گام چهارم رخداد طراحی نصف جهان
پس از برگزاری نمایشگاه‌های طراحی معاصر اصفهان در گالری آپادانا و سایان که با حضور نسل‌های مختلف طراحان و نقاشان اصفهانی برگزار شد، گالری سایان برای بار دوم توانست شاهد برگزاری گام چهارم این رخداد طراحی نصف جهان باشد. به این بهانه گفتگویی با امیر رجایی؛ کیوریتور و طراح پروژه نمایشگاهی طراحی معاصر اصفهان، درباره روند این چهار نمایشگاه انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید. .
سعید آقایی - اصفهان امروز : پس از برگزاری نمایشگاه‌های طراحی معاصر اصفهان در گالری آپادانا و سایان که با حضور نسل‌های مختلف طراحان و نقاشان اصفهانی برگزار شد، گالری سایان برای بار دوم توانست شاهد برگزاری گام چهارم این رخداد طراحی نصف جهان باشد. به این بهانه گفتگویی با امیر رجایی؛ کیوریتور و طراح پروژه نمایشگاهی طراحی معاصر اصفهان، درباره روند این چهار نمایشگاه انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید. این گفتگو، با همکاری مینا حسن‌زاده تهیه‌شده است.
* معیارهای انتخاب و دعوت از هنرمندان در این نمایشگاه‌ها، به‌ویژه در نمایشگاه چهارم چه بوده است؟
همانطور که در بیانیه نمایشگاه‌های قبلی نیز آمده، در این پروژه نمایشگاهی تلاش شده که برآیندی از نگاه هنرمندان تجسمی نسل‌های مختلف با محوریت فیگور انسانی به نمایش گذاشته شود. پیش‌ازاین، آثار پنجاه‌وهشت هنرمند در قالب سه نمایشگاه به نمایش درآمده است؛ نمایشگاه حاضر که چهارمین رویداد پیاپی از این پروژه است، طبق همان روال به نمایش آثار طراحی بیست‌وسه هنرمند از متولدین نیمه دهه شصت تا نیمه دهه هفتاد، اختصاص دارد.
* اکنون پس از برگزاری چهار دوره نمایشگاه، به نظر شما چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در نگرش هنرمندان نقاش نسل‌های مختلف اصفهان، نسبت به امر طراحی وجود دارد؟
این بحث مفصلی است که حرف اصلی این پروژه نمایشگاهی نیز هست و متعاقباً نمی‌توان در این فضای محدود، همه آن را مطرح کرد اما شاید به‌اختصار بتوان گفت که یکی از وجوه اشتراک همه نمایشگاه‌ها «پرتره‌نگاری» و «خودنگاری» است. این ژانر حجم زیادی از آثار را به خود اختصاص داده و به‌نوعی بیانگر این موضوع است که بسیاری از هنرمندان پرتره را به‌مثابه فیگور انسانی در نظر گرفته‌اند. همچنین قسمت عمده‌ای از آثار، پیرامون زن و مسائل اجتماعی بوده است که در نمایشگاه چهارم، زنانگی آثار به‌مراتب پررنگ‌تر از سایر نمایشگاه‌های قبلی است.
* تفاوت نگرش‌ها در هنر طراحی در میان نسل‌های مختلف، چگونه بازتاب پیدا می‌کند؟
در بیشتر این نمایشگاه‌ها ما با تنوع نگاه هنرمندان در مواجهه با موضوع فیگور و یا خود بحث طراحی روبرو بودیم. هر هنرمند راوی اثری بود که با نگاهی درونکاوانه یا انتقادی، کلاسیک یا اسطوره‌ای با موضوع برخورد کرده بود. برخی منبع الهام خود را از میراث کهن ایران و هنرهای سنتی و برخی توتم ها، اسطوره‌ها و موجودات تخیلی قرار داده‌اند. قسمت زیادی از آثار نیز به تقابل موضوع خود با اجتماع پیرامون هنرمند پرداخته‌اند.
*مسیر طراحی در اصفهان را پس‌ازاین چهار دوره چگونه می‌بینید؟
می‌توان گفت ردپای برخی اساتید پیشکسوت را در آثار هنرمندان متولدین دهه‌های چهل و پنجاه می‌توان رصد کرد. همچنین تأثیر آموزش‌های نسل دهه چهل و پنجاه بر نسل بعد از خود قابل‌مشاهده است. برخی از آثار نمایشگاه اخیر (دهه شصت و هفتاد) کاملاً وامدار آموزش‌های اساتید قبل از خود هستند.
* چرا این مجموعه آثار به نمایشگاه‌های چندگانه تبدیل‌شده است؟
شاید علت اصلی سریالی شدن این نمایشگاه را باید در عدم وجود فضای کافی برای نمایش این حجم از آثار در گالری‌های خصوصی دانست. تنها فضاهای نمایشگاهی بزرگ ما، در بخش دولتی است؛ بنابراین برنامه‌هایی ازاین‌دست نیازمند حمایت این بخش است. چند ماه پیش‌طرح نامه مفصلی با همفکری هنرمندان و مشورت پیشکسوتان هنر اصفهان در زمینه طراحی نگاشته و برای برگزاری یک برنامه مفصل طراحی سالانه تسلیم موزه هنرهای معاصر اصفهان شد که هنوز بعد از چند ماه هیچ پاسخ مثبت یا منفی مبنی بر همکاری برای اجرای این پروژه طراحی از مدیریت این مرکز دریافت نشده است؛ بنابراین مجبوریم از فضاهای گالری‌های خصوصی برای این قبیل برنامه‌ها استفاده کنیم. چون گالری‌های خصوصی فضای چندان بزرگی برای نمایش این تعداد آثار ندارند، بنابراین به‌اجبار این مجموعه در چندین نوبت نمایش داده می‌شود. براین اساس با یک تقسیم‌بندی سِنی تلاش شد که در هر نوبت از نمایشگاه، کارهای هنرمندان هم‌نسل کنار هم دیده شود و خوشبختانه گالری‌های مختلف اصفهان در این طرح مشارکت خوبی داشته‌اند و تاکنون گالری‌های آپادانا و سایان هرکدام دو نوبت میزبان این پروژه بوده‌اند و برخی از گالری‌های دیگر شهر نیز برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند که ادامه پروژه در آنها برگزار خواهد شد.
* کدام هنرمندان کارهایشان را در این مجموعه به نمایش گذاشتند؟ به نظر شما حرف اصلی و تفاوت مهم دوره چهارم با همه دوره‌ها در چیست؟
همانطور که گفته شد هنرمندان این دوره شامل متولدین نیمه دهه شصت تا نیمه دهه هفتاد شمسی، به‌عنوان جوان‌ترین نسل شرکت‌کننده در این پروژه نمایشگاهی هستند. با مروری بر آثار نمایشگاه می‌توان تأثیر تغییر رویکرد آموزشی در دانشگاه‌ها و سایر مراکز آزاد و تمرکز اساتید و مدرسین بر روی طراحی فیگور را مشاهده کرد. همچنین پرداختن تعداد بیشتری از آثار با محوریت موضوع زن نکته دیگر آثار نمایشگاه است. هنرمندان این دوره، پس از بررسی آثار بیش از پنجاه هنرمند جوان با همراهی برخی از اساتید نقاشی اصفهان انتخاب شدند. داوری نهایی نیز با همکاری آقایان مانی عمادی و مهدی حامدی از مدرسین باسابقه طراحی در اصفهان صورت گرفت. درنهایت 35 اثر از 23 هنرمند بر روی دیوار رفت. امید که در نوبت‌های بعدی پروژه بتوان میزبان سایر هنرمندانی باشیم که امکان حضور آنها در این دوره از نمایشگاه نبود. ونوس آقابزرگ، میلاد آیتی، زهره اخباری، نسرین افراسیابی، مریم بصیرت‌خواه، سمیرا حاج هاشمی، حمیده حقانی، آذین رحمت پناه، فاطمه رضائی‌مراد، هاجر رهگذر، مریم شفیعی، مریم صابر، نسیم صلاحی، آرزو طالبي، سعید عبدیزدان، یاسمن عطایی، فروغ محمدی، ملیحه مشکل‌گشا، شهرزاد معین، امیرمنفرد، سامان نقی‌فام، شادی ودائی و عاطفه یزدانی هنرمندان شرکت‌کننده در نمایشگاه نوبت چهارم هستند.