گردشگری ماهیگیری؛ فرصتی اقتصادی برای ایران

فرهاد معینی زاده-کارشناس ارشد محیط زیست: گردشگری ماهیگیری (Fishing Tourism) یکی از شاخه‌های نوظهور و پرسود صنعت گردشگری است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است. این نوع گردشگری نه تنها به عنوان یک فعالیت تفریحی و ورزشی محبوبیت دارد، بلکه به عنوان منبع درآمدی پایدار برای جوامع محلی و حفاظت از محیط زیست نیز شناخته می‌شود. با توجه به تنوع اقلیمی و زیستی ایران، این کشور می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم گردشگری ماهیگیری در جهان تبدیل شود.

کشورهای بسیاری در سراسر جهان از گردشگری ماهیگیری به عنوان یک منبع درآمدی مهم استفاده می‌کنند. برخی از کشورهای پیشرو در این زمینه عبارتند از:

1. ایالات متحده آمریکا: با داشتن رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و سواحل گسترده، آمریکا یکی از بزرگ‌ترین بازارهای گردشگری ماهیگیری را دارد. در سال ۲۰۲۱، صنعت ماهیگیری تفریحی در آمریکا بیش از ۵۰ میلیارد دلار درآمد ایجاد کرد و بیش از ۸۰۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد نمود.

2.  کانادا: کانادا با داشتن منابع آبی غنی و گونه‌های متنوع ماهی، مقصدی محبوب برای ماهیگیران تفریحی است. درآمد حاصل از گردشگری ماهیگیری در کانادا سالانه حدود ۸ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

3. نروژ: نروژ به دلیل داشتن آب‌های سرد و ماهی‌های سالمون و قزل‌آلا، یکی از مقاصد برتر ماهیگیری در اروپا است. این کشور سالانه بیش از ۱ میلیارد دلار از این صنعت درآمد دارد.

4.  استرالیا: استرالیا با داشتن صخره‌های مرجانی و آب‌های گرمسیری، مقصدی ایده‌آل برای ماهیگیری در دریا است. درآمد سالانه این کشور از گردشگری ماهیگیری حدود ۳ میلیارد دلار است.

گردش مالی و اثرات مثبت گردشگری ماهیگیری را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

•  درآمدزایی: بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، صنعت گردشگری ماهیگیری سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد جهانی ایجاد می‌کند.

• اشتغال‌زایی: این صنعت به ایجاد شغل‌های مستقیم (مانند راهنماهای ماهیگیری، هتل‌ها و رستوران‌ها) و غیرمستقیم (مانند تولید تجهیزات ماهیگیری) کمک می‌کند.

• حفاظت از محیط زیست: گردشگری ماهیگیری مسئولانه می‌تواند به حفظ گونه‌های ماهی و اکوسیستم‌های آبی کمک کند. بسیاری از کشورها با اجرای قوانین سختگیرانه و آموزش ماهیگیران، از منابع آبی خود محافظت می‌کنند.

• جذب توریست: گردشگری ماهیگیری به جذب گردشگران علاقه‌مند به طبیعت و فعالیت‌های ورزشی کمک می‌کند و باعث رونق مناطق محلی می‌شود.

گردشگری ماهیگیری در ایران؛ فرصتی ناشناخته

ایران با داشتن تنوع اقلیمی بی‌نظیر، چهار فصل بودن و گونه‌های متنوع ماهی، پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری ماهیگیری دارد. با این حال، این صنعت در ایران هنوز به طور کامل شناخته نشده و مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است.

1. تنوع گونه‌های ماهی: ایران دارای بیش از ۱۶۰ گونه ماهی آب شیرین و دریایی است، از جمله قزل‌آلا، ماهی سفید، ماهی کپور و ماهی‌های خاویاری.

2. مناطق مستعد:

o  رودخانه‌ها: رودخانه‌های کرج، چالوس، سفیدرود و زاینده‌رود.

oدریاچه‌ها: دریاچه گهر، دریاچه نئور و دریاچه زریوار.

o  سواحل دریای خزر و خلیج فارس: این مناطق برای ماهیگیری در دریا ایده‌آل هستند.

o سدها: سدهای لتیان، لار و کرج، طالقان و حوزه کارون.

3.  چهار فصل بودن: ایران به دلیل داشتن چهار فصل، امکان ماهیگیری در تمام طول سال را فراهم می‌کند.

با توجه به پتانسیل‌های ایران، در صورت توسعه زیرساخت‌ها و تبلیغات مناسب، ایران می‌تواند سالانه بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار از گردشگری ماهیگیری درآمد کسب کند. این درآمد می‌تواند به بهبود اقتصاد محلی، ایجاد شغل و حفظ محیط زیست کمک کند.

از سوی دیگر اثرات مثبت زیست‌محیطی این نوع گردشگری به شرح زیر است:

• حفاظت از گونه‌های ماهی: با اجرای قوانین ماهیگیری مسئولانه، می‌توان از گونه‌های در معرض خطر محافظت کرد.

•  آموزش جوامع محلی: آموزش جوامع محلی دربارهٔ اهمیت حفظ منابع آبی و ماهیگیری پایدار.

•  جلوگیری از صید غیرقانونی: با جذب ماهیگیران تفریحی، می‌توان از صید غیرقانونی و تخریب زیستگاه‌ها جلوگیری کرد.

می توان به طور خلاصه گفت: گردشگری ماهیگیری نه تنها یک فعالیت تفریحی و ورزشی است، بلکه می‌تواند به عنوان یک منبع درآمدی پایدار برای جوامع محلی و حفاظت از محیط زیست عمل کند. ایران با داشتن پتانسیل‌های طبیعی بی‌نظیر، می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم این صنعت در جهان تبدیل شود. برای تحقق این هدف، نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش جوامع محلی و تبلیغات بین‌المللی است. با برنامه‌ریزی صحیح، ایران می‌تواند از این صنعت بهره‌برداری کرده و به رشد اقتصادی و حفظ محیط زیست کمک کند.