غذاهایی برای مراقبت از جنین

سقط به مفهوم خاتمه یافتن خود به خودی یا القایی حاملگی قبل از رسیدن جنین به قابلیت حیات تعریف می‌شود. طبق آمار به‌دست‌آمده بیشترین درصد سقط‌های خود به خودی در سه‌ماهه اول بارداری اتفاق می‌افتند که عوامل زیادی در بروز این امر دخیل می‌باشند.

به‌طورکلی می‌توان دلایل ایجاد این نوع سقط را به سه دسته: جنینی (ناشی از نواقص کروموزومی و ژنتیکی)، عوامل پدری (ناشی از اختلالات کروموزومی اسپرم) و عوامل مادری (که شامل طیف وسیعی از عوامل مثل تغذیه، عوامل اجتماعی رفتاری مثل مواد مخدر، عوامل شغلی و تماس با سموم محیطی، عوامل ایمنولوژیک، نقایص رحمی) تقسیم‌بندی کرد.

از بین عوامل ذکرشده تغذیه اهمیت زیادی دارد به‌طوری‌که درگذشته تغذیه مناسب عامل مهمی برای پیشگیری از سقط و حفظ جنین به شمار می‌رفت درواقع از خوراکی‌ها به‌عنوان دارو جهت پیشگیری از سقط استفاده می‌شد. علاوه بر تغذیه آلودگی غذاها به انواعی از میکروب‌ها نیز می‌توانند در بروز سقط دخیل باشند؛ که در ذیل به ذکر چند نمونه از این موارد پرداخته‌ایم.

گیاهان دارویی یا دارو؟

یکی از دلایل گرایش مردم به مصرف گیاهان دارویی به دلیل بی‌ضرر دانستن آن‌هاست ازاین‌رو بسیاری از زنان باردار به دلیل اینکه نباید برخی از داروهای شیمیایی را مصرف کنند، برای درمان بیماری‌ها به گیاهان دارویی روی می‌آورند اما نکته مهم اینکه به گیاهان دارویی نیز باید بادید دارو نگریسته شود و توجه داشت که مصرف نابجای آن‌ها نیز می‌تواند اثرات نامطلوبی بر بدن داشته باشند بخصوص اینکه با توجه به وسعت گونه‌های گیاهی هنوز در خصوص بسیاری از آن‌ها اطلاعات کافی در دسترس نیست لذا مصرف گیاهان دارویی در بارداری باید بااحتیاط و تحت نظر پزشک صورت گیرد.

خانم‌های باردار مواظب گیاهان دارویی باشید

اگرچه در بین عامه خوراکی‌های زیادی به‌عنوان سقط‌آور مطرح می‌باشد اما مطالعات انجام‌شده در این زمینه با توجه به گونه‌های متنوع گیاهان دارویی هنوز کامل نیست لذا در اینجا فقط به ذکر چند نمونه از گیاهانی پرداخته‌شده است که در مطالعات مختلف موردبررسی قرارگرفته‌اند.

قهوه

قهوه یکی از نوشیدنی‌های محبوب در تمام دنیا است که علاوه بر طعم مطلوب، حاوی موادی از قبیل کافئین، پلی فنول ها و... می‌باشد. کافئین می‌تواند از جفت عبور کرده و روی رشد سلولی و نمو جنین اثرگذار باشد و بعلاوه ساختار قهوه به دلیل اینکه مشابه بازهای آمین دار از قبیل گوانین و آدنین می‌باشد، ممکن است بر تقسیم میتوز و ایجاد ناهنجاری‌های کروموزومی نیز اثرگذار باشد.

قهوه باعث افزایش هورمون‌های کاته کولامین در مادر و درنتیجه تأثیر بر فشارخون می‌شود. قهوه بر سطح هورمون‌های جنسی از قبیل استرادیول اثرگذار است و نکته دیگر اینکه به علت تغییرات فیزیولوژیک بدن مادر در زمان بارداری دفع کافئین از کلیه‌ها نیز کاهش میابد. تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که مصرف قهوه بیش از 200 میلی‌گرم در روز با افزایش ریسک سقط‌جنین در مادران باردار همراه است اما دوزهای کمتر از 200 میلی‌گرم در روز برای مادران باردار بی‌خطر می‌باشد.

زعفران

زعفران یکی از گران‌ترین ادویه‌های دنیا و یکی از اصلی‌ترین چاشنی‌های غذاهای ایرانی است. زعفران یکی از ادویه‌هایی است که خواص گوناگونان از قبیل ضد سرطانی، آنتی‌اکسیدانی و... در مطالعات مختلف موردبررسی قرارگرفته است و در طب سنتی از آن برای درمان بی‌خوابی، نفخ و ... استفاده می‌شود.

بیشتر خواص زعفران مربوط به 2 کارتنوید به نام‌های کروسین و کروستین است. زعفران هم از گیاهانی است که می‌تواند با افزایش انقباضات رحمی باعث سقط‌جنین یا زایمان زودرس شود. با توجه به مطالعات انجام‌شده توصیه می‌شود که مصرف زعفران بیش از 5 گرم در روز نباشد.

در خوردن این گیاهان نیز افراط نکنید

دارچین

یکی از ادویه‌های پرخاصیت می‌باشد که به لحاظ دارا بودن انواعی از مواد آنتی‌اکسیدانی در درمان بسیاری از بیماری‌ها نقش دارد. باوجود همه خواص درمانی، این گیاه به‌عنوان قاعده آور شناخته می‌شود و خوردن آن در دوران بارداری باید بااحتیاط صورت گیرد.

پونه

اسانس پونه باوجود داشتن عطروطعم خوشایند دارای ماده‌ای به نام پولگون (pulegone)است که ازاین‌رو به‌عنوان یکی از گیاهان سقط‌آور شناخته می‌شود اگرچه حد مجاز آن هنوز به‌درستی مشخص نیست اما در مصرف آن نیز نباید افراط کرد.

آویشن

دم‌کرده آویشن یک داروی قاعده آور به شمار می‌رود و اگرچه یکی از ادویه‌های پرکاربرد می‌باشد اما بهتر است مصرف آن در بارداری محدود شود.

بابونه

یکی از دم‌نوش‌های متداول بین ایرانیان است که به‌واسطه داشتن بیوفلاوونوئیدهایی از قبیل Apigenin خواص درمانی زیادی دارد اما برخی از گونه‌های بابونه به دلیل قاعده آور بودن و ایجاد انقباضات رحمی به‌عنوان سقط‌آور شناخته‌شده می‌شوند.

آلودگی‌های مواد غذایی را جدی بگیرید

علاوه بر نوع تغذیه، ابتلا به برخی از آلودگی‌های غذایی نیز می‌تواند باعث سقط‌جنین شود. ازجمله بیماری‌هایی که می‌توانند باعث سقط‌جنین شوند به سه مورد زیر اشاره می‌شود:

تب مالت

راه اصلی انتقال این بیماری از طریق مصرف شیر نجوشیده است. باید توجه داشت که محصولات لبنی مثل پنیر هم اگر با شیر نجوشیده تهیه‌شده باشند هم می‌توانند باعث ایجاد تب مالت شوند.

توکسوپلاسموز

این بیماری انگلی از مدفوع گربه انتقال میابد و چون ممکن است گوسفند یا گاو از علوفه آلوده به این میکروب تغذیه کنند لذا جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید گوشت به‌خوبی پخته شود و از مصرف گوشت نیم‌پز خودداری شود به‌علاوه به دلیل احتمال آلودگی سبزیجات با مدفوع گربه باید سبزیجات قبل از مصرف به‌خوبی ضدعفونی شوند.

باکتری لیستریا

این باکتری هم از طریق شیر نجوشیده، گوشت نیم‌پز و سبزیجات ضدعفونی نشده منتقل می‌شود و یکی از عوارض ابتلا به آن سقط‌جنین در مادران باردار است.