هنر نخی، اقتصاد پارچه ای

وقتی از پدیده مد در مقام یک هنر صحبت می كنیم، نباید صرفا مفاهیم مصرفی در برابر آموزه های اخلاقی در برابرمان رژه بروند و همچنین نباید احساس تهاجم كنیم زیرا در تعریف مد آمده است كه« مد، پدیده ای برگرفته از رفتارهای اجتماعی، سبک زندگی، جغرافیا، فرهنگ زیستی، فرهنگ رسمی، اخلاقیات، نوع نگرش زیباشناسانه به مصالح اولیه و طبیعت، تاریخ، اقتصاد و خیلی چیزهای دیگر است كه ذیل عنوان كلی فرهنگ در بازترین تعریف ممكن از آن، شناسایی و درک می شود.» این پدیده (مد) از لحاظ تحلیل مطبوعاتی ­فلسفی منبع انتقال پیام است و رسانه آن، پوشاک یا لوازمی است كه به وسیله طراح مد طراحی می شود و پس از پس دادن آزمایش های اقتصادی­زیباشناسانه در بازار، به صورت تولید انبوه وارد چرخه مصرف می شود تا پول های پارچه ای را به اقتصاد نخی تزریق كند. این موضوع در جامعه ما همواره مناقشه برانگیز بوده كه شاید معلول تعریف نادرست این پدیده باشد.

چارلز فردریک ورث و هنر طراحی لباس
سمیه اشرفی در توضیح تاریخچه مد و هنرطراحی لباس اظهاركرد:« در قرن نوزدهم میلادی چارلز فردریک ورث (Charles Frederick Worth) با دوختن برچسب نام خود به لباس‌هایی که طراحی می‌کــرد، زمینه ساز شروع طراحی مد به طور کلی شد. درست پیش از آنکه بزازها مزون‌های لباس (خانه‌های مد) خود را در پاریس برپا کنند و انبوه خیاط‌های شناخته نشده دست به خلاقیت بزنند. موفقیت ورث به طوری بود که او به جای اینکه مانند خیاط‌های دیگر که در گذشته تنها از دستور مشتری پیروی می‌کردند، می توانست آثار هنری خود را به آن‌ها عرضه كند و به واقع به آن‌ها بگوید كه برای اولین بار به خیاط خود اعتماد كنند» به همین خاطر است كه برای اولین بار در تاریخ زبان در جهان، واژه «طراح مد»( Couturier )در زبان فرانسه به خاطر توصیف حرفه فردریک ورث ساخته شد. پس از این جهش تاریخی، طراحی مد به چنان موضوع ظریف و اثر گذاری در زیست فرهنگی ­اجتماعی انسان تبدیل شد كه در هر دوره زمانی توسط دانشگاهیان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. تاریخ تقریبی خلق مد جهت پوشاک به سال 1858 نسبت داده شده است.

پوشیدن طبیعتFashion Design
ایــــن طـــراح مـــد و لباس ادامـــه داد:« طراحـــی مـــد: ( Fashion Design ) هنر استفاده از طراحی، زیبایی شناسی (حسی) یا زیبایی طبیعی برای خلق پوشاک و زیورآلات بوده و متاثر از نگرش های اجتماعی، فرهنگ‌ها و جوامع مختلف است و به اندازه همین تفاوت‌ها دارای تنوع بالایی است. طراحان مد به طرق متفاوتی در بخش‌های طراحی پوشاک و زیورآلات کار می‌کنند، بعضی به تنهایی و بعضی به عنوان بخشی از یک گروه به این حرفه مشغول هستند. آن‌ها با تلاش برای طراحی لباس‌های زیبا و باب طبع جامعه سعی در ارضاء تمایل مصرف‌کنندگان دارند.» وی با اشاره به زمان بر بودن دریافت پاسخ از بازار گفت:« به دلیل اینکه طراحی و ارائه لباس‌های جدیدی که مورد پسند عموم قرار بگیرند فرآیندی زمان بر است، متخصصین این حرفه در عین حال باید بتوانند به طور دقیق زمان تغییر سلیقه مصرف‌کننده را پیش بینی کنند.»

طراحی لباس: برقراری ارتباط ­هنری باجامعه
سامان حاجی رضایی نیز در این بــاره معتقد است:« دانشگاه‌های معتبر زیادی در دنیا به تدریس مد و طراحی لباس با منابع مطالعاتی سخت افزاری و نرم افزاری مشغول هستند و نه تنها به این رشته به عنوان یک فعالیت اقتصادی می نگرند، بلكه آن را نوعی برقراری ارتباط احساسی_ هنری با عموم جامعه می دانند.» این جامعه شناس افزود:« به طور كلی هر آنچه كه در بیرون از وجود ما قرار دارد به نوعی عیان یا عمومی خوانده می شود و عكس العملی از آن ناحیه ها یا انجام یک كنش است یا پاسخی به یک كنش انجام شده از سوی شخص دیگر یا طبیعت، به همین خاطر است كه آنچه در بیرون از وجود ما قرار دارد، به نوعی یک دستگاه فرستنده و گیرنده پیام است.» حاجی رضایی افزود:«رنگ های پوشش انسان مانند رنگ هایی است كه برای پیكره شهر استفاده می شود و هر انسان قسمتی از شهری است كه در آن زندگی می كند به همین خاطر پوشش و مد در طولانی مدت منشاء بسیاری از رفتارهای انسان خواهد شد؛ زیرا كه ما بیشترین ارتباط مان را با جهان خارج از طریق دیدن برقرار می كنیم و «منظر» نظر كلیدی ترین مفهومی است كه در ارتباط با محیط، رفتارهای انسانی را رقم می زند.»

مــــد، یكی از مهم ترین عوامل شناسایی و تفكیک جوامع
رضوان سعید زاده نیز در این باره معتقد است:« طراحی لباس و مد، یكی از مهم ترین عوامل شناسایی و تفكیک جوامع از یكدیگر است.» این نقاش و طراح لباس ادامه داد:« ما با دیدن اشیاء قادر به شناخت آن‌ها هستیم و هرچه این اشیاء زیباتر باشد و در محل مورد نظر خود به كاررفته باشد، چشمگیرتر و در انتقال مفاهیم خود موفق تر خواهد بود.» وی افزود:« طراحی لباس شاید جزو تنها حرفه های هنری است كه در تمام شئون زندگی انسان ها بدون توجه به نوع مذهب و فرهنگ و زبان دخیل است؛ اما با توجه به همین موضوعات ساخته و پرداخته می شود.» سعید زاده تاكید كرد:
« این كه ما بخواهیم در برابر مد و طراحی لباس‌هایی كه از آن سوی آب ها با عناوین مختلفی ارسال می شوند، تنها با شعار و تبلیغات ایستادگی كنیم قطعا فایده چندانی نخواهد داشت؛ چون به نظر من مسیر را به صورت كاملا اشتباه طی كرده ایم.» وی ادامه داد:« ما تنها یک راه پیش رو داریــم و آن تولید كالای با كیفیت داخلی است؛ چرا كه مصرف كننده یا مخاطب تنها در صورت بهبود كیفیت حاضر به خرید جنس تولید داخل است.»