ارگر کارگردانی در زمان حیات ایشان از خودشان مجوزی دریافت نکرده باشد، دچار مشکل خواهد شد.
برای همین نمایش ملودی‌های شکلاتی هم برخورد بدی با ما شد و در ابتدا حتی از سوی بنیاد رادی و مدیران آن تهدید به تعطیل شدن نمایش شدیم اما با درایت مدیران ارشد اداره ارشاد اصفهان این موضوع حل شد.
به گزارش ایمنا، تئاتر «ملودی‌های شکلاتی» بر اساس نمایشنامه‌ای از «اکبر رادی» و به کارگردانی «رادمهر کشانی» تا چهارم آبان ماه، در سالن کوچک تالار هنر اصفهان، هر شب از ساعت ۱۸:۳۰ اجرا می‌شود.