پلان‫هایی از فیلم کوتاه اصفهان

اصفهان امروز- هامون شیرازی:

ماهیت وجودی دفتر تخصصی سینما ایرادی ندارد. البته من دقیقاً نمی‌دانم که آیا بر اساس قانون، شهرداری‌ها می‌توانند چنین دفترهایی داشته باشند یا نه اما مشخص است که شهرداری نمی‌تواند کلاس یا کارگاه سینمایی برگزار کند یا کانون فیلمنامه‌نویسی تشکیل دهد. درواقع شهرداری به‌عنوان یک ارگان نسبتاً دولتی با برگزاری چنین کلاس‌هایی، به بخش خصوصی شامل آموزشگاه‌های سینمایی، مؤسسات فرهنگی و هنری و حتی انجمن سینمای جوان که نهادی نیمه‌دولتی است، آسیب می‌زند.

شهرداری‌ها در همه‌ دنیا برای فیلم‌سازان کارها را تسهیل می‌کنند، از آنها حمایت می‌کنند، سالن سینما می‌سازند، در برگزاری جشنواره‌ها مشارکت می‌کنند و در برخی از فیلم‌ها به‌عنوان سرمایه‌گذار حاضر می‌شوند، اما تا به امروز نشنیده‌ام شهرداری فلان شهر، کلاس فیلمنامه‌نویسی، کارگاه انتقال تجربه یا کانون فیلمنامه‌نویسان راه انداخته است.

بودجه شهرداری اصفهان از دولت و پول‌هایی تأمین می‌شود که شهروندان پرداخت می‌کنند، پس بیت‌المال است و بودجه‌ دفتر تخصصی سینما نیز از بیت‌المال است. شهرداری برای تأمین پروژه‌های مربوط به ساخت‌وساز، ابتدا فراخوان می‌دهد و سپس مناقصه برگزار می‌کند و درنهایت با توجه به شرایط، یک یا چند فرد یا شرکت را برای انجام پروژه‌ها انتخاب می‌کند. حال سؤال اینجا است که چرا دفتر تخصصی سینما برای فیلم‌هایی که قرار است بر اساس بودجه‌ اختصاص داده‌شده‌اش ساخته شود، فراخوان نمی‌دهد؟ پرسش اساسی‌تر، اصلاً کارمندان این دفتر، چه سابقه‌ای در سینما دارند و بر چه مبنایی انتخاب‌شده‌اند؟ مدرک؟ تجربه‌ فیلم‌سازی؟ یا شاید سفارش و توصیه؟ مشاوران این دفتر، چه کسانی هستند و بر چه مبنایی، افراد را برای ساخت فیلم انتخاب کرده‌اند؟ چرا افرادی محدود، سازنده‌ فیلم‌هایی هستند که با حمایت این مرکز ساخته‌شده است؟ سالانه بیش از 200 دانشجوی سینما و تئاتر در اصفهان فارغ‌التحصیل می‌شوند. سهم آنها در این میان چیست؟ اگر مسئولان این دفتر ترجیح می‌دهند پروژه‌ها را به دوستانشان واگذار کنند، باید مسئولیت کارشان را بپذیرند و اگر هم ازنظرشان چنین کاری خلاف نیست، دلایلشان را مطرح کنند.

این دفتر، برای برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های خود، مبالغی از شرکت‌کنندگان دریافت می‌کند که کمتر از هزینه برگزاری این برنامه‌ها است و شهرداری بقیه این مبلغ را تأمین می‌کند. حال سؤال اینجا است که چرا باید کارگاه‌ها و کلاس‌هایی برگزار شود که هزینه‌ خودش را نمی‌تواند تأمین کند؟ چرا باید از بیت‌المال هزینه شود تا کارمندان این دفتر و وابستگان دور و نزدیکشان به منویات خود برسند؟ این حرفی که می‌زنم، برایم گرفتاری ایجاد می‌کند، چون من در دفتر انجمن سینمای جوان تدریس می‌کنم، اما دفتر انجمن سینمای جوان اصفهان هم باید پاسخگو باشد که چه ارتباطی بین برخی افرادش با این دفتر است که سهم فیلمسازی یا حضور در برنامه‌های مختلف این دفتر، محدود به تعدادی انگشت‌شمار شده و در مدتی که این دفتر مشغول فعالیت است، همین تعداد از طرف انجمن با این دفتر کار می‌کنند. این گرفتاری در پروژه‌های فیلمسازی جشنواره کودک و نوجوان درگذشته نیز بوده و متأسفانه از آن روزگار تا به امروز این زدوبندها ادامه داشته و کسی هم پاسخگو نیست. نمونه‌اش ببینید در همین جشنواره اخیر فیلم کودک و نوجوان، چه کسانی کارت داشتند و به‌جای تماشای فیلم در کجا بودند و صبحانه، ناهار، عصرانه و شام خود را کجا میل ‌کردند؟ چه کسانی با چه سابقه‌ای در دبیرخانه یا قسمت‌های مختلف جشنواره مسئولیت داشتند؟ جالب‌تر آن‌که 40 فیلم‌نامه کودک هم دو سال پیش یا شاید بیشتر تأییدشده و امسال برای ساخت آنها بودجه دادند. هیچ‌کس هم نیست بپرسد چرا دوباره فراخوان ندادید تا دوباره داوری شود، هرچند بحث‌های زیادی هم بر سر انتخاب اعضای تیم داوری انتخاب این فیلمنامه‌ها است. در این چند سال عادت داریم به حضور افرادی که تخصصشان، نویسندگی داستان، کارگردانی تئاتر و نمایشنامه‌نویسی است و بدتر حضور افرادی که در طول کارشان، یک‌بار هم یک فیلم‌نامه کوتاه یا بلند ننوشته‌اند. این فیلم‌نامه‌ها چه شاهکارهایی هستند که بعد از دو سال یا بیشتر، هنوز دست‫نایافتنی هستند؟ شاید اگر دوباره فراخوان می‌دادند، آثار بهتری ارسال می‌شد تا شبیه فیلم‌های ضعیف ساخته‌شده درگذشته نباشد، همان فیلم‌هایی که بیش از نیمی از آن توسط کسانی ساخته شد که بازهم از نزدیکان دفتر انجمن سینمای جوان و مسئولان معرفی‌شده از طرف شهرداری بودند و امروز کسی حتی پلانی از فیلم‌هایشان را به یاد ندارد.

درواقع باید گفت دفتر تخصصی سینما، جزئی از یک کل است و وقتی با مشکل روبرو است، به این معنا است که نهادهای بالادستی آن مثل مسئولان سازمان فرهنگی تفریحی، سازمان بازرسی و حتی حراست شهرداری، نظارت درستی بر این دفتر نداشته و ندارند. این دفتر حتماً باید موردتحقیق و تفحص قرار بگیرد و قراردادها و نحوه‌ اختصاص بودجه به افراد بررسی شود. اگر نظارت از همین دفترهای کوچک که حتی بودجه‌ای اندک دارند، شروع شود، مطمئن باشید در آینده شاهد این رابطه‫بازی‌ها و رانت‌ها نخواهیم بود و امروز رو در روی‌هم نمی‌نشستیم و از مشکلاتی نمی‌گفتیم که سال‌ها است حل‫ناشدنی باقی‌مانده است.