از کجا بفهمیم چشم مان آب سیاه دارد یا نه؟

گلوکوم (آب سیاه) که دومین علت نابینایی در سراسر جهان است در واقع تخریب تدریجی عصب بینایی به صورت غیر قابل برگشت است که در هر سن و نژادی ممکن است رخ دهد.

این بیماری که ممکن است بصورت یکطرفه یا دو طرفه رخ دهد چند علتی است ولی مهمترین عامل شناخته شده آن فشار چشم بالاست که فقط توسط متخصص چشم قابل اندازه گیری است .

گلوکوم انواع گوناگونی دارد ولی شایع ترین انواع آنها مواردی است که اولیه نام می گیرد و عاملی بجز ساختار خود چشم نداردکه در برخی از این موارد با اقدامات پیشگیرانه ای مثل لیزر درمانی می توان از ایجاد یا گسترش بیماری جلوگیری کرد. ولی متاسفانه گلوکوم بجز مراحل انتهایی که بخش اعظم میدان بینایی از بین رفته است قابل شناسایی توسط بیمار ناست و بنابراین اگر افراد منتظر بروز علامت بیماری بمانند تا مراحل نهایی بیماری بدون درمان می مانند و در مراحل انتهایی نیز درمان کمک چندانی برای بازگرداندن دید از دست رفته نمی کند و فقط برای حفظ دید باقی مانده بیمار کمک می کند .

حال ببینیم چه کسانی بیشتر در معرض خطر بروز گلوکوم هستند :

1.کسانی که سابقه بیماری گلوکوم در خانواده دارند ویا سابقه وجود افراد نابینا در نسلهای قبلی دارند زیرا این افراد معمولا دچار گلوکوم تشخیص داده نشده بوده اند .

2. افراد با سن بالا بخصوص بالای پنجاه سال .

3. سابقه انجام جراحی های چشمی قبلی بخصوص سابقه پیوند قرنیه و یا جراحی های شبکیه.

4. سابقه استفاده از کورتون مانند بتامتازون، دگزامتازون، پردنیزولون، هیدروکورتیزون و انواع دیگر کورتون به هرصورتی که مصرف شود مثلا ب ه صورت قطره یا پماد چشمی، خوراکی، تزریقی، استنشاقی، پوستی یا استفاده از روش های دیگر می تواند فشار چشم رابالا برده و باعث گلوکوم شود. بنابراین افرادی که به دستور پزشک مجبور به استفاده از این دارو ها هستند باید به صورت دوره ای برای چک فشار چشم نزد متخصص چشم مراجعه کنند.

5. اختلال عملکرد تیرویید چه به صورت پرکاری وچه کم کاری و حتی مواردی که با درمان تحت کنترل است به علت تغییر در ساختار اطراف چشم بیمار را تا آخر عمر مستعد بروز گلوکوم می کند.

6. وجود بیماری آب مروارید ممکن است در مواردی زمینه ساز آب سیاه باشد که تشخیص آن توسط متخصص چشم امکان پذیر است و این زمینه سازی ارتباطی با شدت کاهش دید ناشی از آب مروارید ندارد.

7. سابقه برخی از بیماری های چشمی مانند تبخال چشمی یا سایر التهاب های داخل چشمی می تواند فرد را مستعد گلوکوم کند.

8. سابقه ضربه های چشمی حتی سال ها بعد از ضربه ممکن است باعث گلوکوم شود.

9. سابقه آسیب های شیمیایی با مواد اسیدی یا قلیایی.

10. سابقه آب مروارید مادرزادی حتی با وجود جراحی موفق آن باعث افزایش احتمال بروز آب سیاه حتی سال ها بعد از آن می شود.

البته باید خاطرنشان کرد که حتی در افرادی که جزو موارد بالا نیستند نیز با شیوع کمتری در معرض بروز گلوکوم بوده و باید حداقل یکبار و سپس بصورت دوره ای بر اساس صلاحدید پزشک معاینه شوند. برداشت اشتباه رایجی که برخی بیماران دارند این است که آب سیاه حتما ثانوی به آب مروارید رخ می دهد. در حالی که در بسیاری از موارد افراد بدون دچار بودن به آب مروارید به بیماری آب سیاه مبتلا هستند. سوال رایج دیگری که بیماران دارند در مورد تاثیر سبک زندگی بر بیماری گلوکوم است که در این مورد باید گفت مطالعاتی نشان داده است که مصرف ویتامین هایی مثل اسید فولیک و کیوتن و نیز پیاده روی احتمال بروز گلوکوم را کم کرده و کمبود ویتامین د احتمال بروز آن را افزایش می دهد.

نکته!

پس در مجموع گلوکوم (آب سیاه) بیماری بسیار خطرناک چشمی است که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل پیشگیری است ولی در مراحل پیشرفته تنها هدف از درمان حفظ بخش باقیمانده دید است. نکته مهم این است که گلوکوم در نوزادان و شیرخواران نیز ممکن است رخ دهد که علامت آن در این افراد بزرگی قرنیه چشم بصورت یک طرفه یا دو طرفه، کم شدن شفافیت قرنیه و متمایل شدن آن به رنگ آبی است که در صورت وجود این علائم والدین باید جهت معاینه کودک نزد چشم پزشک مراجعه کنند تا از آسیب بیشتر عصب بینایی جلوگیری شود .