تهدید تاریخ اصفهان در سایه سکوت یونسکو
در روزهایی که خاورمیانه از التهاب عبور کرده و وارد دوره‌ای خطرناک از درگیری‌های آشکار شده، بار دیگر سایه جنگ بر یکی از کهن‌ترین و باارزش‌ترین گنجینه‌های فرهنگی جهان افتاده است؛ اصفهان، شهری با بیش از دو هزار اثر تاریخی ثبت‌شده، اکنون نه فقط در معرض تهدید نظامی، که در معرض جنایت فرهنگی است.
در روزهایی که خاورمیانه از التهاب عبور کرده و وارد دوره‌ای خطرناک از درگیری‌های آشکار شده، بار دیگر سایه جنگ بر یکی از کهن‌ترین و باارزش‌ترین گنجینه‌های فرهنگی جهان افتاده است؛ اصفهان، شهری با بیش از دو هزار اثر تاریخی ثبت‌شده، اکنون نه فقط در معرض تهدید نظامی، که در معرض جنایت فرهنگی است.
به گفته امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان، این استان تنها در خود چندین اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو دارد؛ از جمله میدان نقش جهان، کاخ چهل‌ستون، مسجد جامع اصفهان و بناهای تاریخی شهرهای نطنز و نوش‌آباد. آثار و بناهایی که نه فقط دارایی ملت ایران، بلکه ثروتی جهانی‌اند.
بر اساس کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه برای حفاظت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه و پروتکل‌های الحاقی آن، هرگونه حمله به اماکن فرهنگی و تخریب آن‌ها، جنایت جنگی تلقی شده و مسئولیت بین‌المللی برای دولت متجاوز به دنبال دارد. آثار تاریخی اصفهان در جنگ تحمیلی نیز بر اثر حمله‌های هوایی رژیم بعث بارها آسیب دید تا اینکه بالاخره مسئولان سازمان یونسکو به تخریب برخی از آثار تاریخی ایران از جمله اصفهان واکنش نشان دادند و نسبت به آن اظهار نگرانی کردند؛ تا به پیشنهاد ایران قطعنامه‌ای در مجمع عمومی یونسکو تصویب شد که در آن از همه کشور‌ها خواسته شد به مفاد معاهده ۱۹۴۵ لاهه در دوران جنگ پایبند باشند. پرسش اینجاست: در شرایطی که مقام‌های رسمی هشدار داده‌اند موج انفجارها می‌تواند به این آثار تاریخی آسیب برساند؛ اما در تجاوز اسرائیل به این سرزمین چرا هنوز صدایی از یونسکو و نهادهای مسئول در نمی‌آید؟
ما در جهانی زندگی می‌کنیم که شعار حفاظت از میراث فرهنگی همواره بر زبان دیپلمات‌ها و رهبران سیاسی جاری است، اما در لحظه بحران، همین نهادها به تماشاگر خاموش و بی‌تفاوت بدل می‌شوند. تخریب یک بازار تاریخی در حلب یا یک مسجد در صنعا، باید برایمان به اندازه ویرانی میدان نقش جهان دردآور باشد؛ چراکه همه این‌ها پاره‌ای از حافظه جمعی بشریت‌اند. هنوز یادمان نرفته آثار تاریخی که در عراق توسط داعش ویران شد و جهان سکوت کرد.تهدید آثار تاریخی در اصفهان، صرفاً تهدیدی علیه ایران نیست. این تهدید علیه آینده فرهنگی نوع بشر است. وقتی سازه‌ای که چند قرن از عمرش می‌گذرد، با موج انفجار ترک برمی‌دارد، چیزی بیش از آجر و ملات فرو می‌ریزد؛ آنچه ویران می‌شود، پیوند ما با تاریخ، هویت، و معنای زندگی‌مان است.جامعه جهانی باید بداند که ویرانی آثار تاریخی همان‌قدر هولناک است که ویرانی جان انسان‌ها. همان‌طور که جان غیرنظامیان در هر جنگی باید حفظ شود، میراث فرهنگی نیز نباید قربانی جاه‌طلبی‌های نظامی و سکوت سیاست‌مدارانه شود. اینک وقت آن است که یونسکو، سازمان ملل و نهادهای مسئول، از کلی‌گویی خارج شوند و با صدای بلند بایستند؛ پیش از آن‌که دیر شود.
