روایت مأموران امنیتی سریال شبکه یک از سردار مبارزه با داعش
تهیه‌کننده سریال "خانه امن" معتقد است مخاطب غیرایرانی همان‌طور که با "ترور خاموش" و "سارق روح" ارتباط گرفت، از "خانه امن" هم استقبال می‌کند.
سریال این شب‌های شبکه یک، "خانه امن" است. سریال راهبردی و استراتژیکی که به تهدیدات داعش و چگونگی طراحی کشورهای غربی و کمک‌های مالی منطقه‌ای به این گروه تروریستی می‌پردازد. این سریال امنیتی و جاسوسی، خط اصلی قصه‌اش سناریوی آمریکا برای ناامنی خانه امن ما است، همان طرح آمریکایی ــ عربی که در حقیقت برای ناامن کردن خانه امن ما در دستور کارشان قرار داده‌اند و جزو اهداف شوم و شیطانی‌شان بوده است.
"خانه امن" موضوع جاسوسی و امنیتی را در دستور کار قرار داده، بهترین راه در کارهای استراتژیک و پیچیده، عموماً کارهای نمایشی است و "خانه امن" به آن استراتژی اشاره دارد که کمتر به‌سراغش می‌روند. سریال "خانه امن" در این چند قسمت پخش شده بارها به مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و امنیتی پرداخته است. از کنایه‌هایی که به آقازاده‌ها، مفسدین اقتصادی و حتی تروریستی که خبرش را به تازگی اعلام کردند توسط وزارت اطلاعات دستگیر شده است.
فیلم نشست سریال "خانه امن" در تسنیم را اینجا ببینید:
همزمان با انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آمریکا، سریال "خانه امن" گذشته این شخصیت سیاسی را یادآور شده و تلویحاً به ایرانی‌ها درباره او هشدار داده است.
در این سریال، بایدن طراح استراتژی ناامن کردن ایران توصیف می‌شود. در یکی از سکانس‌های "خانه امن" کمال (حمیدرضا پگاه) به عنوان مسئول تیم مبارزه با تروریست‌ها می‌گوید: «جو بایدن گفته باید کاری کنیم خانه امن ایرانی ها امنیت نداشته باشه. گفته باید نیروهای اطلاعاتی ایران را سرگرم نگه داریم.»
این نخستین بار است که طرح جو بایدن مبنی بر ناامن کردن کشور ایران، در قالب اثر نمایشی مورد اشاره قرار می‌گیرد. از قضا، پخش سریال "خانه امن" با انتخاب او به عنوان رئیس جمهور آمریکا همزمان شده است. بایدن از سال 2009 تا 2017 معاون باراک اوباما رئیس جمهور وقت آمریکا بود و با حمایت از گروه تکفیری داعش قصد ناامن کردن ایران را داشت.
در کنار این اشاره‌های سیاسی، البته موضوع حقوقی و قضایی هم پرویز فلاحی‌پور با ایفای نقش قاضی داستان جلو می‌برد و موضوع رشوه و پیشنهاد و سفارش‌های متعددی که برای رهایی آقازاده‌ها و متهمین اقتصادی معروف را مطرح می‌کند.
در بخش اول میزگرد تسنیم که با حضور احمد معظمی (کارگردان)، ابوالفضل صفری (تهیه‌کننده) و امین زندگانی، حمیدرضا پگاه و حمیدرضا عطایی بازیگران یا به‌تعبیری مأموران امنیتی سریال "خانه امن" برگزار شد به موضوعات مختلفی پرداختیم. کارگردان "خانه امن" درباره باز شدن جعبه سیاه تروریسمی صحبت کرد که به واکاوی تروریسم علیه مردم اشاره دارد.
عبارتِ معروف احمد معظمی در این نشست این جمله بود: "ما از یک اجماع نامبارک علیه مردم در مجموعه "خانه امن" مطلع می‌شویم." حمیدرضا پگاه بازیگر نقش کمال درباره ماجرای سکانسِ معروف "خانه امن" در بخش اول میزگرد صحبت کرد؛ در جایی که حاج کمال داستان می‌گوید: "اولین باری که ترس از "قاسم سلیمانی" را در چشمانتان دیدم یادم می‌آید...".
پگاه در بخش اول میزگرد تسنیم گفت: بعد از اینکه سردار سلیمانی به شهادت رسیدند این تصمیم گرفته شد در سریال "خانه امن" ادای دِین کنیم، همان تکّه‌کلامی که در تیزرها مردم دیده‌اند و شما به آن اشاره کردید زیاد در داستان داریم. ایشان در خط مقدم مبارزه با داعش بودند و اینجا درباره گوشه خیلی کوچکی از فعالیت‌های ایشان صحبت می‌شود.
در بخش اول این نشست، امین زندگانی علاوه بر پرداختن به موضوع تعطیلی کارهای فرهنگی و هنری، درباره ماجرای کُرکُری‌های مأموران امنیتی "خانه امن" صحبت کرد. او گفت: "نیاز بود که این رفاقت به‌نوعی نشان داده شود، کنار این رفاقت، سابقه کاری و نوع نگاه به تروریسم نیز نشان داده شود که از چه‌جهاتی می‌توان به تروریسم نگاه کرد."
نوبت به حمید عطایی بازیگر نقش کیانِ "خانه امن" رسید و او درباره گریم داعشی‌اش، گفت: "این گمانه‌هایی بود که مردم داشتند، قرار بود این اتفاق بیفتد و صحبتی هم داشتیم و اصلاً بنای قصه بر این بود جاهایی از داستان نفوذی داشته باشد در دلِ داعش؛ اما داستان به‌گونه‌ای پیش رفت که این اتفاق نمی‌افتد، در واقع این گریم را در طولِ داستان نخواهید دید."
ابوالفضل صفری تهیه‌کننده سریال به سؤالی درباره کمالِ داستان پاسخ داد که آیا این کمال با آن کمال ماجرای نیمروز نسبتی دارد، توضیح داد: "انتخاب اسامی‌مان در این سریال‌ها، ادای دِینی است به شهدای حوزه امنیت کشور؛ شهید کمال شهید برجسته‌ای است از همین شهدای امنیتی کشور. در "ماجرای نیمروز" این اسم برگرفته از آن شهید است و اینجا هم لازم دانستیم این اتفاق بیفتد. شهید کمال واقعی همان شهید علی کمال است، این اسم واقعی است."
در بخشی از این نشست، دلِ امین زندگانی بابت اعدام خاوری خنک شد. او گفت: در صفحه خودم خیلی‌ها در حقیقت نوشته بودند "با اینکه داستان واقعی نبوده است اما دلمان خنک شده است"، راستش خودم هم دلم خنک شد.
مشروح بخش دوم میزگردِ سریال "خانه امن" را در ادامه بخوانید:
همه‌چیز در "خانه امن" برقرار بود
* آقای زندگانی شما بفرمایید چقدر برای ایفای نقش مأمور اطلاعاتی و امنیتی ما به ازای واقعی داشتید؛ در واقع چطور توانستید به این شخصیت‌پردازی برسید؟
یکسری اطلاعات شخصی بوده که از سر پروژه‌های مختلف بدست می‌آید. تعاریف دوستان به صورت شفاهی دیده‌ام و البته مستندات اصلی من از فیلمنامه است. فیلمنامه به من می‌گوید که چگونه بازی کنم و وارد چه شخصیتی بشوم. مشاورمان هم آقای اصفهانی بودند که مأخذی از وجوه کاراکتر و شخصیت را در اختیار بازیگر قرار می‌دادند. البته همه این‌ها در حالی است که نویسنده، کارگردان و تیم تهیه و تولید به دنبال ساخت اثری ماندگار باشند. خدا را شاکرم که همه این وجوه در "خانه امن" کنار هم قرار گرفت.
کلیشه به سراغِ بازیگر می‌آید!
* آیا "خانه امن" مسیر بازیگری امین زندگانی را تغییر می‌دهد و یا به قولی شما را در انتخاب نقش‌ها، سختگیرتر می‌کند؟
ما تحت‌تأثیر جامعه‌ایم. همیشه بازیگر به کارهای کلیشه‌ای متهم می‌شود اما بیشتر پیشنهادهای کلیشه‌ای به بازیگر می‌شود تا اینکه بازیگر انتخاب کلیشه‌ای داشته باشد. وقتی شما 10 پیشنهاد کلیشه‌ای داشته باشید قطعاً برای اینکه از فضای کار دور نمانید به دنبال آن پیشنهادی می‌روید که نقاط اشتراکی با ذهن و ایده‌آل شما داشته باشد. من هم مثل آقای پگاه عاشق کارهای اکشن، پلیسی، امنیتی و جاسوسی‌ام.
فکر می‌کنم بخش عمده‌ای از خلأ در سینما که باعث شد عده زیادی از مخاطبین‌مان را از دست بدهیم جای خالی این کار در دهه 1360 مثل کارهایی مثل "تاراج" و کارهای بزرگی که مخاطب را به سینما کشاند. حتی بعضی از این فیلم‌های جنگی مثل "کانی‌مانگا" این ویژگی را داشت که مردم در صف‌های طولانی بارها تماشاگر این فیلم بودند.
ماجرای فرار امین زندگانی از مدرسه به خاطر"کانی‌مانگا"
جالب است که چند بار خودم از مدرسه فرار کردم تا "کانی‌مانگا" را ببینم. جای این ژانر واقعاً خالی است و در عین حال کاری که درباره مسائل روز سیاسی، امنیتی و اقتصادی اطلاع‌رسانی درستی بدهد که البته می‌تواند جنبه سرگرمی در سینمای ما را نیز ارتقاء بدهد که در دو دهه اخیر بسیار کمرنگ شده است.
سینما جای امنی برای رفتن با خانواده نیست
متأسفانه سرگرمی منحصر به سینمای طنز و کمدی شده که درصد زیادی از این آثار با احترام به دست‌اندرکارانشان بیشتر باعث ریزش مخاطب شد. برداشت اولیه اقتصادی خوبی داشت اما جلوتر که رفتیم خیلی‌ها دیدند سینما جای امنی برای رفتن با خانواده نیست و این اتفاق بدی بود. در صورتیکه می‌توانیم با نگاه هنرمندانه و تخصصی، سینمای طنز فاخری داشتیم.
مخاطب منتظر قسمتِ بعدی "خانه امن" می‌ماند
متأسفانه ژانر اکشن در سینمای ما از دهه 1370 به بعد مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گرفت و "خانه امن" نشان داد اگر کاری مهندسی شده جلو برود با موضوعی که شاید خیلی‌ها فکر می‌کردند عنادی پیدا کند همه‌چیز را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد. آنقدر مخاطب منتظر قسمت‌های بعدی‌اش بماند. بسیار خوشحالم زمانی که می‌بینم مخاطبین از تکرارهای "خانه امن" هم استقبال می‌کنند. یک بازیگر چه چیزی بیشتر از این را می‌خواهد که مخاطب ارتباط بگیرد.
قهرمانِ ضعیف در سینما و تلویزیون
* در این بخش حمید عطایی به فقدان قهرمان در سینما و تلویزیون اشاره کرد و خبرنگار تسنیم این سؤال را مطرح کرد که چرا قهرمان در سینما و تلویزیون نداریم؟
همان‌طوریکه در اوایل انقلاب روی سوپراستارها حساسیتی داشتند و آرام آرام شکل گرفت تا به صنعت سینما کمک کند قهرمان در فیلم‌های ما آرام آرام کمرنگ‌تر می‌شود. البته به سمت ژانر دفاع‌مقدس هدایت شد؛ آنجا ما قهرمان‌های خوبی از کارگردان‌های خوبی می‌بینیم. متأسفانه بعد از آن انجمن دفاع مقدس به نوعی منحل می‌شود. در واقع قهرمان وجود دارد اما خیلی کمرنگ و ضعیف است. به آن تعریف آرمانی‌ام در درام نمی‌رسد.
روایت حمیدرضا پگاه از اصرار سینما به واقع‌گرایی!
حمیدرضا پگاه: دلیل اصلی‌اش این است که خیلی در این سال‌ها اصرار داشتیم بگوییم سینمای واقع‌گرا. این واقع گرایی در سینما به ما ضربه زده، در صورتیکه وجه اول سینما برای مخاطب، سرگرمی است و اگر می‌خواهد به وجوه سرگرم‌سازی برسد نیاز به قهرمان هم دارد. بی‌جهت اصرار داشتیم به واقع‌گرایی دست پیدا کنیم و آرام آرام از این سینمای قهرمانانه دور شدیم.
علاقه نوجوانان به صائبِ "مختارنامه"
حمیدرضا عطایی: ما باید خوارک فرهنگی به کودکان‌مان بدهیم. وقتی فرهنگ آن سوی مرزها را به خُرد کودک و نوجوان ما بدهند خودش خواه ناخواه وارد شرایط و سبک زندگی خاصی می‌شود. متأسفانه کمتر در فیلم‌های ما الگوی مناسبی برای این نسل معرفی می‌شود. یادم می‌آید وقتی برای نشست سریال "مختارنامه" به صداوسیما دعوت شدم عده‌ای از بچه‌های مدیران تلویزیون آنجا بودند که از میان آن همه نقش بزرگِ سریال، برای صائب بن مالک صف کشیدند.
چرا این اتفاق می‌افتد؟ چون شمایل قهرمانی را در وجود این نقش دیده و به شدت مورد استقبال پسر بچه‌ها قرار گرفت. باید با کار و آثارهای فرهنگی مناسب، کودکان و نوجوانان را تغذیه کنیم.
چرا آنقدر دیر درباره داعش سریال ساخته شد؟
* با توجه به اینکه در صحنه نظامی مقابل تروریست در منطقه ایستادیم، اما پیوست خوبِ فرهنگی برای مقابله با تروریست و درگیری با داعش نساخته‌ایم. تک و توک فیلم سینمایی اما "خانه امن" اولین سریالی است که وارد این مقوله شده است. دلیل عدم رویکردمان نسبت به این کار چیست؛ مدیر فرهنگی اشتباه یا اینکه هنرمندان‌مان زیاد اشتیاق ندارند؟
ابوالفضل صفری(تهیه‌کننده): مسئله تولید قهرمان وجود دارد و امروز بحثِ اسطوره‌سازی جدّی است. زمانی ما قهرمانانی داشتیم و از روی پرده نقره‌ای و جعبه جادو تماشایشان می‌کردیم اما امروز کمتر خبری می‌شود. دلیل اینکه چرا دیر فیلمی درباره داعش و فرامتنِ داعش ساخته شده، این است که تهیه‌کنندگان کمتر به سمت چنین کارهایی می‌روند. در واقع ساخت "خانه امن" کار آسانی نبوده و نیست. البته الان ساخت کاری مثل "خانه امن" راه برای سازندگان بعدی باز کرده است.
"خانه امن" را مخاطب غیرایرانی می‌بیند
* به نظرشما "خانه امن" قابلیت پخش در خاورمیانه را دارد و مخاطب غیرایرانی هم از این سریال استقبال می‌کند؟
مخاطبین منطقه با "ترور خاموش" و "سارق روح" ارتباط گرفتند. چون اسم اسرائیل را می‌شنوند می‌دانند که خوراکِ اینگونه فقط در ایران پخش می‌شود. "خانه امن" هم مثل "ترور خاموش" و "سارق روح" به چند زبان دوبله می‌شود و برای مخاطبان غیرایرانی به نمایش درخواهد آمد.این سریال خوراکِ مهمی را درباره مسائل منطقه و دشمنان‌مان می‌دهد و مورد استفاده مخاطبانی فراتر از ایران است.
از رویاپردازی غافلیم
در بخشی از نشست حمیدرضا پگاه موضوع رویاپردازی در سینما را مطرح کرد. او گفت: نکته‌ای که ما از آن غافلیم رویاپردازی است و همواره اصرار داریم که رویاپردازی نکنیم. اتفاقاً قهرمان در دلِ رویاپردازی شکل می‌گیرد و در قصه واقعی نمی‌توانیم، قهرمان نشان دهیم. اصرار داریم این کار را نکنیم و از آن فرار می‌کنیم. دوست داریم همه را راضی کنیم و این رویه درستی در فیلمسازی نیست.
دهه هشتادی‌ها مخاطب "خانه‌امن"اند
* درباره ریتم سریال هم نکته‌ای بفرمایید؛ گاهی اوقات به خاطر طرح مسائل مختلفی تمرکز مخاطب از بین می‌رود. چرا این شیوه را برای نمایشِ موقعیت‌های سریال انتخاب کردید؟
احمد معظمی (کارگردان): اتفاقاً باعث می‌شود همه حواسِ بیننده در سریال باشد که صحنه و موقعیتی را از دست ندهد. جالب است بدانید دهه هشتادی‌ها که بیشتر وقتِ‌شان صرفِ بازی‌های کامپیوتری می‌شد بیننده این سریال‌اند. همه صحنه‌های سریال مهم است و نباید مخاطب یک کلمه را از دست بدهد که همان مفهوم مهمی در ادامه داستان سریال به حساب می‌آید.
یکی از چیزهایی که در این مجموعه سعی کردیم به آن توجه جدّی داشتیم توجه به معرفی بازیگرهای جدید بود. یکسری از بازیگران تئاتر که تا الان به آنها فرصت داده نشده، در این سریال جلوی دوربین قرار گرفتند. هدف‌مان این بود که بازیگرهای جدیدی به دنیای تصویر معرفی شوند و خوشبختانه این اتفاق افتاد.
دوست دارم سریال امنیتی بسازم
* هراس ندارید که برچسبی به شما بخورد که معظمی فقط ژانر امنیتی می‌سازد؟
احمد معظمی(کارگردان): بیشتر این ژانر را دوست دارم اما 170 قسمت شاید برای شما هم اتفاق بیفتد، ساخته‌ام. بحث سر معضل فیلمنامه‌های تکراری است و از طرفی ژانری که علاقه‌مندم جاسوسی و امنیتی است. همیشه هم سعی می‌کنم نقاط ضعفِ کار قبلی‌ام را در کار بعدی بپوشانم. این را می‌دانم ژانر امنیتی و جاسوسی نسبت به ژانرهای دیگر، حالم را بهتر می‌کند.
شاید فکر می‌کردند درگیر اتفاقات سیاسی شوند
* سراغ بازیگری رفتید که به خاطر تبعات و هجمه‌های کار استراتژیکی سریال "خانه امن"، پیشنهاد شما را برای ایفای نقش در این سریال نپذیرد؟
ابوالفضل صفری(تهیه‌کننده): بله این اتفاق افتاد. فکر می‌کنند نباید بازی کنند و یکسری تصورات شخصی دارند. البته که همه هنرمندان ما دلداده ایران‌اند اما استدلال‌هایشان کمی مرا متعجب کرد. شاید تلقی دوستان این بوده که درگیر اتفاقات سیاسی می‌شوند. اما واقعاً فیلم داعش نسازیم چه چیزی بسازیم؟ فیلم داعش را چه کسی باید بازی کند؟ یا مثلاً درباره سازمان منافقین چه کار باید بکنیم، این‌ها همه تکلیف‌‌شان روشن است.
روایت مأموران امنیتی سریال شبکه یک از سردار مبارزه با داعش
در بخش دیگری از این نشست تصویر سپهبد شهید قاسم سلیمانی را مقابل دیدگانِ بازیگران و عوامل سریال "خانه امن" قرار دادیم که هرکدام‌شان، توصیف خودشان را از سردار دل‌ها داشته باشند. اول نوبت به حمید عطایی بازیگر نقش کیان رسید و او با دیدنِ این تصویر گفت:
"روحشان شاد. برای یک بازیگر حضور در این کارها و داستان‌ها مایه مباهات است. رسالتی از جنسِ خدمت بر عهده بازیگر است. از این بابت حضور در این کارها می‌تواند مایه افتخار هم باشد. درخواستم این است که این ژانر خاص را هم حمایت کنند. ژانری است که حتماً باید به آن رسیدگی شود در جهت هوشیاری عام مردم."
سپس تماشای تصویر به امین زندگانی رسید و او چنین توصیف کرد:
"من معتقدم رسانه خیلی ضعیف عمل کرد. وقتی در دوره‌ای شخصیتی تبدیل به قهرمان ملی شد در زمان رفتنش، جرقه‌ای زدند و خیلی زود تمام شد. این سؤال همچنان در ذهنم مانده است."
ابوالفضل صفری تهیه‌کننده سریال با دیدنِ تصویر "حاج قاسم سلیمانی" گفت:
"در جریان ساخت سریال "خانه امن" با شهادت حاج قاسم مواجه شدیم. گفتیم باید در این سریال ادای دِینی کنیم به این سردار بزرگ و کسانی که در مبارزه با داعش به شهادت رسیدند. امنیت امروز را مدیون و مرهون خیلی‌ها هستیم. ما داشتیم کاری می‌ساختیم راجع به داعش و فرامتن داعش، به یک باره حاج قاسم به شهادت رسیدند. من امیدوارم به سهم خودمان ادای دِینی کرده باشیم. آمدیم در این سریال بگوییم که می‌توانستیم سامرها را در تهران داشته باشیم و سایر تروریست‌هایی که رفته رفته در داستان دیده می‌شوند اما با درایت این سرداران و تلاشگران عرصه امنیت پایدار، این عملیات‌ها یک به یک خنثی شدند."
احمد معظمی کارگردان سریال با دیدن این تصویر، اعلام کرد:
"تیم سازنده خانه امن تمام تلاش و انرژی‌شان را گذاشتند یک قطره از دریای رشادت‌های ایشان را به تصویر بکشند. تمام انرژی و تمام تلاش‌مان را به کار بستیم، امیدواریم این ادای دِین محقق شده باشد."
حمیدرضا پگاه هم در پایان چنین توصیف کرد:
"کسی که 8 سال در سخت‌ترین شرایط می‌رود سینه سِپر می‌کند جلوی صدام و بعد دوباره جنگ می‌شود اولین نفری است که خودش را به خط مقدم می‌رساند و می‌جنگدد، طبیعی است که همه‌مان می‌دانیم حق‌شان بیشتر از این‌ها است که درباره‌شان گفته شود تا بیشتر شناسانده شوند. به شکل جذاب و سینمایی اتفاق بیفتد."