«ضیافت کشتارگاه» روایت تاریخی در عمارت سعدی

امروز آئین رونمایی از پوستر نمایش محیطی «ضیافت کشتارگاه» به کارگردانی اصغر خلیلی و تهیه‌کنندگی رسول هنرمند، با حضور نویسندگان، کارگردان، تهیه‌کننده، بازیگران و سایر عوامل این نمایش برگزار شد. 

نمایش «ضیافت کشتارگاه»، روایتی تاریخی از دوران پهلوی اول در سال ۱۳۱۴ خورشیدی است که از روز پنج‌شنبه در فضای ایوان عمارت تاریخی سعدی اصفهان اجرا خواهد شد.

اجرای یک کار فاخر در اصفهان

رسول هنرمند تهیه‌کننده نمایش «ضیافت کشتارگاه» گفت: در حوزه هنری، سیاستی در راستای پررنگ‌تر شدن این نوع فعالیت‌ها پیش گرفتیم؛ از ابتدای سال، تعدادی کار خیابانی و صحنه‌ای در مناسبت‌های مختلف انجام دادیم و بعد از آن تصمیم گرفتیم که کار فاخری انجام دهیم؛ در این راستا از اصغر خلیلی که سال‌ها اصفهان حضور نداشت، دعوت کردیم و حالا بسیاری از دوستان منتظر تماشای کار او هستند.

او افزود: برای تمرین حدود یک ماه زمان داشتیم که در این مدت مرتب تمرین کردیم که امیدوارم با وجود این کمبود وقت کم‌وکاستی در اجرای کاردیده نشود.

فریدون سورانی یکی از بازیگران این اثر گفت: باتوجه‌به ارتباط کار با ایام محرم و صفر، بسیار فشرده پیش رفتیم و در زمان کم، نزدیک به ۳۳ بازیگر اصلی و فرعی را به کار گرفتیم؛ خوشبختانه با تلاش مضاعف عوامل پشت‌صحنه و مخصوصاً اصغر خلیلی، این کار انجام شد. او خاطرنشان کرد: در چند سال گذشته، کار محیطی با این وسعت و تعداد بازیگر در اصفهان نداشتیم و یکی از محاسن این اثر، همین موضوع است که با حمایت سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری و حوزه هنری اصفهان انجام شد.

«ضیافت کشتارگاه» روایت داستانی از سال 1314 در اصفهان

اصغر خلیلی، کارگردان این نمایش نیز در این آیین گفت:  بخش عمده‌ای از داستان این نمایش در کشتارگاه طوقچی قدیم اصفهان رخ‌داده است که بر اساس روایتی است که در بهمن‌ماه سال ۱۳۱۴ اتفاق افتاده است. در آن زمان بخشنامه‌ای به کل کشور ابلاغ و بر اساس آن به کشتارگاه‌های ایران دستور داده می‌شود تا ذبح گوسفند را در یک فضای کاملاً بهداشتی انجام دهند؛ در آستانه نوروز همان سال، بخشنامه جدیدی در کشور ابلاغ و ذبح گوسفند محدود شد. نمایشنامه «ضیافت کشتارگاه» به این موضوع می‌پردازد که چرا گوسفند در شب عید نوروز در اصفهان کم می‌شود و ماجراهایی که به دنبال خود دارد را نشان می‌دهد. 

خلیلی انگیزه خود از حضور دوباره در اصفهان و به‌اجراگذاشتن یک نمایش دیگر را استفاده از ابنیه تاریخی اصفهان عنوان کرد و خاطرنشان کرد: با وجود مسائل صوت، صحنه و مسائل جانبی، چندین بار پیشنهاد سالن شد؛ اما ترجیح من کار در فضای محیطی بود که طبیعتاً نیاز به تغییراتی داشت چرا که اثر مربوط به سال ۱۳۱۴ است؛ بااین‌حال تلاش کردیم کوچک‌ترین آسیبی به محیط نرسد و امیدواریم با حضور گرم تماشاگران، خستگی ما جبران شود.

این کارگردان اصفهانی گفت: در سال ۱۳۸۵ که از اصفهان رفتم، فکر نمی‌کردم باز به این شهر برگردم؛ هر سال به طور میانگین، دو کار تولید می‌کنم که در تهران به اجرا در می‌آید؛ اما چند سالی است در کنار کار تدریس در شهرهای مختلف، کارگاه می‌گذارم و دانشجویانی از همه شهرها داشتم؛ این نمایش قرار بود سال گذشته در یزد اجرا شود؛ اما انتخاب خود من  اصفهان بود که مهیا نشد تا امسال که شرایطش فراهم شد.

انجام پژوهش ۶ماهه برای نزدیکی نمایش با واقعیت

او در ادامه به‌ضرورت انجام پژوهش در نمایش‌های تاریخی اشاره کرد و افزود: برای نزدیک‌تر شدن هرچه بیشتر نمایش «ضیافت کشتارگاه» به واقعیت، حدود شش ماه همراه با «مریم سلیمی» که نویسنده دیگرِ این اثر است به پژوهش درباره داستان این نمایش پرداختیم. گروه تئاتر تجربه نو عموماً به مسائل و موضوعات تاریخی و یا بیوگرافی می‌پردازد که به تحقیق و مستندات لازم نیاز دارد. در این نمایش هم موضوعات تاریخیِ سال ۱۳۱۴ دست‌مایه قرار داده شده و به همین خاطر ما باید به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن دوره توجه می‌کردیم و درباره اصالت آن‌ها تحقیق می‌کردیم.

اصغر خلیلی ادامه داد: کشتارگاهی که در این نمایش درباره آن صحبت شده است در حال حاضر وجود خارجی ندارد، ظاهر شهر و حتی نوع پوشش آدم‌ها نیز دستخوش تغییرات گسترده شده  است. بخشی از اتفاقات نمایش در جایی به نام «باغ حاجی» رخ می‌دهد که ما برای اینکه بدانیم «باغ حاجی» به کدام قسمت اصفهان گفته می‌شد چندین کتاب تاریخی را مطالعه کردیم؛ بنابراین کار خود را در لفافه‌ای از پژوهش پیش بردیم.

باید شکاف نسلی ازنظر برخورد بافرهنگ و هنر اصفهان را اصلاح کنیم

خلیلی در پاسخ به سؤال اصفهان امروز مبنی بر کاهش احساس تعلق مردم اصفهان به شهر و فرهنگ و داستان‌ها و روایت‌های تاریخی شهرشان و نیاز اصفهان به اجرای چنین نمایش‌هایی گفت: متأسفانه این موضوع واقعیت امروز اصفهان است. زمانی که موضوع دهکده جهانی مطرح شد به آسیب‌های آن هم اشاره شد. یکی از آسیب‌های توسعه فرهنگی این است که فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های بیرونی بر فرهنگ حاضر غالب می‌شوند و یا آن‌ها را کم‌رنگ می‌کنند. یکی از دلایل آن، توسعۀ پرسرعت شبکه‌های مجازی و دردسترس‌بودن خرده‌فرهنگ‌های شهرها و کشورهای دیگر در کنار فرهنگ اصفهان است. من فکر می‌کنم باید شکاف نسلی ازنظر برخورد بافرهنگ و هنر اصفهان را اصلاح کنیم که این موضوع به برنامه‌ریزی شهری از منظرهای مختلف عمومی و اختصاصی بازمی‌گردد.

نمایش بهترین گزینه برای معرفی توسعه فرهنگی یک شهر

این کارگردان اصفهانی به‌ضرورت بازیابی هویت فرهنگی اصفهان اشاره و کرد و گفت: بهترین گزینه برای معرفی توسعه فرهنگی یک شهر، هنرنمایش است؛ چراکه ریشه در فطرت انسان دارد. هنرنمایش به دلیل زنده‌بودن و به دلیل اینکه تماشاگر نفس به نفسِ بازیگر پیش می‌رود با فطرت انسان نزدیکی بسیاری دارد. حتی فردی که با فضای دراماتیک آشنا نباشد وقتی که با آدم‌هایی مواجه شود که مقابل او راه می‌روند درنتیجه، با آن نمایش ارتباط برقرار می‌کند. حتی در اجراهای بسیاری که خارج از کشور داشته‌ام تماشاگران غیرفارسی‌زبان هم با نمایش ارتباط برقرار می‌کنند فقط به این دلیل که مؤلفه‌های انسانی در اثر جاری است هرچند که زبان را نمی‌توان حذف کرد و باید تأکید کنم اصالتِ لهجه بخشی از توسعۀ فرهنگی در جهان است.

خلیلی با بیان اینکه همه عوامل نمایش «ضیافت کشتارگاه» از هنرمندان اصفهان هستند و از ۲۵ مردادماه در ایوان تابستانه عمارت سعدی اجرا خواهد شد، به متمایل‌شدن رویکرد اجرای تئاترهای جهانی در فضای باز اشاره و بیان کرد: اگر قرار بود من این نمایش را در سالن به اجرا می‌بردم قطعاً امکان اجرای آن در سالن‌های نمایش تهران، شیراز، سنندج و یا سایر شهرها نیز وجود داشت، اما اخیراً فرایندی در حوزه نمایش در جهان مطرح است که پیرو آن، تئاتر از قالب صحنه و سالن‌های سربسته خارج می‌شود، آغاز چنین رویکردی نیز از زمان گسترش ویروس کرونا اتفاق افتاد که حتی اپراها در فضای باز اجرا شد تا هم تماشاگر در سلامت کامل باشد و هم شکل و نگاه جدیدی به آن ایجاد شود.

نویسنده و کارگردان نمایش «ضیافت کشتارگاه» افزود: در شرایط امروز که گرایش به سمت تئاترهای مولتی مدیا افزایش‌یافته و درواقع تئاترها، فناوری شده هستند؛ بنابراین نگاهِ من این بود که اگر در عین وفاداری، بازنگری و بازخوانی جدیدی از ابنیه تاریخی داشته باشیم هم برای تماشاگر جذابیت دارد و هم وام‌گیری از آن در اثر نمایشی برای معرفی معماری به نسل آینده اهمیت خواهد داشت. 

او تأکید کرد: دلیل دیگر برای اجرای این نمایش در فضای معماری خاص اصفهان این است که من زاده و بزرگ‌شده اصفهان هستم، در این معماری قدم زدم، درس خواندم و نفس کشیدم و برای من خیلی جذابیت داشت که تئاتر خود را در معماری اصفهان اجرا کنم که خوشبختانه این داستان مطرح شد و اولین مکان موردنظرم برای اجرا، ایوان تابستانه عمارت سعدی بود.

​نمایشنامه «ضیافت کشتارگاه» نوشته اصغر خلیلی و مریم سلیمی است و عرشیا شفیعیون به‌عنوان برنامه‌ریز و دستیار کارگردان و خورشید لطفی و هارما کاراپتیان موسیقی کار را به عهده دارند. دکور این نمایش توسط هاشم شمس، نور توسط هادی شبان، صدا توسط علی جان‌نثاری و گریم هم بر عهده مهدی صادقی خواهد بود. طراحی لباس هم توسط مجتبی خلیلی و الهام باقرزاد انجام شده است. 

در این نمایش 22 بازیگر اصفهانی همچون فریدون سورانی، محمد قبادی‌نژاد، لیلا پرویزی، رحیم ملکی، وجیهه شفیعی، حمیدرضا ابراهیمی، احمد خوانساری، سید پویا امامی، مانی خلیلی، محمد ترابی، مصطفی بیگدلی، رزا ماندنی، رزیتا کروندی، بهنام شمسایی، خورشید لطفی، امیرحسین هاشمی، بیتا فاضلی، مبینا اصغرزاده، بهار جانگیری، امیرحسین حسینی، حمیدرضا ابراهیمی، سید ابوالفضل میرحسینی به ایفای نقش می‌پردازند. 

 این نمایش از روز پنجشنبه ۲۵ مرداد تا ۱۶ شهریورماه در ایوان عمارت تاریخی سعدی اجرا می‌شود که علاقه‌مندان می‌توانند بلیت آن را از طریق گیشه ۸ و سالن اجرا تهیه کنند.