ریزگردها بر فراز شهرهای صنعتی خطرناکتر هستند

دکتر احمد جلالیان: این ریزگردهایی که طی روزهای گذشته آسمان اصفهان را تسخیر کرده‌اند، عمدتا منشاء داخلی دارند و از شمال‌شرق اصفهان هستند که حتی موجب شده فرودگاه اصفهان شهیدبهشتی تعداد بسیار زیادی از پروازهایش را لغو کند. این مناطق که شامل منطقه سجزی نیز می‌شوند بسیار شکننده وحساسی هستند که مورد فرسایش قرار گرفته‌اند و عوامل همچون در اوج بودن خشکی زمین و فقیر بودن پوشش گیاهی در این مناطق باعث می‌شوند که این ریزگردها با یک وزش باد تقریبا 4 متر در ثانیه به آسمان شهرهای اطراف بیایند. همچنین وقتی این ریزگردها به سطح شهر می‌آیند با ذراتی که از صنایعی همچون ذوب‌آهن و نیروگاه‌ها و آلاینده‌های ناشی از ترافیک خارج می‌شوند، ذرات ثانویه به وجود می‌آورند که بسیار خطرناک هستند و وقتی در منطقه زیستی یعنی دو سه متری سطح زمین قرار بگیرند، برای کسانی‌که آن‌ها را استنشاق می‌کنند مشکلات حاد تنفسی و زیست محیطی به‌وجود می‌آورد. ذراتي که اندازه آنها کمتر از 50 ميکرون باشد را ريزگرد نام مي‏دهند. اين ريزگردها اغلب شامل عناصري چون سيلت و رس هستند که ميتوانند به شکل ذرات معلق هم در هوا باشد و آن دسته که اندازهاي کمتر از 5/2 ميکرون دارند، باعث بروز بيماريهاي ريوي و تنفسي مي‌شوند.

ريزگردهايي که هواي اصفهان را تحت تاثير خود قرار داده، اغلب از سمت شرق اين استان و به ويژه منطقه سجزي توسط بادهاي شرقي- غربي مي‌آيند و بهرهبرداريهاي اشتباه از معادن گچي که خاک آن منطقه را فرسايش داده، باعث بوجود آمدن اين ريزگردها شده است. البته اين نکته فراموش نشود که هنوز تحقيقي پيرامون سهم صنايع و طبيعت در توليد ريزگردها صورت نگرفته و نميتوان به طور حتم گفت که کدام منشاء سهم بيشتري در آلودگي هوا دارد

تاکید می‌کنم که این ذرات از تالاب گاوخونی نیست، چراکه هنوز تالاب گاوخونی به حدی نرسیده که ریزگرد تولید کند و این ریزگردها بیشتر منبع موضعی و نزدیک شهر دارند. مناطقی مانند حوالی فرودگاه شهید بهشتی و پایگاه شهید بابایی مناطقی هستند که ریزگردها از آن‌جا بلند می‌شوند و به اصطلاح به آن‌ها مکان‌های برداشت ریزگرد می‌گویند. البته منشاء دیگر این ریزگردها از ایران مرکزی (کویر لوت و دشت کویر) هم هست و این مناطق نیز به تازگی فعال و منبع ریزگرد شده‌اند.

اما طبق آخرین اطلاعاتی که از تالاب گوخونی داریم و مربوط می‌شود به سال 94 نشان می‌دهد که این تالاب هنوز منشاء ریزگرد نیست. اما یک برنامه مشترک با اداره محیط زیست داریم و گفته‌ایم که همیشه این منطقه را رصد کنند. البته اگر مواظب تالاب نباشیم بسیار احتمالش زیاد است که این منطقه نیز به منشاء ریزگرد تبدیل شود و نمی‌توان هم برای آن زمانی مشخص کرد، اما در حال حاضر که این تالاب دارای رطوبت است و ریزگردی از آن بلند نمی‌شود.

حال براي کاهش اين ريزگردها، در وهله نخست بايد اختصاص حق آبه تالاب گاوخوني از حوضه آبريز زاينده رود به طور کامل صورت گيرد و در اين زمينه نيز اداره کل محيط زيست استان اصفهان بايد کاري انجام دهد. همچنين بايد بر معادن گچي که 30 سال است فعاليت مي‌کنند و پوشش سنگ فرش منطقه سجزي را بر هم زده‌اند، نظارت بيشتري صورت گيرد تا بتوان شاهد کاهش ريزگردها بود.

برای مطالعه گزارش این یادداشت به لینک زیر مراجعه نمایید:
http://esfahanemrooz.ir/?newsid=11161