استرس شدید خطر ابتلا به سنکوپ را افزایش می دهد
سنکوپ (syncope) ، یک حالت نیمه بیهوشی و ملایم تر از شوک است که در این حالت فرد دچار بی خبری کوتاه مدت از اطراف خود می شود.
سنکوپ (syncope) ، یک حالت نیمه بیهوشی و ملایم تر از شوک است که در این حالت فرد دچار بی خبری کوتاه مدت از اطراف خود می شود.
به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، سنکوپ بسیار شایع بوده و از هر ۳ نفر حداقل یک نفر در طول زندگی خود با این پدیده روبرو می‌شود.
در اغلب موارد بروز این پدیده که به دلیل نرسیدن خون کافی در کوتاه مدت به مغز اتفاق می افتد، اهمیت چندانی نداشته و نگران‌کننده به حساب نمی‌آید .
امروز درباره سنکوپ و راهکارهای مقابله با آن گفتگویی را با «دکتر بهار دهقان- فوق تخصص بیماری های قلب» انجام داده ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
چه عاملی باعث سنکوپ می‌شود؟
سنکوپ زمانی اتفاق می‌افتد که مغز برای مدت کوتاهی و به صورت گذرا خون کافی دریافت نمی‌کند.
یکی از شایع‌ترین انواع سنکوپ، سنکوپ وازوواگال است که طی آن به دلیل آهسته شدن بیش از حد ضربان قلب یا انبساط ناگهانی تمامی رگ‌های بدن یا هر دو این عوامل، خون کافی به صورت گذرا به مغز نمی‌رسد .
این واکنش می‌تواند به دلایل متفاوت در بدن ایجاد شود که از جمله این عوامل می‌توان به وجود درد یا استرس شدید، ایستادن درازمدت روی پاها یا خستگی مفرط یا قرار داشتن در معرض گرمای شدید یا بروز واکنش‌های غیرطبیعی در زمان ادرار کردن یا سرفه کردن و ... اشاره کرد.
در بسیاری از اوقات نیز هیچ دلیل مشخصی برای بروز این پدیده یافت نمی‌شود.
سنکوپ‌های غیر وازوواگال به دنبال مشکلات دیگری که شرح برخی در زیر آورده شده، رخ می‌دهند :
ضربان قلب فرد بیش از حد تند یا کند شده که می‌تواند ناشی از اختلالات سیستم الکتریکی قلب یا عوارض جانبی برخی داروها باشد .
چیزی جلوی جریان یافتن خون را در قلب گرفته است، این پدیده در بیمارانی که دچار تنگی دریچه آئورت یا ضخیم‌شدگی بیمارگونه ماهیچه‌های قلبی هستند، دیده می‌شود .
فشار خون فرد با ایستادن یا تغییر وضعیت از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده دچار افت شده که معمولاً به دنبال ننوشیدن مایعات کافی، مصرف برخی داروها، از دست‌دادن مقدار زیادی خون (مثلا در تصادفات) یا ابتلا به برخی بیماری‌های مرتبط با فشار خون ایجاد می‌شود .
آیا سنکوپ خطرناک است؟
در بسیاری از موارد وقوع سنکوپ به خودی‌خود مسئله خطرناکی به حساب نمی‌آید، اگرچه اگر بیمار در زمان غش کردن سقوط کرده و به زمین بیافتد یا سنکوپ در زمان رانندگی فرد رخ دهد، بروز آسیب‌های جدی دور از انتظار نخواهد بود . برای اطمینان بیشتر بهتر است در صورت بروز سنکوپ تا مشورت با پزشک خود از رانندگی بپرهیزید .
آیا باید پس از بروز سنکوپ حتماً به پزشک مراجعه کرد؟
بله، هر فردی که دچار سنکوپ می‌شود، باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کند.
اگرچه در اغلب موارد، سنکوپ علت خطرناکی ندارد، اما در موارد نادری علت بروز این پدیده یک مسئله جدی است که باید تشخیص داده شده و مورد درمان قرار گیرد.
از سوی دیگر، همان‌طور که ذکر شد، ممکن است فرد به دنبال غش کردن دچار حادثه شده باشد، بنابراین شناسایی علت به‌وجود آورنده سنکوپ فرد را در پیشگیری از بروز مجدد آن یاری خواهد کرد .
حتماً به پزشک خود بگویید که قبل از بروز، در حین رخ دادن سنکوپ و پس از آن چه حالی داشته و مشغول چه کاری بوده‌اید، اگر در زمان بروز این عارضه کسی همراه شما بوده، می‌توانید در مورد این موضوعات از وی نیز پرس‌وجو کنید .
دانستن برخی اطلاعات به پزشک در تشخیص کمک زیادی خواهد کرد از جمله اینکه: بیمار قبل از اینکه غش کند و از حال برود، چه کار می‌کرده و چه احساسی داشته است؟، چه مدت در این حالت باقی مانده و بازیابی قوای بدنی و ذهنی پس از بروز سنکوپ چگونه بود؟، آیا در گذشته سابقه بروز حملات مشابه را داشته است؟، بیمار چه داروهایی مصرف می‌کند و آیا از بیماری خاصی رنج می برد؟
پزشک پس از پرس‌وجو و تکمیل شرح حال و سابقه پزشکی بیمار، به انجام معاینات بالینی خواهد پرداخت.
مهمترین علائمی که احتمال سنکوپ قلبی را مطرح می کنند، کدامند؟
یکی دیگر از علل سنکوپ مخصوصاً در سالمندان، سندرم کاروتید حساس می باشد. شبکه عصبی موجود در سرخرگ کاروتید در این بیماران به فشار حساس بوده و ایجاد فشار مختصر در این ناحیه (با چرخاندن سر یا بستن یقه محکم) منجر به تحریک عصبی و افت فشار خون و کاهش ضربان قلب شده و سنکوپ ایجاد می شود .
گاهی کندی ضربان قلب (برادیکاردی) در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ می شود .
تشخیص این بیماری به راحتی توسط ماساژ سرخرگ کاروتید توسط پزشک و کنترل هم زمان نوار قلبی و فشارخون انجام می شود.
از مهمترین علایم می توان به سابقه بیماری سرخرگی قلبی و یا علائم آن به صورت درد قفسه سینه و یا سابقه حمله قلبی، وجود نارسایی قلبی که توسط اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است، الکتروکاردیوگرافی قلبی غیرطبیعی که توسط آن می توان به بیماری سرخرگی قلبی، برادیکاردی، هیپرتروفی قلب و سایر بیماری های مولد آریتمی پی برد، سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی در اقوام نزدیک و تشخیص آریتمی قلبی در هنگام ثبت هولتر اشاره کرد.
کمک فوری به فردی که دچار سنکوپ شده است، چه می تواند باشد؟
مصدوم را به پشت بخوابانید و استراحت کامل بدهید، لباس های تنگ او را آزاد کنید، اکسیژن کافی در صورت دسترسی بدهید، پاهای او را بالا ببرید و در صورت نیاز، تنفس مصنوعی و ماساژ قلب داده شود .