با پیام صلح و مشارکت بی‌سابقه نسل نو
سیوهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در اصفهان آغاز شد
از اصفهان، صدای امید بلند است. سیوهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان با شعار «رویاهای کودکانه نقش جهان» و با پیامی قوی درباره‌ی صلح جهانی آغاز به‌کار کرد. این گزارش تحلیلی عمیق، نحوه‌ی برگزاری جشنواره در ۱۹ استان، آمار بی‌سابقه‌ی ۳۹۳ اثر، و نقش محوری بیش از ۱۵۰۰ داور کودک و نوجوان را واکاوی کرده و به بررسی چالش‌ها و چشم‌اندازهای سینمای کودک ایران می‌پردازد.
سیوهفتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد سینمایی حوزه کودک در ایران، در میانه پاییز ۱۴۰۴ (اوایل اکتبر ۲۰۲۵) در شهر تاریخی اصفهان آغاز به‌کار کرد. این دوره از جشنواره که با شعار «رویاهای کودکانه نقش جهان» برگزار می‌شود، نه تنها یک محفل هنری برای اکران فیلم‌ها، بلکه نمادی از عزم ملی برای صیانت از هویت فرهنگی و سرمایه انسانی کشور و پیامی عمیق برای صلح و همدلی جهانی است. این رویداد، که از سال ۱۳۶۱ تأسیس شده و سابقه‌ای طولانی در ترویج سینمای اخلاق‌مدار برای نسل آینده دارد، امسال با رویکردی متفاوت و متأثر از وقایع اخیر، عمق و مفهومی دوچندان یافته است. برگزاری سیوهفتمین دوره در شرایطی که ملت ایران «خاطره دفاع مقدس ۱۲ روزه» و شهادت جمعی از کودکان و خانواده‌ها را به سوگ نشسته، جشنواره را به میعادگاهی برای تجدید عهد با آرمان‌های شهدا و ساختن فردایی روشن‌تر تبدیل کرده است. این رویداد با ادای احترام معنوی به شهدا در گلستان شهدای اصفهان آغاز شد و این اقدام، معنای ژرفی از مسئولیت فرهنگ و هنر در قبال خون‌های پاک ریخته‌شده و مأموریت خطیر دمیدن امید در دل ملت را به نمایش گذاشت. این افتتاحیه معنوی، با حضور کودکان، مسئولان استانی و عوامل اجرایی، نشان داد که این جشنواره فراتر از یک رویداد هنری صرف است و پیامی استوار برای جهان دارد: «ما داغداریم اما ایستاده‌ایم، اندوهگینیم اما استواریم.»
سینما، پرچمدار امید: روایت سیوهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان
سینمای کودک ایران بار دیگر رسالت خود را در ساختن فردایی امن‌تر و دمیدن امید در دل ملت ایفا می‌کند. سیوهفتمین جشنواره فیلم کودک، در شرایطی سخت، با تأکید بر اتحاد ملی و رویاهای مشترک کودکان، به یکی از مهم‌ترین رخدادهای فرهنگی کشور تبدیل شده است.
طنین رویاهای کودکانه از نقش جهان؛ جشنواره‌ای در سایه ایثار و امید
جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در چهار دهه برگزاری، همواره نماد عزمی استوار برای صیانت از هویت فرهنگی و سرمایه انسانی ایران اسلامی بوده است. این رویداد نه‌تنها محفلی هنری، که نشانه‌ای روشن از باور ملت ما به آینده‌ای است که در دستان کودکان و نوجوانان ساخته می‌شود. بزرگ‌ترین سرمایه ایران برای فردا، اتحاد و همبستگی ملی است؛ سرمایه‌ای که بر پایه نوع‌دوستی و میهن‌دوستی معنا می‌یابد و باید از همان سال‌های کودکی تمرین شود. جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان می‌تواند با تجربه‌های مشترک و آموزش‌های هنری، زمینه‌ساز پرورش همین روحیه باشد. حامد جعفری، دبیر جشنواره، و سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، هر دو بر این رویکرد فرهنگی-اجتماعی در کنار بعد هنری تأکید کردند.
پیامی جهانی: سینمای کودک، زبان صلح و همدلی
پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید عباس صالحی، به وضوح این رویکرد را مورد تأکید قرار داد. صالحی در متن پیام خود، تأکید کرد که سینمای کودک و نوجوان باید به عنوان «زبان جهانیِ همدلی و صلح» شناخته شود؛ زبانی که مرزها را درمی‌نوردد و امکان می‌دهد کودکان با قلب‌های پاک خود، حلاوت دوستی و صلح را باور کنند. بیانیه افتتاحیه معنوی نیز بر پیامی همبستگی‌بخش برای کودکان مظلوم غزه و آرمان‌های عدالت و آزادی تأکید داشت.
از منظر اجرایی، سیوهفتمین جشنواره با هدف افزایش دسترسی عمومی و نمایش توانمندی‌های بین‌المللی، با حجم بی‌سابقه‌ای از آثار داخلی و خارجی مواجه شد. در بخش بعدی، مروری بر آمار کلیدی و برنامه‌های گسترش جغرافیایی خواهیم داشت.
ابعاد برگزاری و تنوع بی‌سابقه ۳۹۳ اثر در جشنواره اصفهان
سیوهفتمین جشنواره با یک روند اجرایی قوی و آمار چشمگیری از ثبت آثار، گام بزرگی در جهت ارتقاء جایگاه خود برداشته است. در سال جاری، مجموعاً ۳۹۳ اثر شامل فیلم‌های بلند داستانی، کوتاه، پویانمایی و آثار بین‌المللی توسط فیلم‌سازان داخلی و خارجی برای حضور در جشنواره ثبت‌نام کردند.
آمارهای کلیدی و فیلم‌های بلند داستانی بخش رقابتی
بخش مسابقه ملی جشنواره، میزبان ۸ فیلم بلند داستانی، ۱۹ فیلم کوتاه و ۱۱ اثر پویانمایی است. در بخش بین‌الملل نیز از میان ۱۸۳ اثر بازبینی‌شده، ۱۸ فیلم برای نمایش انتخاب شده‌اند که این امر نشان‌دهنده تعاملات گسترده جشنواره با جوامع سینمایی کودک در سراسر جهان و توجه به تنوع جغرافیایی قابل‌توجه است. فیلم‌های بلند داستانی چون «افسانه سپهر»، «بچه مردم» و «موی گرگ» تنوع ژانری قابل‌توجهی را در این دوره به نمایش گذاشته‌اند که علاوه بر سرگرمی، ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی را ترویج می‌کنند.
گسترش جغرافیایی: در مسیر عدالت فرهنگی با اکران در ۱۹ استان
یکی از نقاط قوت برجسته این دوره، گسترش جغرافیایی جشنواره است. سیوهفتمین جشنواره نه تنها در اصفهان، بلکه همزمان در ۱۸ استان دیگر ایران نیز برگزار می‌شود. این اقدام در راستای هدف عدالت فرهنگی و فراهم آوردن دسترسی برابر به آثار سینمایی با کیفیت برای کودکان و نوجوانان در سراسر کشور برنامه‌ریزی شده است. برای کودکان مناطق محروم، نوجوانان دارای معلولیت و فرزندان خانواده‌های تحت پوشش خیریه‌ها، اکران‌های ویژه و استفاده از سینمای سیار در نظر گرفته شده است تا هیچ کودکی از این رویداد فرهنگی باز نماند.
مهم‌ترین وجه تمایز جشنواره اصفهان، نقش محوری کودکان در تمامی فرآیندها است. این جشنواره، نه برای کودکان، بلکه توسط خود آن‌ها داوری و روایت می‌شود.
نقش‌آفرینی نسل نو: مشارکت ۱۵۰۰ داور و ۵۰۰ خبرنگار کودک و نوجوان
یکی از ویژگی‌های متمایزکننده جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، حضور فعال و بی‌واسطه مخاطبان اصلی خود در فرآیندهای داوری و پوشش رسانه‌ای است. این مشارکت بزرگ‌ترین نقطه قوت این دوره است.
داوری توسط کودکان: قضاوت از نگاه نسل آینده
بیش از ۱۵۰۰ داور کودک و نوجوان در فرآیند قضاوت آثار شرکت دارند. این حجم از مشارکت، نشانگر اهمیت دادن جشنواره به دیدگاه نسل آینده و اعتقاد به نقش‌آفرینی آنان در تعیین مسیر سینمای کودک است. این داوری توسط خود بچه‌ها، فرصت «دیده شدن واقعی» را به آثار می‌دهد و ارتباط مستقیم میان فیلم‌سازان و مخاطبان را تقویت می‌کند.
خبرنگاران نوجوان: روایت‌گران خلاق
علاوه بر داوران، بیش از ۵۰۰ خبرنگار نوجوان مسئولیت پوشش رسانه‌ای جشنواره را بر عهده دارند. این خبرنگاران با قلم و دوربین خود، روایت‌گر لحظات شادی، آموزش و تبادل تجربه هستند و به رشد تفکر خلاق و فرهنگی کودکان و نوجوانان کمک کرده‌اند. دبیر جشنواره این رویداد را «فرصت بی‌نظیری برای نمایش خلاقیت‌ها و توانمندی‌های کودکان و نوجوانان» خواند.
در کنار نمایش فیلم‌ها، جشنواره با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تجلیل از پیشکسوتان، یک اکوسیستم کامل فرهنگی را برای نسل کودک و نوجوان فراهم کرده است.
برنامه‌های جانبی و بزرگداشت‌های ماندگار سی‌و‌هفتم (شکوفنده، عموپورنگ)
جشنواره سی‌و‌هفتم فراتر از اکران فیلم، مجموعه‌ای غنی از برنامه‌های جانبی فرهنگی و هنری را در دستور کار قرار داده است.
کارگاه‌ها و فعالیت‌های تعاملی برای آموزش سینمایی
حدود ۳۷۰ برنامه جانبی در محلات مختلف اصفهان به اجرا درمی‌آید. این برنامه‌ها شامل کارگاه‌های فیلمسازی، اجرای تئاتر و نمایش‌های خیابانی، و مسابقات نقاشی است. این فعالیت‌ها فرصت یادگیری تجربه‌های ارزنده سینمایی و هم‌زیستی فرهنگی را برای کودکان و نوجوانان فراهم می‌آورد. معاون فرهنگی شهردار اصفهان اظهار کرد که با برگزاری کارگاه‌های متعدد، کودکان و نوجوانان علاوه بر تماشای فیلم، فرصت یادگیری تجربه‌های ارزنده سینمایی را پیدا می‌کنند.
نکوداشت پیشکسوتان سینمای کودک: زهره شکوفنده و داریوش فرضیایی
در این دوره، توجه ویژه‌ای به تجلیل از پیشکسوتان عرصه سینما و فرهنگ کودک و نوجوان صورت گرفته است. این برنامه‌های ویژه شامل بزرگداشت زهره شکوفنده (پیشکسوت دوبله)، داریوش فرضیایی (عمو پورنگ) (مجری و بازیگر محبوب) و مهدی مسعودشاهی (مدیر فرهنگی برجسته) است. همچنین، دو مراسم اختتامیه برای فیلم‌های کوتاه و انیمیشن و بلند داستانی در نظر گرفته شده است.
با وجود دستاوردهای بزرگ در زمینه مشارکت و عدالت فرهنگی، سینمای کودک ایران در بخش تولیدات داخلی همچنان با چالش‌های جدی مواجه است که برای توسعه پایدار باید به آن‌ها پرداخت.
ارزیابی جامع: نقاط قوت و چالش‌های تولید فیلم کودک در ایران
سیوهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان با وجود دستاوردهای مهم، همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است که برای رسیدن به قله آرمان‌های خود نیازمند توجه ویژه است.
نقاط قوت: پایه‌های استوار جشنواره (عدالت فرهنگی و مشارکت بالا)
نقاط قوت شامل گستردگی و عدالت فرهنگی (برگزاری همزمان در ۱۹ استان) و مشارکت بالای مخاطبان (حضور بیش از ۱۵۰۰ داور و ۵۰۰ خبرنگار کودک و نوجوان) است. همچنین رویکرد آرمان‌گرایانه و ملی در برگزاری افتتاحیه معنوی، هویت و رسالت جشنواره را تقویت کرده است.
نقاط ضعف و چالش‌ها: کمبود تولید داخلی و مشکلات اجرایی
-
کمبود تولید داخلی: حضور تنها ۸ فیلم بلند داستانی در بخش ملی نشان‌دهنده مشکلات کیفی و کمی در تولیدات سینمای کودک است که نیازمند حمایت و سرمایه‌گذاری بیشتر نهادهای فرهنگی است.
-
کیفیت فنی برخی آثار: کیفیت فنی و هنری برخی فیلم‌ها هنوز در سطح مطلوب جهانی نیست. همچنین، مشکلات اجرایی و نبود زیرساخت کافی در برگزاری همزمان جشنواره در مناطق مختلف از دیگر چالش‌هاست.
برای تضمین آینده‌ی سینمای کودک، برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفی تولیدات، توسعه‌ی آموزش‌های تخصصی و گسترش همکاری‌های بین‌المللی ضروری به نظر می‌رسد.
چشم‌انداز آینده: به سوی قطب جهانی سینمای کودک
جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، با سابقه ۳۷ ساله خود، قصد دارد جایگاهش را در سطح جهانی تعمیق بخشیده و به یک پایگاه معتبر برای سینمای کودک تبدیل شود. چشم‌انداز آینده این رویداد، بر پایه‌های مستحکمی چون ارتقای کیفی تولیدات، گسترش آموزش‌های تخصصی و افزایش همکاری‌های بین‌المللی استوار است.
سینما، پلی میان رویا و واقعیت
این جشنواره تلاش می‌کند تا با هم‌افزایی میان سینمای کودک و جامعه، به رشد تفکر خلاق و فرهنگی کودکان و نوجوانان کمک کند. بیانیه افتتاحیه جشنواره بر این باور تأکید دارد: «ما در این جشنواره... پلی می‌سازیم میان رویا و واقعیت؛ پلی که از نقش جهان اصفهان آغاز شده و تا اقصا نقاط جهان امتداد می‌یابد.»
جمع‌بندی: جشنواره‌ای که از دل شهادت، نور می‌تاباند
سیوهفتمین دوره این جشنواره، با تلفیقی از اندوه ناشی از شهادت کودکان وطن در وقایع اخیر و عزم راسخ برای ساختن فردای بهتر، عمیق‌ترین و مسئولانه‌ترین دوره خود را پشت سر می‌گذارد. این جشنواره صرفاً محلی برای تماشای فیلم نیست؛ بلکه یک پدیده فرهنگی زنده است که در آن، کودکان نه تنها تماشا می‌کنند، بلکه داوری می‌کنند، می‌آموزند، و رسالت فرهنگ را درک می‌کنند. این رویداد با تقویت تولیدات داخلی باکیفیت، توسعه عدالت فرهنگی و افزایش تعاملات بین‌المللی به دنبال ترویج فرهنگ کودک‌دوستی و ایجاد آگاهی در سطح جهانی است. این جشنواره، مشهودترین پرچمدار امید در میان نسل نو است و با صدای رسا اعلام می‌کند: «رویاهای کودکانه، بی‌مرز و بی‌انتهاست، و هنر، زبان مشترک همه آزادگان جهان.»